کد مطلب: 52195
مصاحبه با علی مصباح یزدی
تاریخ انتشار : سه شنبه ۳ شهريور ۱۳۸۸ ساعت ۱۴:۳۹
گفت‌وگوی روزنامه خبر با علی مصباح یزدی - فرزند آیت‌الله مصباح یزدی - که در حاشیه سفر او و پدر به مشهد برای شرکت در طرح معرفت وزارت بهداشت و درمان انجام شد:
آقای دکتر مصباح، به نظر شما چرا اکثر بزرگان و نخبگان دینی برای عموم جامعه و حتی دانشجویان و دانشگاهیان چندان شناخته شده نیستند؟
این موضوع درست است، البته عدم شناخت چهره‌های حوزوی در بین دانشجویان طبیعی‌تر است چرا که در مدت زمانی طولانی ارتباط حوزه و دانشگاه قبل از انقلاب قطع بوده و تلاش می‌شده تا این ارتباط برقرار نشود. هر چند دراین بین بزرگانی چون شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید باهنر و شهید مفتح برای برقراری این ارتباط تلاش ویژه‌ای کردند. پس از انقلاب نیز این ارتباطات گسترده‌تر شد اما در مجموع این فاصله‌ها برقرار است و موانعی تصنعی که عده‌ای تلاش می‌کنند ایجاد شود، بی‌تأثیر نیست.
چه موانعی؟ به برخی از این موارد تصنعی اشاره می‌کنید؟
ببینید در یک دوره افرادی که دربحث اجرایی و سیاست‌گذاری در دانشگاه‌ها تصمیم‌گیر بودند، چندان موافق با گسترش و معرفی اندیشه‌های آیت‌الله مصباح به نسل جوان نبودند و به همین دلیل سعی می‌شد که این ارتباط به حداقل‌های خود برسد. باید توجه کرد این مسئله خیلی مهم است که بستر انتقال افکار فراهم باشد یا اینکه راهکارهایی برای بسته شدن راه‌های تعامل پیاده‌سازی شود.
حدود 4 سال است که اصلاح‌طلبان در قدرت نیستند و جریان اصولگرا به لحاظ نظری و اندیشه‌ای قرابت بیشتری با آرا و افکار پدرتان دارد. در این دوره چه فعالیت و برنامه‌ریزی برای گسترش این ارتباطات انجام داده‌اید؟
انتشار افکار و آثار نخبگان یکی از راهکارهای اساسی معرفی آنان به جامعه است که آیت‌الله مصباح از طریق کتب، سخنرانی‌ها و درس‌های خود به خوبی در این حوزه تلاش کرده‌اند و کسانی که علاقه‌مند به این افکار بوده‌اند دسترسی آسانتری به این آرا داشته‌اند. البته یکی از راهکارهای معرفی، بحث تبلیغات است که در برخی مواقع هم دوستداران ایشان که تلاش کرده‌اند مراسم بزرگداشتی برایشان برگزار کنند، به شدت از سوی ایشان نهی شده‌اند. ایشان مخالف اینگونه مراسم و اقدامات هستند.
دلیل ایشان چیست؟
پرهیز از مطرح کردن خود و خودستایی.
آقای مصباح! ابهامات و سؤالات حاشیه‌ای درباره ایشان در رسانه‌ها کم نیست. اما از آن سو کمتر سعی شده است تا به این ابهامات پاسخ داده شود. دلیل این امر و پایین بودن سطح ارتباط ایشان با رسانه‌ها چیست؟
خب، افرادی که بی‌نظر نیستند، در رابطه با مسائلی که در جامعه می‌گذرد مخالفان و موافقینی دارند. بهترین راه جواب دادن به مخالفت‌ها نشر آثار و افکار ایشان است و این آثار در دسترس هست اما اینکه هر شایعه و مطلبی را که مطرح می‌شود باید پاسخ داد، نتیجه‌اش صرف وقت و انرژی زیادی از ایشان خواهد برد. در واقع مسائل و شایعات زیادی مطرح می‌شود که ارزش پاسخ گفتن ندارد.
اگر از بحث ارتباط آیت‌الله مصباح با رسانه‌ها بگذریم، به نظر شما رابطه ایشان با رئیس‌جمهور و دولت آقای احمدی‌نژاد چگونه است؟
دولت نهم و شخص رئیس‌جمهور رابطه آنچنانی با آیت‌الله مصباح ندارند و این ارتباط در مواقعی که آقای احمدی‌نژاد نیاز به راهنمایی فکری دارند و یا موردی برای تذکر به نظر آیت‌الله می‌رسد، برقرار می‌شود.
اگر آیت‌الله مصباح بخواهند موضوعی را به آقای احمدی‌نژاد گوشزد کنند، از چه طریقی این کار را خواهند کرد؟
مواردی که به نظر ایشان می‌رسد را از طریق تلفن به آقای احمدی‌نژاد منتقل می‌کنند.
اما رسانه‌ها این ارتباط را بسیار گستره‌تر و بیشتر می‌دانند.
خیر، اینگونه که رسانه‌ها می‌گویند آقای احمدی‌نژاد تمامی کارهایشان را با آیت‌الله مصباح چک می‌کنند درست نیست. نزدیکی آقای احمدی‌نژاد با آیت‌الله مصباح نزدیکی دیدگاه‌ها و مبانی اندیشه‌ای است.
آقای احمدی‌نژاد رابطه خود و مقام معظم رهبری را رابطه پدر ـ فرزندی خوانده‌اند. آیا شبیه چنین رابطه‌ای بین رئیس‌جمهور و آیت‌الله مصباح هم برقرار است؟
خیرً به هیچ عنوان رابطه‌ای که آقای احمدی‌نژاد با مقام معظم رهبری به عنوان ولی فقیه دارند با ایشان ندارند و طبیعی است که چنین رابطه‌ای تنها بین ولی امر و ایشان برقرار شود.
در رابطه با موضوع آقای مشایی، آیت‌الله مصباح نظرشان چه بود؟
ایشان هیچگاه نظر خاصی در رابطه با مصداق‌ها و افراد ابراز نمی‌کنند و در این مورد هم به صورت عینی مطلبی را بیان نکردند اما به این جریان فکری نقدهایی داشتند که به اطلاع رساندند.
انتقاد اصلی ایشان به انتصاب آقای مشایی چه بود؟
ببینید! آقای مشایی سخنانی را مطرح کرده بودند که نباید بیان می‌شد، در مجالسی شرکت کردند که نباید حضور می‌داشتند و موضوعاتی را مطرح کردند که گاهی اوقات با مبانی نظام جمهوری اسلامی در تعارض بوده است و این نکات باعث بروز عکس‌العمل از سوی مراجع و علما شد.
از این دست انتقادات موارد دیگری هم بوده است که به اطلاع آقای احمدی‌نژاد رسیده باشد؟
همانطور که عرض کردم ممکن است مواردی به نظر آیت‌الله مصباح برسد که به ایشان منتقل کنند و یا آقای احمدی‌نژاد در مسایلی نیاز به مشورت داشته باشند و البته این ارتباط‌ها طبیعی است و ممکن است انجام شود.
در صحبت‌هایتان گفتید رئیس‌جمهور به لحاظ فکری و مبانی اندیشه‌ای به آیت‌الله مصباح نزدیک هستند. در چهار سال اخیر آقای احمدی‌نژاد به دفعات خواستار تئوریزه شدن مفهوم عدالت و حکومت داری بر مبانی عدالت شده‌اند. آیا در این خصوص اقدام خاصی صورت گرفته است؟
ببینید! عدالت یک مفهوم است و در حوزه‌های مختلف باید تبیین شود. تئوریزه کردن این موضوع در حوزه‌های مختلف مثل عدالت اجتماعی و حکومت عادلانه ذیل موضوع قرار حکومت اسلامی قرار می‌گیرد و باید برای معرفی شاخصه‌های این نوع حکومت تلاش گسترده‌ای از سوی حوزه‌های علمیه و توسط عالمان اجتماعی که به مبانی دینی احاطه کامل دارند، صورت گیرد.
آیا تاکنون مؤسسه امام خمینی (ره) به عنوان یکی از مراکز پژوهشی دینی در این حوزه وارد شده است؟
به طور خاص به مسئله عدالت منفک از سایر مباحث پرداخته نشده است. ولی گروه‌های تحقیقاتی در این زمینه کارهایی انجام داده‌اند، اما اینکه با هدف تئوریزه کردن عدالت اقدامی صورت گرفته باشد، خیر.
و سخن آخر؟
تجربه نشان داده است رسانه‌ها آنچه را که رخ می‌دهد، آنگونه که واقعیت دارد منعکس نمی‌کنند و شاید این موضوع یکی از دلایل ارتباط کمتر آیت‌الله مصباح با رسانه‌ها است. اما امیدواریم این مرتبه تجربه متفاوتی داشته باشیم.
آقای دکتر مصباح، به نظر شما چرا اکثر بزرگان و نخبگان دینی برای عموم جامعه و حتی دانشجویان و دانشگاهیان چندان شناخته شده نیستند؟
این موضوع درست است، البته عدم شناخت چهره‌های حوزوی در بین دانشجویان طبیعی‌تر است چرا که در مدت زمانی طولانی ارتباط حوزه و دانشگاه قبل از انقلاب قطع بوده و تلاش می‌شده تا این ارتباط برقرار نشود. هر چند دراین بین بزرگانی چون شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید باهنر و شهید مفتح برای برقراری این ارتباط تلاش ویژه‌ای کردند. پس از انقلاب نیز این ارتباطات گسترده‌تر شد اما در مجموع این فاصله‌ها برقرار است و موانعی تصنعی که عده‌ای تلاش می‌کنند ایجاد شود، بی‌تأثیر نیست.
چه موانعی؟ به برخی از این موارد تصنعی اشاره می‌کنید؟
ببینید در یک دوره افرادی که دربحث اجرایی و سیاست‌گذاری در دانشگاه‌ها تصمیم‌گیر بودند، چندان موافق با گسترش و معرفی اندیشه‌های آیت‌الله مصباح به نسل جوان نبودند و به همین دلیل سعی می‌شد که این ارتباط به حداقل‌های خود برسد. باید توجه کرد این مسئله خیلی مهم است که بستر انتقال افکار فراهم باشد یا اینکه راهکارهایی برای بسته شدن راه‌های تعامل پیاده‌سازی شود.
حدود 4 سال است که اصلاح‌طلبان در قدرت نیستند و جریان اصولگرا به لحاظ نظری و اندیشه‌ای قرابت بیشتری با آرا و افکار پدرتان دارد. در این دوره چه فعالیت و برنامه‌ریزی برای گسترش این ارتباطات انجام داده‌اید؟
انتشار افکار و آثار نخبگان یکی از راهکارهای اساسی معرفی آنان به جامعه است که آیت‌الله مصباح از طریق کتب، سخنرانی‌ها و درس‌های خود به خوبی در این حوزه تلاش کرده‌اند و کسانی که علاقه‌مند به این افکار بوده‌اند دسترسی آسانتری به این آرا داشته‌اند. البته یکی از راهکارهای معرفی، بحث تبلیغات است که در برخی مواقع هم دوستداران ایشان که تلاش کرده‌اند مراسم بزرگداشتی برایشان برگزار کنند، به شدت از سوی ایشان نهی شده‌اند. ایشان مخالف اینگونه مراسم و اقدامات هستند.
دلیل ایشان چیست؟
پرهیز از مطرح کردن خود و خودستایی.
آقای مصباح! ابهامات و سؤالات حاشیه‌ای درباره ایشان در رسانه‌ها کم نیست. اما از آن سو کمتر سعی شده است تا به این ابهامات پاسخ داده شود. دلیل این امر و پایین بودن سطح ارتباط ایشان با رسانه‌ها چیست؟
خب، افرادی که بی‌نظر نیستند، در رابطه با مسائلی که در جامعه می‌گذرد مخالفان و موافقینی دارند. بهترین راه جواب دادن به مخالفت‌ها نشر آثار و افکار ایشان است و این آثار در دسترس هست اما اینکه هر شایعه و مطلبی را که مطرح می‌شود باید پاسخ داد، نتیجه‌اش صرف وقت و انرژی زیادی از ایشان خواهد برد. در واقع مسائل و شایعات زیادی مطرح می‌شود که ارزش پاسخ گفتن ندارد.
اگر از بحث ارتباط آیت‌الله مصباح با رسانه‌ها بگذریم، به نظر شما رابطه ایشان با رئیس‌جمهور و دولت آقای احمدی‌نژاد چگونه است؟
دولت نهم و شخص رئیس‌جمهور رابطه آنچنانی با آیت‌الله مصباح ندارند و این ارتباط در مواقعی که آقای احمدی‌نژاد نیاز به راهنمایی فکری دارند و یا موردی برای تذکر به نظر آیت‌الله می‌رسد، برقرار می‌شود.
اگر آیت‌الله مصباح بخواهند موضوعی را به آقای احمدی‌نژاد گوشزد کنند، از چه طریقی این کار را خواهند کرد؟
مواردی که به نظر ایشان می‌رسد را از طریق تلفن به آقای احمدی‌نژاد منتقل می‌کنند.
اما رسانه‌ها این ارتباط را بسیار گستره‌تر و بیشتر می‌دانند.
خیر، اینگونه که رسانه‌ها می‌گویند آقای احمدی‌نژاد تمامی کارهایشان را با آیت‌الله مصباح چک می‌کنند درست نیست. نزدیکی آقای احمدی‌نژاد با آیت‌الله مصباح نزدیکی دیدگاه‌ها و مبانی اندیشه‌ای است.
آقای احمدی‌نژاد رابطه خود و مقام معظم رهبری را رابطه پدر ـ فرزندی خوانده‌اند. آیا شبیه چنین رابطه‌ای بین رئیس‌جمهور و آیت‌الله مصباح هم برقرار است؟
خیرً به هیچ عنوان رابطه‌ای که آقای احمدی‌نژاد با مقام معظم رهبری به عنوان ولی فقیه دارند با ایشان ندارند و طبیعی است که چنین رابطه‌ای تنها بین ولی امر و ایشان برقرار شود.
در رابطه با موضوع آقای مشایی، آیت‌الله مصباح نظرشان چه بود؟
ایشان هیچگاه نظر خاصی در رابطه با مصداق‌ها و افراد ابراز نمی‌کنند و در این مورد هم به صورت عینی مطلبی را بیان نکردند اما به این جریان فکری نقدهایی داشتند که به اطلاع رساندند.
انتقاد اصلی ایشان به انتصاب آقای مشایی چه بود؟
ببینید! آقای مشایی سخنانی را مطرح کرده بودند که نباید بیان می‌شد، در مجالسی شرکت کردند که نباید حضور می‌داشتند و موضوعاتی را مطرح کردند که گاهی اوقات با مبانی نظام جمهوری اسلامی در تعارض بوده است و این نکات باعث بروز عکس‌العمل از سوی مراجع و علما شد.
از این دست انتقادات موارد دیگری هم بوده است که به اطلاع آقای احمدی‌نژاد رسیده باشد؟
همانطور که عرض کردم ممکن است مواردی به نظر آیت‌الله مصباح برسد که به ایشان منتقل کنند و یا آقای احمدی‌نژاد در مسایلی نیاز به مشورت داشته باشند و البته این ارتباط‌ها طبیعی است و ممکن است انجام شود.
در صحبت‌هایتان گفتید رئیس‌جمهور به لحاظ فکری و مبانی اندیشه‌ای به آیت‌الله مصباح نزدیک هستند. در چهار سال اخیر آقای احمدی‌نژاد به دفعات خواستار تئوریزه شدن مفهوم عدالت و حکومت داری بر مبانی عدالت شده‌اند. آیا در این خصوص اقدام خاصی صورت گرفته است؟
ببینید! عدالت یک مفهوم است و در حوزه‌های مختلف باید تبیین شود. تئوریزه کردن این موضوع در حوزه‌های مختلف مثل عدالت اجتماعی و حکومت عادلانه ذیل موضوع قرار حکومت اسلامی قرار می‌گیرد و باید برای معرفی شاخصه‌های این نوع حکومت تلاش گسترده‌ای از سوی حوزه‌های علمیه و توسط عالمان اجتماعی که به مبانی دینی احاطه کامل دارند، صورت گیرد.
آیا تاکنون مؤسسه امام خمینی (ره) به عنوان یکی از مراکز پژوهشی دینی در این حوزه وارد شده است؟
به طور خاص به مسئله عدالت منفک از سایر مباحث پرداخته نشده است. ولی گروه‌های تحقیقاتی در این زمینه کارهایی انجام داده‌اند، اما اینکه با هدف تئوریزه کردن عدالت اقدامی صورت گرفته باشد، خیر.
و سخن آخر؟
تجربه نشان داده است رسانه‌ها آنچه را که رخ می‌دهد، آنگونه که واقعیت دارد منعکس نمی‌کنند و شاید این موضوع یکی از دلایل ارتباط کمتر آیت‌الله مصباح با رسانه‌ها است. اما امیدواریم این مرتبه تجربه متفاوتی داشته باشیم.
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
