عمرش از چند ماه فراتر نمیرود اما در همین مدت کوتاه در جذب مخاطب کامیاب بوده است. پرس و جویی اندک در کوی و برزن نشان میدهد که مردم با نامش آشنایند و خانوادههای بسیاری سریالهایش را دنبال میکنند. تماشاگران پرشماری میشناسندش و ساعاتی را در برابر امواج این شبکه میگذرانند. سخن از شبکه ماهواره ای فارسیزبان "فارسی 1" است.
رابرت مرداک (Ropert Murdoch) که لقب "امپراتور رسانه ای دنیا" را همراه خود دارد، این بار جامعه فارسیزبانان را نیز به گستره مخاطبان خود افزوده است و با راه اندازی این شبکه، مهمان چشم و ذهن انبوهی از ایرانیان نیز شده است.
این زاده استرالیا، تبعه آمریکا و دلبسته اسراییل، بیش از 60 شبکه تلویزیونی به چندین زبان دنیا را در خدمت دارد و بیش از یکصد روزنامه و مجله معتبر را در کنار پایگاههای اینترنتی پرکاربر در اختیار گرفته است و از این رهگذر در اثرگذاری و هدایت افکار عمومی جهانیان توانمند است.
او هدایت بزرگترین بنگاههای خبری و نامدارترین رسانههای تفریحی و سرگرمی جهان را عهده دار است و عجیب نیست که از مخاطبان فارسیزبان نیز چشم نپوشد و در پی اثرگذاری بر جمعیت دهها میلیونی ایرانیان، تاجیکها و افغانها، شبکه "فارسی 1" را بنیان نهد.
این شبکه سرگرمکننده، با مجموعههایی عامه پسند که به آسانی با مخاطبی که به دنبال سرگرمی است ارتباط برقرار میکند و با استفاده از چاشنیهای جذابی چون زنان و دختران زیبارو و داستانهایی عاشقانه، توانسته است در ربایش مخاطبان کامیاب شود و تماشاگری را که در پی نوعی سرگرمی برای رهایی از دغدغهها و خستگی های کار و زندگی اجتماعی است، به دنبال خود بکشاند.
ساده انگاری است اگر گمان کنیم امپراتوری مرداک تنها برای سرگرم ساختن فارسیزبانان چنین شبکه ای را بنیان نهاده است و تمرکز او روی خانوادهها هیچ هدف پنهانی را دنبال نمیکند!
آنان دیری است که تاخت آورده اند و ما همچنان آسوده خاطر در خوابیم! پیش از این سعودیها با راه اندازی شبکه "ام بی سی پرشیا" و ارایه فیلمهای سینمایی با زیرنویس فارسی جامعه ما را هدف امواج رسانه ای خود قرار دادند و حالا "فارسی 1" با برگردان فارسی فیلمها و مجموعههای خارجی گامی فراتر نهاده است و این رشته سری درازتر خواهد داشت.
فروکاستن از سطح آگاهی مخاطب در درازمدت با پخش آثاری سطحی و فرومایه از نظر فرهنگی، سست کردن ریشههای هویتی جامعه و ترویج ارزشهای فرهنگی متفاوت با فرهنگ ایرانی و اسلامی، خدشهدار ساختن هنجارهای اجتماعی ما، هویتزدایی از کانون خانواده و عادیسازی پدیده خانوادههای بیسامان، تعصبزدایی از روابط فرهنگی در جامعه و هنجارشکنی در روابط میان دختران و پسران، تکثیر بدآموزیهای اخلاقی و نمونه هایی از این دست، طبیعیترین ارمغان شبکه جدید مرداک برای جامعه ماست و ما همچنان آسوده خاطر در خوابیم!
گویی تنها آنان که از مجرای سیاست با ما در ستیزند اهمیت دارند و نفوذکنندگان فرهنگی را درخور توجه نمیدانیم. گویی تنها باید از "صدای آمریکا" و "بیبیسی فارسی" بهراسیم و هیچ خطری از سوی شبکههایی چون "فارسی 1" که فزونی هم خواهند یافت احساس نمیکنیم.
سخنم بدان معنا نیست که باید "فارسی 1" را محکوم کرد و باید مرداک را دشنام داد. نمیگویم راه چاره مختل کردن فعالیت این شبکه و پارازیت انداختن بر آن است. باور ندارم که هشدار دادن و ارعاب ایرانیان بر تماشای چنین شبکههایی درمانگر است. هرگز!
آنان کار خود را میکنند و مشتری خود را هم از هر طریق ممکن مییابند و "چو در بندی، سر از روزن بر آرد". این متولیان رسانه ای ما هستند که باید به هوش شوند.
صدا و سیمای ما باید تکانی به خود بدهد. باید دغدغههای مخاطب را دریابد. باید کیفیت تولیدات خود را ارتقا بخشد. باید برای ارایه پیامهای خود به سراغ ساختارهای جذاب برود. باید به جای تولید فله ای و خرواری تله فیلم های ضعیف و دم دستی، برای مجموعههای ارزشمند، طنزهای فاخر و برنامههای سرگرمساز جا باز کند. عرصه، عرصه رقابت است. نمیتوان به مخاطب گفت همین است که هست و حق هم نداری سراغ چیز دیگری بروی. وقتی خوراک مناسبی ندهی، رهایت میکنند و رقیبت را برمیگزینند. به همین راحتی! و آنگاه باید با دشواری بیشتری برای بازگرداندن مخاطبت تلاش کنی که به گفته سعدی:
گر تضرع کنی و گر فریاد / دزد، زر باز پس نخواهد داد
بزرگترین شبکهها و نیز غولهای رسانه ای دنیا در این عرصه رقابت همواره احساس خطر میکنند و مدام از کاهش نفوذ رسانه ای خود در هراسند. هر بار که امپراتوری چون مرداک به دنبال لقمه ای چرب، دهان باز می-کند، اهالی رسانههای جهان به تکاپو میافتند تا مباد که مخاطب از کف بدهند و نکند که از توان اثرگذاریشان کاسته شود اما گویی در ایران ما متولیان رسانه ای خوشتر میدارند که چشم ببندند و آسوده خاطر باشند از این هیاهو و رقابت نفسگیر.
در دنیای امروز، امپراتورهایی چون مرداک با خدایگان باستانی قدرت و ثروت تفاوت دارند. این سرمایه داران دنیای جدید، مالکیت بر ذهن و فکر انسانها را نیز هوشمندانه دنبال میکنند و ما همچنان آسوده خاطر در خوابیم!