نظر منتشر شده
۳
توصيه به ديگران
 
کد مطلب: 67091
درباره اخلاق اسلامی: گمشده ای در دعواهای سیاسی
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۲ فروردين ۱۳۸۹ ساعت ۰۰:۰۰
در فضای ملتهب ماههای اخیر، ظاهراً آستانه تحمل در خیلی ها پایین آمده. چه بسا دوستان قدیمی که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. به راستی چرا مباحثه در زمینه مسائل سیاسی با افرادی که همفکر ما نیستند غالباً با خوبی و خوشی پایان نمی یابد؟ واقعاً چرا فضای اجتماعی کشور این گونه شده است که دو برادر مسلمان، یا اصلاً نه، دو تا دانشجوی تحصیل کرده، نمی توانند همکلامی با یکدیگر را تحمل کنند؟

شاید مراجعه به اخلاق اسلامی کلید حل این مشکل باشد. در بسیاری از موارد، نسخه های پیشنهادی قرآن و پیشوایان و علمای اسلام در مواردی تجویز شده که طرف مقابل نه تنها یک برادر مسلمان نبوده، بلکه در جبهه کفر قرار داشته و عامدانه از روش های غیراخلاقی و غیرانسانی استفاده می کرده است و حتی دستش به خون مسلمانان آغشته بوده است. مراجعه مجدد به این گنجینه ارزشمند می تواند به ما یادآوری کند که حتی اگر طرف مقابل را هم در جبهه باطل بدانیم، نباید برای مقابله با وی به روش های غیراخلاقی متوسل شویم. چه بسا رعایت این اصل ساده در دل طرف مقابل تاثیر بگذارد و او را متمایل به شنیدن کلام حق کند!

قرار نیست در این متن یکی از طرفین دعوا و یکی از جناح های سیاسی متهم شوند. اگر متن را خواندید و احساس کردید علیه شما نوشته شده، عصبانی نشوید. سعی کنید رفتار خودتان را تصحیح کنید. چرا که کلام الهی همه شفا و رحمت برای مومنین است. موارد زیر را ببینید:

الف: رعایت اخلاق:

پیامبر اسلام (ص) می فرمایند: انى بعثت لاتمم مكارم الاخلاق. یعنی: من مبعوث شدم تا اخلاق نیک را كامل نمایم. از طرف دیگر، در قرآن آمده است: لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر. یعنی:بدون شك رسول خدا الگوی خوبی است برای کسانی که به خدا و روز قيامت اميد داريد.به این ترتیب، هر مسلمانی موظف است اخلاق نیک را رعایت کند در مسیر درست و در راه خدا حرکت کند. طرف حساب ما خداست. امید ما به خدا و روز جزاست. بنابراین برای رسیدن به اهداف کوتاه مدت اجازه نداریم اخلاق را زیر پا بگذاریم. در حدیث داریم: الخلق الحسن نصف الدین. اخلاق نیکو نصف دین است. باید مراقبت کنیم گرفتار آفت بداخلاقی نشویم، چرا که لطمه ای بزرگ در دین ایجاد می کند.

ب: رعایت انصاف و پرهیز از بدگمانی، دورغ و تهمت:در قرآن کریم آمده است: يا أيها الذين آمنوا اجتنبوا كثيراً من الظن إن بعض الظن إثم. یعنی: ای کسانی که ایمان آورده اید، از گمان بردن (به دیگران) بسیار پرهیز کنید، چرا که بعضی از این گمانه ها، گناه هستند. چه بسا در دعواهای سیاسی (به خصوص در جمع های دانشجویی و غیرتخصصی) طرفین دعوا از حقیقت امر با خبر نیستند و صرفاً بر اساس شنیده ها و منابع تایید نشده حرف هایی را می شنوند و بر اساس آن به جبهه مقابل حمله می کنند. در فضای امروز جامعه، رسانه های بیشماری وجود دارند که بسیاری از آنها برای جذب مخاطب یا به خاطر اهداف دیگر ممکن است اخبار غیرموثق یا بعضاً مجعول را نقل کنند. عدم توجه به این موضوع باعث ایجاد بدگمانی می شود که در کلام الهی به شدت نهی شده است. قرآن به طور واضح اشاره می کند که باید از پیروی کردن از چنین اخباری پرهیز کنیم: ولا تقف ما ليس لك به علم إن السمع والبصر و الفؤاد كل أولئك كان عنه مسؤولا. جالب است: قرآن مجید حتی چشم و گوشی که اینها را می شنود و حتی دلی را که این معانی از آن می گذرد، مسوول می داند!

وقتی حتی گمان بد داشتن هم گناه محسوب شود، عجیب نیست که دروغ گفتن و تهمت زدن جزء گناهان کبیره باشند. تهمت زدن خود می تواند بر دو قسم باشد، یا عامدانه باشد، که آن را افترا نامیده اند؛ یا اینکه تهمت زننده بدون علم و از روی ظن و گمان چیزی را به کسی نسبت دهد، که به آن بهتان گفته اند. واضح است که بهتان، که از گناهان کبیره است، نتیجه طبیعی ظن بد محسوب می شود. به این ترتیب، ما اجازه نداریم بدون آگاهی و صرفاً بر اساس حدس و گمان اتهامی را متوجه دیگران کنیم. هر چند متاسفانه امروز این رفتار در جامعه ما به فراوانی دیده می شود.

شاید نقل خاطراتی از شهید بهشتی در اینجا خالی از لطف نباشد.(گفتند) الآن بهترین موقعیته، برای کمک به پیروزی انقلاب هم هست! نیت بدی هم که نداریم. آمار شهدای ١۵خرداد رو بالا می‌گیم، خیلی بالا، این ننگ به رژیم هم می‌چسبه!

بهشتی بدون تعلل گفت: با دروغ می‌خواهید از اسلام دفاع کنید؟ اسلام با صداقت رشد می‌کنه نه دروغ! *



ج: پرهیز از بدزبانی و توهین:قرآن کریم در مورد دشنام دادن به مشرکین می فرماید: و لاتسبوا الذين يدعون من دون الله فيسبوا الله عدوا. شما به مشرکان دشنام ندهید، زیرا آنها هم به خدا دشنام خواهند داد! و چه منطق زیبایی: اگر دوست ندارید به شما و مقدسات شما توهین شود، شما هم باید از دشنام و ناسزا پرهیز کنید. توجه کنید که پیامبر (ص) در برابر ناسزاها و آزار مشرکان مقابله به مثل نمی کردند. بلکه می فرمودند: من برای نفرین برانگیخته نشدم، بلکه برای رحمت و دعوت به سوی حق آمده ام. و دعا می کردند: خداوندا، قوم مرا هدایت کن زیرا آن ها از روی جهل به کارهای ناشایست دست می زنند. متاسفانه این روزها کم نیست مباحثاتی که در جمع انسانهای تحصیل کرده، به جای «جدال احسن» به فحش و فحش کاری منتهی می شود! و همه اینها از عمل نکردن بر اساس تقواست. امام صادق (ع) می فرمایند: فحش دادن ظلم است و ظالم در آتش دوزخ قرار دارد.

شاید ذکر خاطره دیگری از شهید بهشتی در اینجا بی مناسبت نباشد:

گفتند حالا که «مرگ بر شاه» همه‌گیر شده؛ شعار جدید بدیم. «شاه زنازاده است، خمینی آزاده است». آشفته شده‌ بود. گفت: رضاخان ازدواج کرده، این شعار حرام است. از پلکان حرام که نمی‌شود به بام سعادت حلال رسید. *

ان شاء الله در آینده همه ما به این اصول بیش از پیش توجه داشته باشیم. بدون رعایت این اصول هرگز نمی توان به اتحاد و همدلی رسید و تفرقه در جامعه اسلامی فقط و فقط دشمنان را دلشاد خواهد کرد.



* به نقل از http://www.edalatkhahi.ir/005702.shtml



 
 
امیر برد
۱۳۸۹-۰۱-۱۲ ۱۴:۱۸:۰۶
جناب مرعشی عزیز به نکته بسیار خوبی اشاره کردید . ولی یک نکته رو هم بنده اضافه میکنم :
اگر ز باغ رعیت ملک خورد سیبی / بر آورند غلامان او درخت از بیخ !

وقتی خواص و نخبگان و رسانه های دیداری و نوشتاری ما و در بعضی مواقع بزرگان ما که الگوی ما محسوب میشوند از زدن تند ترین تهمتها ابایی ندارند و در قبال آن حاضر به یک عذر خواهی ساده نیستند از مردم عادی چه انتظاری میتوان داشت ؟ (300963)
 
m_morgan
۱۳۸۹-۰۱-۱۲ ۱۵:۱۹:۴۲
البته فحش و دشنام و بدگوی خوب نیست
ولی خداوند در قرآن مومنین را به لعنت کردن منافقین وکافرین امر کرده است.
مثلاً این آیه: همانا آنانكه بینات و هدایت ما را بعد از آنكه در كتاب آنرا برای مردم روشن نمودیم كتمان كرده و پوشانیدند، لعنت خدا و همه لعنت كنندگان بر آنها باد. (بقره/159)


این آیه خبر دادن نیست، بلكه امر خداوند متعال است به فرشتگان و تمام لعنت كنندگان که همة آنها، گروهی از مردم منافق را -كه در ظاهر مسلمان بوده ولی حقائق اسلام را كتمان كرده ومخفی میدارند، لعنت كنند .


آیه دیگر:\" آنها كه كافر شده و در حال كفرمرگ آنها فرا رسید، لعنت خدا و ملائكه و همة مردم بر آنها باد\". (بقره/161)


در این آیه نیز لعنت فرستادن مردم به این گروه كافران واجب گردیده چرا كه مورد امر الهی واقع شده است . (300976)
 
marashie
۱۳۸۹-۰۱-۱۳ ۰۹:۵۵:۲۹
سلام. کامنت شما به قسمت ج از متن بالا اشاره دارد. در این متن تلاش کرده بودم به انحراف از اخلاق قرآنی و اسلامی در دعواها و مجادلات سیاسی بپردازم.

قرآن مجید درباره طرز برخورد و بحث و مناظره (حتی با کسانی که در مسیر خدایی و صراط مستقیم نیستند و باید به راه راست هدایت شوند) می فرماید: أدع الى سبيل ربك بالحكمة والموعظة الحسنة و جادلهم بالتى هى أحسن... یعنی: با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن، و با آنان به نيكوترين شيوه به بحث بپرداز.

به این ترتیب، دعوت به مسیر درست باید از طریق بهترین روش باشد، که چیزی نیست جز رعایت اخلاق نیکو در بحث، و گفتگو بر اساس منطق و حکمت، و نیز پند و موعظه به شکل نیکو. (301091)
 


نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.