کد مطلب: 68819
اوباما و استالین
تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۹ فروردين ۱۳۸۹ ساعت ۰۹:۱۵
در ماه آینده شاهد برگزاری اجلاس بسیار مهم بازنگری NPT در مقر سازمان ملل در نیویورک خواهیم بود .
اساساً معاهده ان پی تی با این هدف پایه گذاری شد تا اولاً مانع از تکثیر و گسترش سلاحهای اتمی شود وکشورهای دارای سلاح اتمی را به همان 5 کشور دارای بمب اتم در آن زمان محدود کند و در ثانی بتواند زمنیه انتقال دانش و فن آوری صلح آمیز هسته ای را به سایرکشورها فراهم کند تا ابناء بشر بتوانند از مواهب شگرف این انرژی استفاده کنند.
البته در متن این معاهده پیش بینی شده بود که کشورهای دارای سلاح هسته ای باید به سمت خلع سلاح پیش بروند . امروز پس از گذشت بیش از 40 سال از امضای معاهده NPT ضعف ها و ناکارآمدی های زیادی از این معاهده نمایان شده اند به گونه ای که عده ای معتقدند این قرارداد در آستانه فروپاشی قرار گرفته است .
از یک طرف کشورهای صنعتی و دارای سلاح هسته ای خواستار تقویت نظام بازرسی ها ، ایجاد محدودیت بر سر دستیابی به بخش بیشتری از تکنولوژی صلح آمیز هسته ای ( نظیر چرخه غنی سازی) برای کشورهای فاقد این تکنولوژی ها هستند و از سوی دیگر کشورهای در حال توسعه نسبت به عدم خلع سلاح کشورهای دارای سلاح اتمی یا یک بام و دو هوای کشورهای قدرتمند در خصوص مسائل هسته ای یا دو دوزه بازی های IAEA و تفاوت قائل شدن میان کشورهای مختلف و عدم تمکین کشورهای دارای تکنولوژی هسته ای به بند 4 معاهده NPT مبنی بر انتقال تکنولوژی هسته ای به سایر کشورها به این پیمان انتقاد دارند .
بدین منظور پیشنهاد اصلاح و بازنگری NPT از مدتها قبل مطرح شد و در جلسات پنج ساله بازنگری این پیمان از سال 1970 تاکنون به بحث گذاشته شده است .
در دهه 90 میلادی پروتکل الحاقی که بیشتر ناظر بر نگرانی های کشورهای دارای سلاح اتمی بود به منظور تقویت نظام بازرسی ها به تصویب رسید . اما با تحولات جدید در آغاز هزاره سوم میلادی هر دو گروه مدعی این پیمان خواستار تجدید نظر جدی در پیمان NPT هستند .
اجلاس بازنگری سال 2010 را می توان در راستای اهداف اجلاس ناکام سال 2005 ارزیابی کرد . مهمترین درخواستهای کشورهای دارای سلاح اتمی به سرکردگی آمریکا در اجلاس 2005 را می توان :
1- ممنوعیت خروج کشورها از معاهده NPT
2- ممنوعیت دستیابی کشورهایی که تا کنون به چرخه سوخت اتمی دست پیدا نکرده اند به چرخه سوخت.
3- و تقویت نظام بازرسی ها دانست.
جمهوری خواهان نو محافظه کار در آن زمان معتقد بودند که ایالات متحده از آنچنان توانایی برخوردار است که می تواند حتی واقعیات و پیش فرضهای مسائل جهانی را تغییر دهد . آنها به همین دلیل با کمترین آمادگی به استقبال این اجلاس رفتند . کمی بعد انتقادات بیشمار کشورهای در حال توسعه و مقاومت جانانه کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی، مصر، مالزی و ایران آنها را غافلگیر کرد و سبب شد که این اجلاس بدون نتیجه خاصی پایان یابد .
این بار اما دولت اوباما با استراتژی هوشیارانه تری وارد گود شده است ! برای اینکه در جواب انتقادات سایر کشورهای مبنی بر عدم اجری مسئولیت کشورهای دارای سلاح اتمی برای خلع سلاح بتواند پاسخگو باشد پیمانی را برای کاهش سلاح های اتمی با روسیه می بندد پیمانی که البته نظایر آن در طول روابط شوروی و بعداً روسیه با آمریکا پس از جنگ جهانی دوم بسیار وجود داشته است و هیچکدام عملی نشده است .
استراتژی هسته ای به اصطلاح جدید خود را منتشر می کند و در آن می گوید :
"ایالات متحده به سایر کشورها حتی اگر به امریکا حملة شیمیایی و بیولوژیکی کنند حمله اتمی نخواهد و البته ایران و کره شمالی را از این امر استثنا می کند" و هیچ تضمینی را هم برای پایبندی آمریکا به این سخن ارائه نمی دهد و جالب اینجاست که دولت آمریکا با وجود اعلام این استراتژی هیچ اطلاعیه ای مبنی بر توقف استراتژی « حمله پیش دستانه » جرج بوش صادر نمیکند .
و البته با عملگرایی سعی می کند غرور آمریکایی را کنار بگذارد و درک کند که دولت آمریکا به تنهایی توانایی به اصطلاح اداره جهان را ندارد و باز به طور نسبی از استراتژی » نظم نوین جهانی « جرج بوش پدر هم فاصله می گیرد و با دعوت از 47 کشور اجلاس امنیت هسته ای را در واشنگتن برگزار می کند . همین طور سعی میکند روند صدور قطعنامه بر ضد ایران در شورای امنیت سازمان ملل را طولانی کند تا بتواند با موضعی تهاجمی وارد این اجلاس شود و عملاً کشورهای در حال توسعه را در موضعی دفاعی قرار دهد .
سایر کشورها هم البته در این میان بیکار نبوده اند به عنوان مثال کشورهای در حال توسعه هم با اجلاس خلع سلاح هسته ای در تهران به پیشواز کنفرانس بازنگری NPT می روند.
اما سئوالی که در اینجا مطرح می شود این است که هدف کشورهای قدرتمند و دارای سلاح اتمی از اصلاح معاهدة NPT یا نظایر این پیمان چیست؟
برای پاسخ به این سئوال باید به مطلبی که استالین علناً در کنفرانس یالتا در هنگامه جنگ جهانی دوم مطرح کرد رجوع نمود او به صورت واضح و عریانی اینگونه می گوید :
« عقاب نباید به پرندگان کوچک نظیر گنجشک و قناری اجازه نغمه سرایی بدهد » این به یک معنا بیان کننده قانون جنگل در سطح روابط بین الملل است و به معنای دیگر کشورهای قدرتمند سعی خواهند کرد تا امکان پرواز از کشورهای کوچکتررا سلب نمایند .
و البته در جای جای سیاست پس از جنگ جهانی این ایده و طرز تفکر نسل به نسل در میان سیاستمداران کشورهای شوروی و آمریکا منتقل شد و از این منظر تفاوتی مابین اردوگاه لیبرالیسم با کمونیسم دیده نمی شود فرقی هم نمی کرد که این سیاستمدار کجا متولد شده باشد خواه در تگزاس یا شیکاگو یا احتمالا نیویورک و یا سن پترزبوگ و مسکو یا گرجستان .
و قطعاً امروز باراک اوباما نیز میراث دار این ایده در جها نست و حتما تمام تلاش خود را برای تحقق این ایده به کار خواهد بست .
سخن آخر
5 سال قبل خبرنگاری غربی در توصیف اجلاس بازنگری سال 2005 گفته بود این کنفرانس مهمترین اجلاس تاریخ بشر است شاید عده ای این سخن را گزافه گویی بدانند امادر حقیقت این مطلب دارای میزانی از واقعیت هم هست به یک معنا اجلاس بازنگریی که بتواند به محصولی به نام (NPT2 ) برسد را می توان یکی از مهمترین کنفرانسهای بین المللی تاریخ پس از جنگ جهانی دوم دانست چنانچه کشورهای قدرتمند موفق به حفظ سلاح و ایجاد محدودیت برای دیگر کشورها شوند می توانند حداقل تا ده ها سال از سلاح هسته ای به عنوان ابزار کلاسیک قدرت در جهت حفظ هژمونی خود بر جهان استفاده کنند امری که قطعاً منافع نسلهای آتی در کشورهای در حال توسعه را به مخاطره خواهد انداخت.
و از سوی دیگر چنانچه کشورهای در حال توسعه بتوانند خواسته های بحق خود را در این اجلاس ، پیش ببرند شاید به یک معنا بشود گفت به اولین قدم در تضعیف نظام حاکم بر روابط بین الملل پایه ریزی شده پس از جنگ جهانی دوم دست یازیده اند .
امری که پیش از هر چیز به وحدت ، انسجام، خلاقیت و شجاعت کشورهای در حال توسعه نیاز دارد .
اساساً معاهده ان پی تی با این هدف پایه گذاری شد تا اولاً مانع از تکثیر و گسترش سلاحهای اتمی شود وکشورهای دارای سلاح اتمی را به همان 5 کشور دارای بمب اتم در آن زمان محدود کند و در ثانی بتواند زمنیه انتقال دانش و فن آوری صلح آمیز هسته ای را به سایرکشورها فراهم کند تا ابناء بشر بتوانند از مواهب شگرف این انرژی استفاده کنند.
البته در متن این معاهده پیش بینی شده بود که کشورهای دارای سلاح هسته ای باید به سمت خلع سلاح پیش بروند . امروز پس از گذشت بیش از 40 سال از امضای معاهده NPT ضعف ها و ناکارآمدی های زیادی از این معاهده نمایان شده اند به گونه ای که عده ای معتقدند این قرارداد در آستانه فروپاشی قرار گرفته است .
از یک طرف کشورهای صنعتی و دارای سلاح هسته ای خواستار تقویت نظام بازرسی ها ، ایجاد محدودیت بر سر دستیابی به بخش بیشتری از تکنولوژی صلح آمیز هسته ای ( نظیر چرخه غنی سازی) برای کشورهای فاقد این تکنولوژی ها هستند و از سوی دیگر کشورهای در حال توسعه نسبت به عدم خلع سلاح کشورهای دارای سلاح اتمی یا یک بام و دو هوای کشورهای قدرتمند در خصوص مسائل هسته ای یا دو دوزه بازی های IAEA و تفاوت قائل شدن میان کشورهای مختلف و عدم تمکین کشورهای دارای تکنولوژی هسته ای به بند 4 معاهده NPT مبنی بر انتقال تکنولوژی هسته ای به سایر کشورها به این پیمان انتقاد دارند .
بدین منظور پیشنهاد اصلاح و بازنگری NPT از مدتها قبل مطرح شد و در جلسات پنج ساله بازنگری این پیمان از سال 1970 تاکنون به بحث گذاشته شده است .
در دهه 90 میلادی پروتکل الحاقی که بیشتر ناظر بر نگرانی های کشورهای دارای سلاح اتمی بود به منظور تقویت نظام بازرسی ها به تصویب رسید . اما با تحولات جدید در آغاز هزاره سوم میلادی هر دو گروه مدعی این پیمان خواستار تجدید نظر جدی در پیمان NPT هستند .
اجلاس بازنگری سال 2010 را می توان در راستای اهداف اجلاس ناکام سال 2005 ارزیابی کرد . مهمترین درخواستهای کشورهای دارای سلاح اتمی به سرکردگی آمریکا در اجلاس 2005 را می توان :
1- ممنوعیت خروج کشورها از معاهده NPT
2- ممنوعیت دستیابی کشورهایی که تا کنون به چرخه سوخت اتمی دست پیدا نکرده اند به چرخه سوخت.
3- و تقویت نظام بازرسی ها دانست.
جمهوری خواهان نو محافظه کار در آن زمان معتقد بودند که ایالات متحده از آنچنان توانایی برخوردار است که می تواند حتی واقعیات و پیش فرضهای مسائل جهانی را تغییر دهد . آنها به همین دلیل با کمترین آمادگی به استقبال این اجلاس رفتند . کمی بعد انتقادات بیشمار کشورهای در حال توسعه و مقاومت جانانه کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی، مصر، مالزی و ایران آنها را غافلگیر کرد و سبب شد که این اجلاس بدون نتیجه خاصی پایان یابد .
این بار اما دولت اوباما با استراتژی هوشیارانه تری وارد گود شده است ! برای اینکه در جواب انتقادات سایر کشورهای مبنی بر عدم اجری مسئولیت کشورهای دارای سلاح اتمی برای خلع سلاح بتواند پاسخگو باشد پیمانی را برای کاهش سلاح های اتمی با روسیه می بندد پیمانی که البته نظایر آن در طول روابط شوروی و بعداً روسیه با آمریکا پس از جنگ جهانی دوم بسیار وجود داشته است و هیچکدام عملی نشده است .
استراتژی هسته ای به اصطلاح جدید خود را منتشر می کند و در آن می گوید :
"ایالات متحده به سایر کشورها حتی اگر به امریکا حملة شیمیایی و بیولوژیکی کنند حمله اتمی نخواهد و البته ایران و کره شمالی را از این امر استثنا می کند" و هیچ تضمینی را هم برای پایبندی آمریکا به این سخن ارائه نمی دهد و جالب اینجاست که دولت آمریکا با وجود اعلام این استراتژی هیچ اطلاعیه ای مبنی بر توقف استراتژی « حمله پیش دستانه » جرج بوش صادر نمیکند .
و البته با عملگرایی سعی می کند غرور آمریکایی را کنار بگذارد و درک کند که دولت آمریکا به تنهایی توانایی به اصطلاح اداره جهان را ندارد و باز به طور نسبی از استراتژی » نظم نوین جهانی « جرج بوش پدر هم فاصله می گیرد و با دعوت از 47 کشور اجلاس امنیت هسته ای را در واشنگتن برگزار می کند . همین طور سعی میکند روند صدور قطعنامه بر ضد ایران در شورای امنیت سازمان ملل را طولانی کند تا بتواند با موضعی تهاجمی وارد این اجلاس شود و عملاً کشورهای در حال توسعه را در موضعی دفاعی قرار دهد .
سایر کشورها هم البته در این میان بیکار نبوده اند به عنوان مثال کشورهای در حال توسعه هم با اجلاس خلع سلاح هسته ای در تهران به پیشواز کنفرانس بازنگری NPT می روند.
اما سئوالی که در اینجا مطرح می شود این است که هدف کشورهای قدرتمند و دارای سلاح اتمی از اصلاح معاهدة NPT یا نظایر این پیمان چیست؟
برای پاسخ به این سئوال باید به مطلبی که استالین علناً در کنفرانس یالتا در هنگامه جنگ جهانی دوم مطرح کرد رجوع نمود او به صورت واضح و عریانی اینگونه می گوید :
« عقاب نباید به پرندگان کوچک نظیر گنجشک و قناری اجازه نغمه سرایی بدهد » این به یک معنا بیان کننده قانون جنگل در سطح روابط بین الملل است و به معنای دیگر کشورهای قدرتمند سعی خواهند کرد تا امکان پرواز از کشورهای کوچکتررا سلب نمایند .
و البته در جای جای سیاست پس از جنگ جهانی این ایده و طرز تفکر نسل به نسل در میان سیاستمداران کشورهای شوروی و آمریکا منتقل شد و از این منظر تفاوتی مابین اردوگاه لیبرالیسم با کمونیسم دیده نمی شود فرقی هم نمی کرد که این سیاستمدار کجا متولد شده باشد خواه در تگزاس یا شیکاگو یا احتمالا نیویورک و یا سن پترزبوگ و مسکو یا گرجستان .
و قطعاً امروز باراک اوباما نیز میراث دار این ایده در جها نست و حتما تمام تلاش خود را برای تحقق این ایده به کار خواهد بست .
سخن آخر
5 سال قبل خبرنگاری غربی در توصیف اجلاس بازنگری سال 2005 گفته بود این کنفرانس مهمترین اجلاس تاریخ بشر است شاید عده ای این سخن را گزافه گویی بدانند امادر حقیقت این مطلب دارای میزانی از واقعیت هم هست به یک معنا اجلاس بازنگریی که بتواند به محصولی به نام (NPT2 ) برسد را می توان یکی از مهمترین کنفرانسهای بین المللی تاریخ پس از جنگ جهانی دوم دانست چنانچه کشورهای قدرتمند موفق به حفظ سلاح و ایجاد محدودیت برای دیگر کشورها شوند می توانند حداقل تا ده ها سال از سلاح هسته ای به عنوان ابزار کلاسیک قدرت در جهت حفظ هژمونی خود بر جهان استفاده کنند امری که قطعاً منافع نسلهای آتی در کشورهای در حال توسعه را به مخاطره خواهد انداخت.
و از سوی دیگر چنانچه کشورهای در حال توسعه بتوانند خواسته های بحق خود را در این اجلاس ، پیش ببرند شاید به یک معنا بشود گفت به اولین قدم در تضعیف نظام حاکم بر روابط بین الملل پایه ریزی شده پس از جنگ جهانی دوم دست یازیده اند .
امری که پیش از هر چیز به وحدت ، انسجام، خلاقیت و شجاعت کشورهای در حال توسعه نیاز دارد .
نظراتی كه به تعميق و گسترش بحث كمك كنند، پس از مدت كوتاهی در معرض ملاحظه و قضاوت ديگر بينندگان قرار مي گيرد. نظرات حاوی توهين، افترا، تهمت و نيش به ديگران منتشر نمی شود.
