.به گزارش الف هیات دولت در جلسه روز چهارشنبه سوم آبان خود به ریاست حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری، لایحه سازمان نظام رسانه ای جمهوری اسلامی ایران را با هدف حمایت از حقوق و آزادی های مشروع فعالان رسانه ای و رسانه های همگانی بررسی و تعدادی از مواد آن را تصویب کرد.
حمایت از آزادی مسئولانه فعالان رسانه ای، آزادی اطلاعات، حق دسترسی همگانی به اطلاعات، ارتقای رعایت موازین اخلاق حرفه‌ای در فعالیت های رسانه ای، تمهیدات لازم به منظور حمایت از ارزش های دینی و ملی، حمایت از حرفه ای شدن فعالیت رسانه ها در کشور، ارتقای سطح سواد و مهارت های رسانه ای، حمایت از حقوق مخاطبان رسانه ها،حمایت از حقوق و منافع صنفی، استقلال و امنیت حرفه ای روزنامه نگاران ونظارت حرفه ای بر عملکرد آنها، از جمله اهداف تشکیل سازمان نظام رسانه ای است.
متن کامل این لایحه به شرح زیر است .
فصل اول : اهداف، تعاریف و قلمرو شمول
بخش اول: اهداف قانون
ماده 1- به منظور حمایت از آزادی مسئولانه روزنامه نگاران و رسانه‌ها، آزادی اطلاعات و حق دسترسی همگانی به اطلاعات، ارتقای رعایت موازین اخلاق حرفه ای در فعالیتهای رسانه‌ای، تمهیدات لازم به منظور حمایت از ارزشهای دینی و ملی، حمایت از حرفه ای شدن فعالیت روزنامه نگاری در کشور، ارتقای سطح سواد و مهارتهای روزنامه نگاری، حمایت از حقوق مخاطبان رسانه‌ها، حمایت از حقوق و منافع صنفی، استقلال و امنیت حرفه ای روزنامه نگاران و رسانه‌ها و نظارت حرفه ای بر عملکرد آنها سازمان نظام رسانه‌ای تشکیل می شود.
بخش دوم: تعاریف و اصطلاحات
ماده 2- واژگان و اصطلاحات به کار رفته در این قانون به شرح زیر تعریف میشود:
1. سازمان: سازمان نظام رسانه‌ای است که طبق این قانون تشکیل میشود.
2. روزنامه نگار: شخص حقیقی است که شغل اصلی او تولید و یا مدیریت محتوا در رسانه‌ها است.
3. رسانه: رسانه‌های دارای مجوز از هیئت نظارت بر مطبوعات یا ایجاد شده به موجب قوانین و مقررات خاص.
4. شورایعالی: شورایعالی سازمان نظام رسانه‌ای
فصل دوم : تشکیل سازمان و ارکان آن
ماده 3- سازمان، مؤسسهای است حرفه ای، غیر دولتی و دارای شخصیت حقوقی مستقل که به موجب این قانون ایجاد میشود.
بخش اول : وظایف و اختیارات سازمان
ماده 4- وظایف و اختیارات سازمان به شرح زیر است:
1. حمایت از آزادی بیان و آزادی اطلاعات روزنامه نگاران
2. حمایت از حرفه ای شدن فعالیت روزنامه نگاری در کشور
3. ارتقای سطح سواد و مهارت های روزنامه نگاری
4. حمایت از حقوق مخاطبان رسانه‌ها
5. حمایت از تشکلهای صنفی روزنامه نگاران
6. حمایت از حقوق و استقلال حرفه ای، امنیت شغلی و منزلت اجتماعی روزنامه نگاران
7. تنظیم مقررات حرفه ای روزنامه نگاران با رعایت قوانین مربوط
8. تنظیم روابط حرفه ای روزنامه نگاران در تعامل با مؤسسات عمومی
9. میانجیگری و حل اختلاف بین روزنامه نگاران با یکدیگر یا با مالکان و مدیران رسانه‌های متبوع آنان و بین رسانه‌ها با یکدیگر
10. صدور، تمدید و لغو پروانه روزنامه نگاری
11. تنظیم منشور اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری و نظارت بر حسن اجرای آن
12. نظارت بر عملکرد حرفه ای روزنامه نگاران و رسیدگی به تخلفات حرفه ای آنان
13. ارائه نظرات کارشناسی و مشورتی به مراجع سیاستگذاری، تقنینی، اداری و قضایی
14. فراهم کردن زمینه ارتباطات و تعاملات روزنامه نگاران و رسانه‌ها با مجامع رسانه‌ای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی با رعایت قوانین مربوط
15. همکاری با سازمانها و ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی رسانه‌ای و در صورت لزوم، عضویت در آنها با رعایت قوانین مربوط
16. همکاری و مشارکت در جهت اشتغال روزنامه نگاران
17. اقدام برای رفع مشکلات رفاهی، مالی و تأمین اجتماعی روزنامه نگاران
18. پیشنهاد و مشارکت در وضع و اصلاح قوانین و مقررات رسانه‌ای مربوط
19. شفافسازی نظام رسانه‌ای و مقابله با مظاهر فساد در آن با اولویت مدیریت وضعیتهای تعارض منافع
20. آموزش، پژوهش، اطلاع رسانی و انتشار مطالب لازم در خصوص هر یک از موارد فوق
21. انجام مسئولیت‌ها و وظایفی که در دیگر قوانین و مقررات به سازمان محول میشود
ماده 5- سازمان در هر یک از استانها که تعداد روزنامه نگاران حرفه ای آن بیش از یکصد نفر باشد تشکیل میشود. چنانچه این شرط در یک استان موجود نباشد روزنامه نگاران و رسانه‌های آن تابع سازمان نزدیکترین مرکز استان واجد شرایط است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بطور مستمر نسبت به تشخیص و اعلام تعداد روزنامه نگاران یا رسانه‌های استانها اقدام میکند.
بخش دوم : ارکان سازمان و وظایف و اختیارات آنها
ماده 6 - ارکان سازمان به شرح زیر است:
1. سازمانهای نظام رسانه‌ای استانی
2. شورایعالی
3. هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران
بند اول: سازمانهای نظام رسانه‌ای استانی
ماده7 - ارکان سازمانهای نظام رسانه‌ای استانی به شرح زیر است:
1- مجمع عمومی
2- هیئت مدیره
3- هیئت صدور پروانه روزنامه نگاری
4- بازرسان
5- هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای
1- مجمع عمومی
ماده 8 - مجمع عمومی سازمان استان متشکل است از کلیه اعضای سازمان که عضویت یا پروانه روزنامه نگاری معتبر داشته باشند. وظایف و اختیارات مجمع عمومی عبارت است از:
1. انتخاب و عزل رئیس و نایب رئیس مجمع عمومی
2.انتخاب و عزل اعضای هیئت مدیره سازمان
3.انتخاب اعضای هیئت صدور پروانه روزنامه نگاری
4. انتخاب اعضای هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران
5.انتخاب و عزل بازرسان سازمان
6.تصویب بودجه سالانه سازمان
7.تصویب صورت عملکرد مالی و گزارش های بازرسان سازمان
8. رسیدگی و تصمیمگیری در مورد هر امر دیگری که در صلاحیت سایر ارکان سازمان پیش بینی نشده باشد در چارچوب مصوبات شورایعالی
ماده 9- در صورت فراهم بودن شرایط مذکور در ماده (5) این قانون، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مکلف است جلسه مجمع عمومی موقت سازمان استان را با دعوت از اشخاصی که شرایط عضویت در سازمان را دارند برگزار کند. هر شخص واجد شرایط نیز میتواند برگزاری این جلسه را از مرجع مذکور بخواهد.
در این جلسه که به ریاست مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اداره می شود اعضای هیئت موقت صدور پروانه عضویت و روزنامهنگاری با رأی اکثریت نسبی حضار انتخاب میشوند. این هیئت باید ظرف سه ماه، شرایط متقاضیان عضویت در سازمان را بر اساس ماده (45) بررسی کرده و پروانه موقت عضویت برای متقاضیان واجد شرایط صادر کرده و از اعضا برای تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی دعوت کند.
ماده 10- اولین مجمع عمومی سازمان استان مرکب از اعضای دارای پروانه موقت روزنامه نگاری و بنا به دعوت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از تحقق موضوع ماده (9) قانون تشکیل میگردد.
ماده11- جلسات بعدی مجمع عمومی با دعوت هیئت مدیره و به طور سالیانه و با حضور دوسوم اعضای دارای حق رأی رسمیت یافته و تصمیمات مجمع عمومی با اکثریت مطلق اعضای حاضر معتبر خواهد بود. در صورتی که تعداد شرکت کنندگان نوبت اول به حد نصاب نرسد، نوبتهای بعدی در زمانهای یکماهه و با حضورحداقل نصف اعضا رسمیت یافته و تصمیمات آن با آرای اکثریت مطلق اعضای حاضر معتبر است.
ماده 12- رییس، نائب رییس و منشی مجمع عمومی توسط مجمع انتخاب میشوند . مسؤلیت اداره جلسات مجمع عمومی با رییس مجمع و پیگیری اجرای مصوبات آن با رئیس مجمع عمومی و بر اساس دستورالعمل است که به تصویب شورایعالی میرسد.
ماده 13- مجمع عمومی فوق العاده در صورت درخواست هیئت مدیره، بازرس و یا یک سوم اعضا مجمع عمومی برای رسیدگی به موضوعات پیشنهادی تشکیل میشود. مسئولیت تشکیل مجمع عمومی فوق العاده به عهده هیئت مدیره است.
ماده 14- اعضای مجمع حق دارند به اطلاعات، مصوبات و مشروح مذاکرات مجمع عمومی و سایر ارکان سازمان در چارچوب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات –مصوب 1387- دسترسی داشته و در روندهای تصمیمگیری آن در چارچوب این قانون مشارکت کنند.
2-هیئت مدیره
ماده 15- سازمان توسط هیئت مدیره ای که برای مدت سه سال انتخاب میشوند به شرح زیر تشکیل میشود:
1. استانهای دارای تا (500) نفر عضو روزنامه نگار (7) عضو اصلی و (4) عضو علی البدل
2. استانهای دارای (500) تا (1000) نفر عضو روزنامه نگار (9) عضو اصلی و (5) عضو علی البدل
3. استانهای بالای (1000) نفر عضو روزنامه نگار (13) عضو اصلی و (6) عضو علی البدل
ماده 16- وظایف و اختیارات هیئت مدیره عبارتست از:
1.انتخاب رئیس و نایب رئیس هیئت مدیره
2.اجرای مصوبات مجمع عمومی
3.پیشنهاد بودجه سالانه سازمان به مجمع عمومی
4.پیشنهاد اصلاح آئین نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی سازمان به شورای عالی
5.پیشنهاد اصلاح نمودار تشکیلاتی سازمان، معاونت‌ها و مدیریت‌های سازمان به شورای عالی
6.تهیه صورت عملکرد مالی سازمان و تقدیم آن به مجمع عمومی
7.ایجاد یا انحلال کمیسیون های تخصصی
8.تصویب میزان حق عضویت سالانه اعضا
ماده 17- جلسات هیئت مدیره با حضور اکثریت مطلق اعضا رسمیت یافته و تصمیمات آن نیز با اکثریت اعضا معتبر است.
ماده 18- شرایط عضویت در هیئت مدیره سازمان عبارت است از:
1. داشتن پروانه عضویت در سازمان نظام رسانه‌ای
2. داشتن حداقل (30) سال سن
3. داشتن حداقل (5) سال سابقة روزنامه نگاری حرفه ای در انتخابات اول و حداقل سه سال عضویت در سازمان برای دوره های بعدی انتخابات
4. نداشتن محرومیت کیفری از حقوق اجتماعی در زمان ثبت نام برای انتخابات
5. نداشتن محکومیت حرفه ای منجر به تعلیق پروانه روزنامه نگاری در زمان ثبت نام در انتخابات
6. ابراز التزام به قانون اساسی
7. عدم عضویت در احزاب و گروه های سیاسی غیر قانونی و دیگر گروههایی که فعالیت آنها از سوی مراجع ذیصلاح غیر قانونی اعلام شده است.
ماده 19- پس از انتخاب و قبول مسئولیت توسط اعضای هیئت مدیره، سازمان از شخصیت حقوقی برخوردار میشود.
ماده 20- رییس سازمان از بین اعضای هیئت مدیره و به انتخاب اکثریت مطلق برای یکسال انتخاب و تمدید دوره ریاست سازمان تا (4) دوره متوالی امکان پذیر است. وظایف و اختیارات رییس سازمان به شرح زیر است:
1. اداره امور سازمان
2. اجرای مصوبات و تصمیمات هیئت مدیره
3. پیشنهاد بودجه سالانه سازمان به هیئت مدیره
4. دفاع و حمایت از حقوق و منافع اعضای سازمان
5. تنظیم و ارائه گزارش عملکرد بودجه و سایرگزارشهای موضوعه این قانون
6. عقد قرارداد با اشخاص حقیقی یا حقوقی و نمایندگی سازمان در مقابل مراجع اداری و قضائی و انتخاب وکیل با حق توکیل و پایان دادن به دعاوی از طریق مصالحه و نیز ارجاع به داوری
7. برقراری مناسبات لازم با نهادهای مشابه دیگر کشورها و نمایندگی سازمان در مراجع و مجامع ملی و بین المللی
8. اطلاع رسانی و انتشار مذاکرات و گزارشهای مربوط، به موجب این قانون
3- هیئت صدور پروانه روزنامه نگاری
ماده 21- هیئت موقت صدور پروانه عضویت و روزنامه نگاری متشکل از پنج عضو با شرایط زیر است. احراز این شرایط بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
1. داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران
2. داشتن حداقل (30) سال سن
3. داشتن حداقل (10) سال سابقه مدیرمسئولی یا سردبیری
4. نداشتن محکومیت کیفری به محرومیت از حقوق اجتماعی
ماده 22- تصمیمات هیئت موقت صدور پروانه عضویت و روزنامه نگاری که با اکثریت مطلق اعضا اتخاذ میشود قطعی است مگر مواردی از قبیل اعتراض یا گزارش که پس از استقرار قطعی ارکان سازمان، باید مجدداً از سوی رکن ذیصلاح، بررسی و حسب مورد رد یا اصلاح شود.
4- بازرسان
ماده 23 - مجمع عمومی با اکثریت نسبی، از میان نامزدهایی که واجد شرایط عضویت در هیئت مدیره باشند دو نفر بازرس اصلی و یک نفر بازرس علی البدل انتخاب میکند.
ماده 24 - بازرسان میتوانند بدون دخالت در امور اجرائی سازمان، در هر زمان، بازرسی لازم را انجام داده و اسناد و مدارک را مطالبه و مورد رسیدگی قرار دهند.
ماده 25 - گزارش سالانه بازرسان باید به تصویب مجمع عمومی برسد و در دسترس عموم قرار گیرد.
5-هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران
ماده 26- به منظور داوری و رسیدگی به تخلفات روزنامه نگاران هیئت داوری و رسیدگی به تخلفات حرفه ای با وظایف زیر تشکیل میشود:
1. داوری و حل اختلافات بین روزنامه نگارن با یکدیگر یا با مالکان و مدیران رسانه‌های متبوع آنان بنا به توافق طرفین
2. نظارت بر رعایت منشور اخلاق حرفه ای و تصمیمگیری در موارد نقض آن
3. رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران به شرح مقرر در این قانون
4. رسیدگی به اعتراضهای ناشی از تصمیمات هیئتهای رسیدگی به صدور پروانه روزنامه نگاری
ماده 27- انجام هر یک از موارد زیر از سوی اعضاء در فرایند کسب اخبار و اطلاعات یا در نتیجه انتشار مطلب در رسانه‌ها تخلف حرفه ای محسوب میشود:
1. استفاده از روشهای متقلبانه یا توأم با فریب برای کسب و انتشار اخبار و اطلاعات
2. استفاده از روشهای ناقض حریم خصوصی
3. ارتکاب توهین و افترا
4. نقض حقوق مالکیتهای فکری دیگران
5. افشای هویت منابع خبری برخلاف رضایت آنان
6. دریافت هر نوع هدیه ای که عرفاً رشوه محسوب شود و به قصد تأثیرگذاری بر کم و کیف انتشار اخبار و اطلاعات پرداخت شده باشد
7. عدم رعایت منشور اخلاق حرفه ای
8. استفاده ابزاری از زنان یا کودکان
9. جریحهدار کردن احساسات عمومی
10. رفتارها و مطالبی که حاکی از ترویج خشونت، تبعیض و تنفر باشد
11. بیان مطالب کذب و یا تحریف واقعیت ها
ماده 28 – چنانچه اعضای هیئت مدیره، سازمان استان، اعضای شورای عالی و کارکنان موظف استان چنانچه در انجام تکالیف قانونی خود مرتکب تخلف یا سهل انگاری و ترک فعل شوند، تخلف محسوب میشود
ماده 29- رسیدگی به تخلفات حرفه ای با شکایت هر یک از اشخاص زیر آغاز میشود:
1. اشخاص حقیقی یا حقوقی حقوق عمومی و خصوصی
2. سازمانهای مردم نهاد در حوزه موضوع فعالیت خود
ماده 30- هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای با انتخاب مجمع عمومی و از اعضای زیر که دارای حسن شهرت در حوزه کاری خود باشند برای مدت (3) سال تشکیل میشود:
1. مدیرکل یا نماینده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان
2. دو نفر از مدیران مسئول مطبوعات یا خبرگزاریهای استان
3. یکی از روزنامه نگاران دارای حداقل (10) سال سابقة روزنامه نگاری حرفه ای و شرایط مقرر در ماده (11)
4. یکی از قضات بازنشسته محاکم تجدید نظر استان و آشنا به حقوق رسانه
5. یکی از وکلای دادگستری استان و آشنا به حقوق رسانه
6. یک نفر از اعضای هیئت منصفه استان
ماده 31- نحوه انتخاب اعضای هیئت، تشکیل، اداره و تصمیم گیری جلسات هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای بر اساس آیین نامه ای است که به تصویب شورایعالی میرسد.
ماده 32- هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای میتواند حسب شدت و دفعات تکرار تخلف و درخواست شاکی، تصمیمات زیر را اتخاذ کند:
1. الزام به عذرخواهی
2. توبیخ کتبی با درج در پرونده
3. توبیخ کتبی با درج در پرونده و انتشار در وبگاه اختصاصی سازمان
4. درخواست جبران خسارت مادی و معنوی از متضرر به نحو مقتضی و اعاده هرگونه حقی که از شاکی و متضرر تضییع شده باشد.
5. تعلیق عضویت در سازمان یا پروانه روزنامه نگاری به مدت سه ماه تا یکسال
6. تعلیق عضویت در سازمان یا پروانه روزنامه نگاری به مدت یکسال تا (5) سال
7. تعلیق عضویت در سازمان یا پروانه روزنامه نگاری به مدت (5) سال تا (10) سال
8. لغو عضویت در سازمان و پروانه روزنامه نگاری
ماده 33- آرای هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای در مورد اعمال مجازاتهای بند (1) تا (4) ماده (32) قطعی و غیر قابل تجدید نظرخواهی و در مورد سایر بندها قابل اعتراض در هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای است.
ماده 34 - چنانچه با نظر هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای موضوع شکایت جنبه جرم عمومی داشته باشد، مراتب را به مرجع ذیصلاح قضایی اعلام مینماید.
ماده 35- تصمیمات هیئت تخلفات در مورد بندهای (5) تا (8) ماده (32) ظرف (20) روز از تاریخ ابلاغ، در هیئت تجدید نظر و سپس در دیوان عدالت اداری قابل شکایت است و الا تصمیم قطعی شده لازمالاجرا است.
ماده 36- کلیه مالکان رسانه‌ها اعم از آنکه عضو سازمان باشند یا نباشند و روزنامه نگاران میتوانند برای حل و فصل اختلافات حرفه ای خود به سازمان مراجعه کنند. آیین نامه نحوه رسیدگی به این تقاضاها توسط شورایعالی به تصویب میرسد.
بند دوم: شورایعالی
ماده 37- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ظرف حداکثر سه ماه پس از تشکیل سازمانهای استانی موضوع ماده (5) این قانون اولین جلسه شورایعالی سازمان را تشکیل میدهد. جلسه با حضور حداقل سه چهارم روسای استانی رسمیت یافته و با اکثریت نسبی تصمیم گیری میکند. هیئت رئیسه سنی (5) نفر شامل رییس، نایب رییس، ناظر و دو منشی جهت اداره جلسه انتخاب میشوند.
ماده 38- جلسات شورایعالی حداقل هر سه ماه یکبار تشکیل میشود جلسات شورا با حضور حداقل دو سوم اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن با اکثریت نصف بعلاوه یک آرائ حاضرین اتخاذ میشود.
ماده 39- شورایعالی از میان اعضای خود یک رییس، یک نایب رییس و یک دبیر برای مدت یکسال انتخاب میکند و انتخاب مجدد آنان فقط برای دو دوره یکساله دیگر بلامانع است.
ماده40- دبیر شورایعالی مسئول تشکیل جلسات و اداره دبیرخانه شورا است.اداره جلسات شورا به عهده رییس شورا خواهد بود مصوبات شورا توسط رییس شورا ودر غیاب او توسط نایب رییس امضا و ابلاغ می گردد. دبیر شورا می تواند مصوبات شورا را پس از امضای رییس ابلاغ نماید.
ماده 41- دبیرخانه شورایعالی در تهران مستقر است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است محل و تجهیزات مناسب برای استقرار دبیرخانه را فراهم نماید.
ماده 42- شورایعالی سازمان متشکل از روسای سازمانهای استانی است.وظایف و اختیارات شورایعالی عبارت است از:
1. تصویب آیین نامه‌های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی و سایر دستورالعمل های سازمان
2. تصویب نمودار تشکیلاتی سازمان
3. تصویب منشور اخلاق حرفه ای روزنامه نگاران
4. تصویب دستورالعمل مدیریت تعارض منافع در سازمان
5. تنظیم قراردادهای نمونه الزامی یا ترویجی جهت استفاده در روابط مالکان رسانه ها با یکدیگر و با سایر عوامل رسانه ای نظیر مدیران مسؤل، سردبیران و روزنامه نگاران
6. تصمیم گیری در مورد ضوابط انتقال و جابجایی اعضای سازمان
7. ایجاد هماهنگی بین سازمانهای استانی با تعیین راهبردهای سازمان
8. نظارت بر عملکرد سازمانهای استانی
9. ارزیابی عملکرد و انتشار گزارش سالیانه از فعالیت های سازمان
10. انجام سایر اموری که طبق این قانون یا سایر قوانین برعهده شورا گذاشته شود.
بند سوم: هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران
ماده 43– هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران از اعضای زیر انتخاب و برای مدت (3) سال تشکیل میشود:
1.نماینده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
2.یک نفر قاضی بازنشسته دیوان عالی کشور به انتخاب شورایعالی
3.یکی از وکلای دادگستری به انتخاب کانونهای وکلای دادگستری
4.دو نفر روزنامه نگار به انتخاب شورایعالی
ماده 44- برای هر یک از اعضای بندهای (2) تا (4) ماده (43) هیئت تجدید نظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران یک عضو علیالبدل نیز انتخاب خواهد شد تا در صورت فوت، استعفا و غیبت غیر موجه، به تشخیص شورایعالی وظایف مربوط را انجام دهد. عضو جایگزین در اولین جلسه بعدی انتخاب میشود.
فصل سوم- عضویت در سازمان و حقوق اعضاء
بخش اول: عضویت در سازمان
ماده 45- اشخاص زیر که دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران بوده، التزام به قانون اساسی و عدم محرومیت کیفری از حقوق اجتماعی را اعلام کنند میتوانند نسبت به عضویت در سازمان اقدام کنند:
1. دارندگان مدرک معتبر کارشناسی و بالاتر در رشته های علوم ارتباطات به شرط قبولی در آزمون و طی دوره کارآموزی شش ماهه
2. دارندگان مدرک معتبر کارشناسی و بالاتر در رشته های غیر مرتبط به شرط قبولی در آزمون و طی دوره کارآموزی یکساله
3. افراد شاغل که تا زمان لازمالاجرا شدن این قانون حداقل یکسال در تحریریه رسانه‌ها مشغول به کار بوده اند، به شرط قبولی در آزمون
ماده 46- اشتغال به حرفه روزنامه نگاری منوط به اخذ پروانه روزنامه نگاری است.
ماده 47- سازمان صدا و سیما، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانه‌ها، سازمانها و مؤسسات و شرکتهای دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانکها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکتهای بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، و همـچنین دستگاهها و واحدهائی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است، اعم‌از این که قانون خاص خود را داشته و یا از قوانین و مقررات عام تبعیت نمایند، باید خبرنگاران آنها دارای پروانه روزنامه نگاری باشد.
ماده 48- به اشخاصی که در تولید محتوای رسانه‌ها فعالیت مؤثر دارند ولی حرفه آنها روزنامهنگاری نیست یا شرایط لازم برای اخذ پروانه روزنامهنگاری را ندارند پروانه عضویت وابسته اعطا خواهد شد. این اعضا مادام که شرایط مذکور در ماده (45) را احراز نکرده باشند از حق رأی در مجمع عمومی، عضویت در سایر ارکان سازمان و مزایای دارندگان پروانه روزنامه نگاری برخوردار نیستند.
ماده 49- سازمان میتواند به اشخاص حقیقی که در حمایت از حقوق، آزادیها و فعالیتهای رسانه‌ای سابقه درخشانی داشته باشند یا اقدام قابل تحسینی در این خصوص انجام داده باشند عضویت افتخاری اعطا کند. شرایط عضویت، در آیین نامه این قانون تعیین میشود.
ماده 50- دارندگان مشاغل در قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانه‌ها، سازمانها و مؤسسات و شرکتهای دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانکها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکتهای بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، و همـچنین دستگاهها و واحدهائی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است، نمیتوانند نسبت به عضویت در سازمان اقدام کنند مگر آنکه از شغل یا پست یا سمت خود در نتیجه استعفا یا فسخ قرارداد یا به طرق دیگر، کناره گیری کنند. کارکنان رسانه‌هایی که به موجب قانون خاص ایجاد شده اند، از مفاد این ماده مستثنی هستند.
ماده 51- نحوه احراز شرایط عضویت در سازمان طبق ماده (45) و صدور پروانه و نحوه برگزاری آزمونهای مربوط، به موجب آیین نامهای تعیین میشود که به تصویب شورایعالی میرسد.
ماده 52- هر روزنامهنگاری فقط میتواند در یک سازمان استانی عضو شود.
ماده 53- عضویت در سازمان در موارد زیر خاتمه مییابد:
1. فوت
2. استعفا
3. اخراج از سازمان به حکم هیئت رسیدگی به تخلفات
4. از دست دادن سایر شرایط عضویت از جمله ترک حرفه روزنامه نگاری و اشتغال به حرفه دیگر به تشخیص هیئت صدور پروانه روزنامهنگاری
ماده 54- در صورت عدم پرداخت حق عضویت، محرومیت کیفری از حقوق اجتماعی، عدم صحت شرایط مندرج در ماده (45) یا تعلیق عضویت از سوی هیئت رسیدگی به تخلفات حرفه ای، حق رأی و سایر حقوق مربوط به عضویت معلق میشود.
بخش دوم: حقوق اعضای سازمان
ماده 55- روزنامه نگاران دارای پروانه عضویت در سازمان علاوه بر حقوق مقرر در سایر قوانین، حسب مورد از حقوق زیر برخوردار هستند:
1. برخورداری از استقلال حرفه ای از جمله حق جستجو و کسب اخبار و اطلاعات برای انجام وظیفه حرفه ای خود، حق حذف امضای خود از مطالب تحریف شده در فرآیند تدوین و تنظیم آنها
2. همراه داشتن وسایل و تجهیزات روزنامه نگاری به منظور ضبط و ثبت اخبار و اطلاعات مربوط به رویدادها
3. حضور در رویدادهای خبری از جمله در وقایع طبیعی، حوادث غیرمترقبه، مناسبتها، گردهمایی ها و تظاهرات
4. برخورداری از امنیت جانی، مالی، عرضی و حرفه ای در حین انجام وظیفة روزنامه نگاری
5. عضویت در انجمنهای صنفی و حرفه ای داخلی، منطقه ای و بین المللی با رعایت قوانین مربوط
6. برخورداری از بیمة تأمین اجتماعی و بیمة بیکاری
ماده 56- موارد زیر صرفا شامل روزنامه نگاران دارای پروانه عضویت در سازمان میشود:
1. دعوت به رویدادهای رسمی، مصاحبه ها و نشستهای خبری مسؤلان و کارگزاران نظام
2. ارایه تسهیلات و حمایتهای مادی و معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
3. پذیرش آثار روزنامه نگاران در جشنواره های رسانه‌ای که توسط دستگاههای اجرایی برگزار میشود
4. رسیدگی به جرایم حرفه ای روزنامه نگاران بصورت علنی و با حضور هیئت منصفه
فصل چهارم: انتخابات
ماده 57- برگزاری انتخابات هیئت مدیره طبق آییننامهای خواهد بود که به تصویب شورایعالی سازمان میرسد میرسد.
تبصره - اعضای هیئت اجرائی و نظارت نمیتوانند به عنوان نامزد ثبت‌نام نمایند.
ماده 58- رییس هیئت مدیره سازمان نظام رسانه‌ای مسئول دعوت مجمع عمومی و برگزاری انتخابات هیئت مدیره سازمانهای استانی خواهد بود. انتخاب هیئت مدیره به صورت الکترونیکی و به موجب آییننامهای که توسط شورایعالی تصویب میشود، برگزار خواهد شد.
تبصره: مسئولیت برگزاری انتخابات در اولین دوره بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
ماده 59- هیئت نظارت استانی نظارت بر انتخابات مرجع رسیدگی به صلاحیت داوطلبان عضویت در هیئت مدیره سازمان استان و نظارت بر انتخابات است که مرکب از مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس کل دادگستری استان، مدیرکل سازمان صدا و سیمای استان ، بازرس سازمان استان و نماینده مدیران مسئول نشریات استان میباشد.
ماده 60- ترکیب هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات به شرح زیر است:
الف- نماینده دادستان کل کشور
ب- نمایندة وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
ج- یکی از نمایندگان رسانه‌ها در هیئت نظارت بر مطبوعات به انتخاب آنها
د- یک نفر از اعضای شورای عالی به انتخاب شورایعالی
ه - یک قاضی بازنشسته دیوان عالی کشور به انتخاب شورایعالی
ماده 61- انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام رسانه‌ای استانهایی که انتخابات آنها منحل یا توسط هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ابطال گردیده است، حداکثر ظرف مدت سه ماه با هماهنگی هیئت نظارت و رعایت سایر مواد قانونی انجام میشود.
ماده62 - وظایف هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات به شرح زیر است:
1.نظارت بر حسن انجام انتخابات استانی و شورای عالی
2. رسیدگی به شکایات انتخاباتی‌در چارچوب این قانون و آئین‌نامه اجرایی آن و نیز شکایات نامزدهائی که صلاحیت آنها به تأیید هیئتهای نظارت نرسیده باشد، و همچنین اعتراضات کتبی افراد در مورد تأیید صلاحیت نامزدهای عضویت در هیئت مدیره سازمان استان
3. توقف یا ابطال تمام یا قسمتی از مراحل انجام انتخابات در چارچوب قانون
4. تأیید نهائی صحت انتخابات هیئت مدیره سازمان استان و اعضای شورایعالی سازمان
فصل پنجم: صندوق حمایت
ماده 63- برای حمایت مالی و بیمه ای از اعضاء، صندوق حمایت از روزنامه نگاران تشکیل میشود. اساسنامه پیشنهادی ظرف سه‌ماه پس از تشکیل سازمان، توسط شورای عالی تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد.
فصل ششم : بودجه سازمان
ماده 64- منابع مالی و اعتبارات سازمان از محل های زیر تأمین میشود:
1. حق عضویت سالانه اعضا؛
2. هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی با رعایت قوانین و مقررات مربوط؛
3. کمکهای دولت و شهرداریها و موسسات عمومی غیر دولتی
4. درآمدهای حاصل از فعالیتهای آموزشی، پژوهشی، انتشارات، فعالیت های ترویجی ، مشاوره‌ای و حل و فصل اختلافات در حوزه رسانه
فصل هفتم: سایر مواد
ماده 65- مدیر مسئول، سردبیران و دبیران رسانه‌ها باید از میان اشخاصی انتخاب شوند که پروانه روزنامه نگاری از سازمان دارند.
ماده 66-آیین نامه مواد (12)، (31)، (36)، (49)، (51)، (57) و (58) ظرف مدت یکسال پس از ابلاغ این قانون به تصویب شورایعالی میرسد.