گفتگوی اختصاصی با استاد دانشگاه تهران جادوی پول و بانک - 13 | سبحانی: «می‌پرسند مگر می‌شود بانک نداشت؟ بله می‌شود» + امکان پرسش و پاسخ

عبدالرضا طالقانی*، گروه اقتصادی الف،   3961114190 ۳۶ نظر، ۰ در صف انتشار و ۸ تکراری یا غیرقابل انتشار

حتی اگر ما بر مدار دین هم نخواهیم عمل کنیم و فقط بخواهیم اقتصاد ما راه بیفتد باید کاری کنیم که از این رکود در بیاییم؛ لذا رفتن به سمت یک نظام مشارکتی که در آن افراد بجای اینکه به هم قرض بدهند با هم مشارکت کنند به‌لحاظ عقلانی هم قابل دفاع است.

جادوی پول و بانک - 13 | سبحانی: «می‌پرسند مگر می‌شود بانک نداشت؟ بله می‌شود» + امکان پرسش و پاسخ

اشاره | مدتها بود در پی گفتگو با این استاد برجسته اقتصاد بودم. حتی یک نوبت با ایشان تماس گرفتم و گفتم که می‌خواهم در حوزه پول و بانک نظراتش را منعکس کنم؛ اما مانند بسیاری از صاحبنظران نسبت به حضور در رسانه گارد داشت؛ و از نگاهی شاید هم حق داشت؛ مودبانه عذر خواست و گفت برای گفتگو معذوریت دارد. بعد از آن هم هر چه واسطه تراشیدم فایده نکرد. یک وقتهایی که در متون مختلف به گذشته و رزومه عجیب این اندیشمند حوزه اقتصادسیاسی برمی‌خوردم، عطشِ گرفتن نظرات او بیشتر هم می‌شد. مثلاً یک جایی درباره او نوشته‌ بودند:

«راسخون درباره فعالیتهای او در مجلس می‌نویسد: «وی از استوانه‌های کار تخصصی و کارشناسانه روی طرح‌ها و لوایح مجلس بود. سبحانی بیش از 860 پیشنهاد روی طرح‌ها و لوایح مختلف و حدود 330 نظر در مخالفت یا مخالفت با طرح‌ها و لوایح داشته‌است. علاوه بر این حدود 130 تذکر به رئیس جمهور و وزیران، بیش از 210 تذکر آیین نامه‌ای و حدود 80 اخطار قانون اساسی در آمار عملکرد وی در این سه دوره به چشم می‌خورد.در مجموع وی نزدیک 3000 صفحه مذاکره علنی در مجلس دارد.»

گذشته از تخصص و ذهن خلاق، بی‌طرفی سیاسی در کنار عملکرد مثال‌زدنی او در مجلس شورای اسلامی، موجب شده همواره فردی خاص و قابل احترام باشد. یکی از اخلاقهای شاخص این استاد دانشگاه، مسئولیت‌پذیری و وقت‌شناسی است. در تمام چهارسال دوره ششم مجلس شورای اسلامی، دکتر سبحانی 93 دقیقه تاخیر داشته و در هیچ جلسه‌ای غیبت نداشته است؛ در حالی که متوسط تاخیر هر نماینده 2100 دقیقه و غیبت متوسط آنها قریب به 9 جلسه بود...

با وجود اطلاع افراد حاضر در جلسه نسبت به اشراف این اندیشمند اقتصادی بر موضوع بحث، پایان جلسه بیش از هر چیز با رضایت و البته تعجب کارشناسان از حجم اطلاعات انباشته، ذهن خلاق و قوی، و دیدگاههای ژرف‌نگر این استاد اقتصاد اسلامی همراه بود.»

این شرایط ادامه داشت تا اینکه بواسطه و با همراهی جمعی از دوستان، به مناسبتی به دفتر محل کارش در دانشگاه تهران رفتیم؛ که پایه‌ای شد برای ارتباطات بعدی.

متن زیر حاصل گفتگوی تخصصی با استاد حسن سبحانی است. چنان که خواهیم دید مدلی که او برای بانکداری مطلوب مهندسی کرده، با تفاوتهای جزئی، با بسیاری از اندیشمندان اقتصاد اسلامی اشتراکات ماهوی و اجرایی عمیق دارد.

* * * * * * *

الف: خدمت شما سلام و عرض احترام دارم. شاید کمتر کسی را ببینیم که از آمیختگی فعالیتهای بانکی و ربا نامطلع باشد؛ بانکهای ما به دلایل گوناگون در عمل، قانون عملیات بانکداری بدون ربا را برنتافتند که تلاش داشت بانکها را به منبع تامین مالی پروژه‌های اقتصادی تبدیل کند؛ نهایتاً با دور زدن قانون همان فعالیت در بازار پول اتفاق می‌افتد و به عبارتی «پول فروشی» رونق دارد. شما از منتقدان این شرایط هستید، اگر موافق باشید انتقادات شما به این شرایط را بشنویم و سپس مدل مد نظر شما را نیز منعکس کنیم.

سبحانی: من هم متقابلاً خدمت شما سلام دارم؛ در این زمینه نکات مقدماتی وجود دارد که ذکرشان ضروری به نظر می‌رسد.

اول اینکه برای ما که در این روزگار زندگی می‌کنیم، فرضِ اینکه می‌شود زندگی کرد و به امور اقتصادی پرداخت و در عین حال بانک وجود نداشته باشد، یک فرض غیرپذیرفتنی است؛ مردمانی که در این دوره زندگی می‌کنند، از وقتی چشم به جهان گشودند و خودشان را شناختند، با این واژه، و واقعیتها و کارکردهایش مانوس شدند؛ تا حدی که حذف آن، تا حدودی حذف یک مقوله واجبی است که حتماً جایگزین می‌خواهد؛ و به نظر مردم می‌آید که جایگزینی برای آن وجود ندارد.این واقعیتی که در جامعه وجود دارد، از مهمترین موانع تبیین این بحث است؛ عده زیادی می‌پرسند یعنی ما بدون بانک زندگی کنیم؟ اصلاً مگر می‌شود بانک نداشت؟

نکته دوم این است که نظام مالی بدون ربا - البته شاید اصراری نباشد که نامش را نظام مالی اسلامی هم بگذاریم - قاعدتاً مورد تایید اسلام هست؛ اما این نظام را باید به‌عنوان یک جزء در سیستم بیان کرد و گفت که اگر بخواهیم الگوی پیشنهادی برای نظام مالی کار کند، باید در عناصر دیگری از سیستم هم تحولاتی ایجاد شود.

بحث بانک، بحث مهمی است، ولی اگر مباحث دیگری مانند نظام تجاری، نظام مالیاتی، نظام تامین اجتماعی و روابط مالی مردم با اصلاح این نظام بانکی همسو نشود، این مقوله به‌تنهایی نمی‌تواند از خودش محافظت کند و موفق عمل کند.

به‌عنوان مثال با معرفی مدل بانکداری بدون ربا فرض را بر این می‌گذاریم که در کنارش موسسات سرمایه‌گذاری فراوانی بوجود خواهد آمد؛ دیگر دولتها تحت عنوان اوراق خزانه یا اسلامی از مردم قرض نمی‌گیرند و درعین حال همان کاری را بکنند که بانکدار خصوصی می‌کند؛ یا به‌عنوان مثال صندوق توسعه ملی از حالت یک بانک که قرض ارزی می‌دهد، خارج می‌شود و به یک بانک توسعه‌ای که سرمایه‌گذاری می‌کند تبدیل خواهد شد؛ یا سازمان تامین اجتماعی بدهکاری کارفرمایان را با یک نرخی به آنها تحمیل نمی‌کند که به زورِ قانون از آنها بگیرد...

می‌خواهم عرض کنم یک جاهایی اسمش بانک است و می‌گوییم رباخواری می‌کند، ولی یک جاهای دیگری وجود دارد که اسمش هم بانک نیست، ولی به حکم قانون دارد رباخواری می‌کند؛ اگر ما بانک را تغییر دهیم، ولی جاهای دیگر به کارکرد خود ادامه دهند نمی توانیم جواب بگیریم ؟ لذا کل این سیستم باید تغییر کند.

الف: ببخشید؛ این که واژه «ربا» را بکار می‌برید دقیق است؟ یعنی واقعاً دارند رباخواری می‌کنند؟

سبحانی: الان سازمان تامین اجتماعی؛ از کارفرمایی که به او بدهکار است، اگر نیامد به‌موقع پرداخت کند، بازای هر 100 تومان، فلان مقدار جریمه می‌گیرد؛ البته ممکن است اسمش جریمه نباشد، اما ماهیتش این است که کارفرمایی به سازمان بدهکار است و چون بدهی خود را در موعد معین‌نمی پردازد سازمان هم از قبل اعلام می‌کند ومازاد می‌گیرد. من از نظر فنی هر نوع مازاد در ازای قرض یا در ازای بدهکار شدن افراد را - صرفنظر از اسمش - ربا می‌دانم. حداقل این است که کارکرد ربوی دارد.

این هم نکته دوم...

نکته سوم اینکه من همیشه می‌گویم انقلاب اسلامی یک کار مهمی که باید می‌کرد و باید بکند «انقلاب در نحوه فهم از اسلام» است. مثلاً ممکن است یک نفر احتکار کند و عرضه را در اقتصاد کم کند، و آسیب بزند، اما فقیهی بگوید احتکار در اسلام فقط شامل این 6  قلم کالا می‌شود و چون کالای از عرضه خارج شده جزء آن شش قلم کالا نیست در نتیجه کالای احتکاری محسوب نشود؛ این هم مانعی برای اصلاح است.

+ از همین پرونده بیشتر ببینید

صمصامی: بانک، اسلامی نمی‌شود؛ انگار کن «ذبح اسلامی خوک»

مصباحی‌مقدم: قطعاً ربوی می‌دانم

نکته چهارم که می‌توانم عرض کنم این است که فارغ از دین، عقل هم حکم می‌کند که این تغییر باید ایجاد شود؛ عقلاً هم بخاطر شرایط خاص اقتصاد کشور ما باید دست از گرفتن مازاد به ازای قرض برداریم و قرض را تعطیل کنیم و بسوی یک راهکارهای دیگری برویم.

الف: اما آقای دکتر؛ اقتصادهای پیشرفته‌ای هستند که  مبتنی بر  بهره و ربا کار می‌کنند و مشکلی هم ندارند.

سبحانی: ببینید؛ دین  حضرت موسی و عیسی هم رباخواری را ممنوع کرده، ولی به هر دلیلی، عرف آن جوامع ربا را پذیرفته است؛ اما به این دلیل که اقتصادشان در تعادل هست، و بی‌تعادلی یا عدم تعادل در بازارهای مختلف بالا نیست، برآیند کارکرد این اقتصادها در بازار پول یک نرخ بهره‌ای در حد نیم درصد تا چند درصد را نتیجه می‌دهد؛ یعنی چون اوضاع به‌سامان هست، آن زائده‌ای که وجود دارد ظاهرا خیلی دردسر ایجاد نمی‌کند.

برای ما چطور؟ اقتصاد ما دارای عدم تعادلهای خیلی بزرگی است که دلایل شناخته شده‌ای هم برای آن ها وجود دارد؛ چون دچار عدم تعادل هست، این نرخ مازاد، خیلی زیاد تعیین می‌شود، در بانک مثلاً 25 درصد تعیین می‌شود و در بازار گاهی تا ماهیانه 8 درصد هم می‌بینیم. خب؛ این نرخ خیلی بالا باعث می‌شود، تخصیص منابع در جای بهینه خودش اتفاق نیفتد و ما را به رکود و عدم تعادل بیشتر تهدید کند.

الف: می‌توانیم از فرمایش شما اینطور نتیجه بگیریم که تا اقتصاد ما به یک ثبات نسبی نرسد، نمی‌توانیم نرخ بهره را پایین بیاوریم؟ چون هزینه ریسک سرمایه بالاست؟

سبحانی: بهانه‌های زیادی برای حصول این چیز ممنوع (بهره)، وجود دارد؛ از جمله همین که چون عدم تعادل وجود دارد، و ارزش پول پایین می‌آید باید سودی بدهیم که ارزش پول را حفظ کند. البته ریسک گذاشتن پول در بانک، پایین است، چون بانک مرکزی حمایت می‌کند؛ اینطور هم می‌شود گفت که چون عدم تعادل زیاد است سرمایه مردم بجای تولید به موسسات کم‌ریسک هدایت می‌شود،‌ و این بانکها از جمله جاهایی هستند که ریسک کمی دارند. به‌اصطلاح چون در عدم تعادل ریسک برای انواع سرمایه‌گذاری بالاست، تامل برای سرمایه‌گذاری را هم بالا می‌برد.

حتی اگر ما بر مدار دین هم نخواهیم عمل کنیم و فقط بخواهیم اقتصاد ما راه بیفتد باید کاری کنیم که از این رکود در بیاییم؛ لذا رفتن به سمت یک نظام مشارکتی که در آن افراد بجای اینکه به هم قرض بدهند با هم مشارکت کنند به‌لحاظ عقلانی هم قابل دفاع است.

باید پول صرف مشارکت در تولید شود؛ اگر این اتفاق بیفتدسطح عمومی قیمتها بالا نمی رود.جنین شرایطی به اشتغال و همچنین عرضه منتهی می‌شود و در بلندمدت به کاهش تبعات اجتماعی ناشی از رکود و عدم تعادل کمک می‌کند، و هزینه تولید را هم کم خواهد کرد. درحقیقت یک حرکت سیستمی است که وقتی شروع شود آثار وضعی مثبت اجتناب‌ناپذیری خواهد داشت.

این است که می گوئیم واقعاً متوقف کردن این وضعیت و رفتن بسوی نظام مشارکتی از نظر عقلی و شرعی تایید می‌شود. ادله زیادی وجود دارد که نشان می‌دهدنظام بانکی موجود وضع را تحکیم می‌کند و ادله عقلانی و شرعی زیادی هست که می‌گوید با این شرایط وضعیت ما بد و بدتر می‌شود؛ اینها نشان می‌دهد که ما باید بسوی یک الگو یا کارکردی متفاوت از بانک برویم که این پیامدهای منفی را نداشته باشد با این مقدمه مختصر لزوم تغییر موضوعیت می‌یابد.

+ از همین پرونده بیشتر ببینید

 چگونه عملیات متمرکز آمریکا نرخ «ریال» را یک سوم کرد؟

شطرنج با ارزها؛ موضوع نو «جنگ ارزی» را بیشتر بشناسید

الف: خیلی ممنون؛ حالا اگر ممکن است از مدلی که در ذهن شما برای تغییر نظام بانکی وجود دارد بشنویم. شما مدل مطلوب را چطور مدلی می‌دانید؟

سبحانی: در مجموع باید فعالیتهای بانکهای موجود به سه قسمت تقسیم شود؛

  • آن بخشی از فعالیت بانکهای موجود که به ارائه خدمات، مثل انتقال یا نگهداری پول مردم، تسعیر ارزها و در کل ،خدمات بانکی می‌پردازد، می‌تواند در جای خودش باقی بماند و حتی بانکها حق‌الزحمه‌ای هم بابت این بخشها بگیرند.
  • آن بخشی که مربوط به قرض‌الحسنه می‌شود به نهادها و تشکیلات مردمی واگذار شود. برای کسانی که می‌خواهند ثوابی ببرند در قالبهای خانگی و مدارس و مساجد و غیره انجام شود که در آنها مقیاسها کوچک است؛ شناخت وجود دارد؛ سرمایه اجتماعی را هم افزایش می‌دهد؛ منطق ندارد نظام بانکی برای بخش قرض‌الحسنه درگیر باشد.
  • برای سرمایه‌گذاری هم باید موسسات سرمایه‌گذاری تشکیل شود و این مهم کاملا از عهده بانکها برداشته شود.

بر این اساس اگر بانک بخواهد باقی هم بماند، همان بخش خدمات بانکی (اگر اسمش را همین بگذاریم) به عهده‌اش خواهد بود و در ازای خدمات خویش حق‌الزحمه‌ای دریافت خواهد کرد؛ بدیهی است که بانک حق استفاده از پول را نباید داشته باشد.

به این ترتیب تکلیف هر قسمت روشن است؛ کسی که سرمایه‌گذاری می کند، دنبال سودش خواهد بود؛ به همان اندازه‌ای که در عمل و پس از رسیدن سرمایه گذاری به سود حاصل شد، توجه داریم که صاحب پول چون پول خودش را سرمایه گذاری کرده و در واقع چون سهامدار است، در سود سهیم است؛ و اگر بخواهد در بورس سهام واحد تولیدی اش را بفروشد.

الف: منظور شما از موسسات سرمایه‌گذاری اعم از موسساتی است که سرمایه‌گذاری و فعالیتهای مربوط به عقود مبادله‌ای را بر عهده دارند؟

سبحانی: بله درحقیقت موسساتی توسط دولت و بخش خصوصی بوجود می‌آیند و ذیل یک نظام نظارتی اعتبارسنجی می شوند؛ این موسسات متعهد هستند که پول مردم را تبدیل به سرمایه کنند؛ یعنی تبدیل به«کالای سرمایه‌ای» نمایند؛ که از مصادیق آن ابنیه و موجودی انبار و ساختمان و غیره است؛ یعنی این موسسات پول را به عوامل تولید تبدیل می‌کنند. در هر حال کار در معاملات معطوف به خرید و فروش است.

الف: یک نکته اساسی اینجاست که تا وقتی ریسک سرمایه‌گذاری اینقدر بالاست، مردم انگیزه ندارند و اقبال نخواهند کرد؛ این را چه کنیم؟

سبحانی: ما در اینجا داریم یک مدل را بررسی و معرفی می‌کنیم؛ در مدل ما افرادی که صاحب پول هستند، یا باید پولشان را از جریان تولید خارج نگه دارند که از منظر قرآنی «کنز» هست و مذموم، هزینه هم باید بدهند؛ یا بواسطه موسساتی قرض‌الحسنه بدهند؛ و یا باید بروند سرمایه‌گذاری کنند.

اینکه می‌فرمایید انگیزه وجود ندارد موضوعیت ندارد، چون اگر شرایط رباخواری وجود نداشته باشد افراد پولشان را چه می‌کنند؟ یا باید پیش خودشان نگه دارند یا قرض بدهند و یا از طریق تولید کالا و خدمات در اقتصاد سود ببرند؛ یعنی چون مفری غیر از این موارد وجود ندارد، مسئله حل می‌شود. مردم در درازمدت انگیزه‌هاشان اصلاح می‌شود و به تعادل می‌رسند.

الف: ممکن است در قرض‌الحسنه باز انحراف منابع رخ دهد؛ مثل الآن که سهم بالایی از این منابعِ باصطلاح ارزان، رانتی توزیع می‌شود.

سبحانی: ما باید امور را جهت بدهیم؛ و برای این کار ناگزیریم که مدلی طراحی کنیم که در آن ربا وجود نداشته باشد؛ ولی اگر باور عمومی مبنی بر حرمت ربا وجود نداشته باشد، و مردم میل به رباخواری داشته باشند، هرچه از این مدلها  طراحی کنیم فایده ندارد. مسئله یک کار خصوصی و در سطح خرد نیست، سیستم باید پایش بایستد؛ آنگاه می‌بینید که بتدریج افراد جهت می‌گیرند و رفتار خودشان را اصلاح می کنند.

گفتنی است که ما تفاسیر متعددی از آیات قرض‌الحسن را دنبال ‌کردیم؛ دیدیم «قرض‌الحسن» در همه موارد معادل انفاق است؛ در واقع آنچه الان به عنوان قرض‌الحسنه معروف است قرض است، نه قرض‌الحسن، قرض‌الحسن واژه سطح بالایی است؛ باید نظارت شود؛ از آن پول برای تجارت و کسب مازاد نمی‌شود استفاده کرد؛ کسانی هم که نمی‌توانند قرض بدهند، با ورود به اقتصاد واقعی در بخشهای دیگر برایشان مسیر فعالیت وجود دارد. اگر این شرایط مهیا شود، حجم منابعی هم که رسوب می‌کند کم خواهد بود.

الف: در مدل شما این بخش قرض‌الحسنه را با جاری نمی‌شود ادغام کرد؛ که به‌نحوی از منابع جاری هم بتوان به قرض‌الحسنه کمک کرد؟ 

سبحانی: به لحاظ نظری امکان ادغام آن هست؛ هر چند تا کنون سیستم بانکی امتحان خوبی نداده است. البته ما قرض‌الحسنه را در خارج از نظام رسمی بانکی و در اختیار بخش های مردمی تعریف کرده‌ایم.

الف: چون فعالیتهای جاری بخش سرمایه‌گذاری هم لاجرم از طریق همین سیستم بانکی اتفاق می‌افتد، با ادغام بخش قرض‌الحسنه در بخش جاری شاید از این منابع هم در جهت قرض‌الحسنه بشود استفاده کرد؛ البته اشکال شما کاملاً بجا و درست است.

سبحانی: بله؛ چه اشکالی دارد؟ اگر قواعدش را واقعاً بشود رعایت کرد.

+ از همین پرونده بیشتر ببینید

هژمونی «بانک‌واره»ها

«اربابان پول دنیا»/ نقش «شبکه بانکداران بزرگ» در «جنگ‌ اول جهانی» و تشکیل «اسرائیل»

نقش بانک مرکزی آمریکا در «جنگ دوم جهانی»

ساعتی که «دلار» آقای ارزهای جهان شد

تاریخچه ایجاد «پترو دلار» یا «دلار بی‌پشتوانه»

شکست عمیق بهای «دلار»؛ بزودی

افشا برای اولین بار؛ نقش «دلار» در «برجام»

الف: خلق پول در سیستم بانکی را مجاز می‌دانید؟

سبحانی: خلق پول مجاز نیست؛ چون کمترین اشکالش این است که قدرت تقاضای جامعه را بالا می‌برد و درعین حال متناسب با آن کالا و خدمت تولید نمی‌شود؛ تاملاتی است که فقط برای بخش سرمایه‌گذاری اگر خلق پول برای تولید کالا و خدمات باشد، ممکن است قابل دفاع باشد؛ البته اینها بحثهای نظری غیر جا افتاده است؛ فقط این نوع از خلق پول که به ازای آن کالا تولید می‌شود، ممکن است قابل دفاع باشد.

الف: به نظر شما از کجا باید شروع کنیم؟

سبحانی: با توجه به اینکه قانون ما، هم‌اکنون بانکداری بدون رباست، ایجاد باجه‌ها یا شعبی، در کنار شعبی که به سبک موجود کار می‌کنند، برای کسانی که می‌خواهند بسوی فعالیتهای مشارکتی بروند، که در آن  بهره‌ نباشد، می‌تواند شروع خوبی باشد. البته الآن در موضعی نیستیم که درخصوص اجراییات صحبت کنیم؛ انتقال از شرایط فعلی به مطلوب، پیامدهایی خواهد داشت، اما اگر طرح و برنامه درست باشد، مسیر هموار خواهد بود؛ برای مشکلات دوران انتقال هم باید فکر کنیم، اما به هر صورت هر چند بخاطر مشکلات ناشی از انحراف از همین قانون فعلی کار سختی است اما غیرممکن نیست.

+ کل پرونده «جادوی پول و بانک» اینجا در دسترس است

 --------------------------------------------

*گفتگو از: عبدالرضا طالقانی، پژوهشگر موسسه احیاگران تمدن فاخر | مطالب دیگر نگارنده را اینجا پی بگیرید

پرسشهای خود از اساتید را در بخش کامنتها طرح کنید

 

دیدگاه کاربران

ناشناس۲۳۳۵۹۲۰۶:۵۷:۱۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
بخاطر وجود همین بزرگ دانشمدان هست که بانکداری اسلامی که هیچ همون بانکداری غربی ها رو هم نداریم!
ناشناس۲۳۳۷۴۴۰۹:۱۵:۵۰ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
سیستم بانکی ما سیستم بسته ای بوده که مدیرانش به صورت عنکبوتی و اختاپوسی در این 30 سال به صورت مدیرگی بین خودشان دست بدست کرده اند
ناشناس۲۳۵۱۹۷۰۸:۵۱:۴۸ ۱۳۹۶/۱۱/۱۶
مدیران بانکی چو بگرفتند پاداش ز زیان خویش بسی اتش زدند به دیده و دل سهام داران دلریش خویش
ناشناس۲۳۳۷۵۰۰۹:۲۰:۳۸ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
بدبختی نظام بانکی ما اینها می باشد که مدیر نجومی بانکی مجدد امده ریس هیت مدیره بانکی دیگر شده
ناشناس۲۳۸۸۱۵۱۹:۴۴:۰۴ ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
واقعا که به این میگن شیر توشیر یا همون استر تو حمار
محمد قاسمی۲۳۳۸۹۷۱۱:۲۱:۰۲ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
شاید باورتون نشه ولی من به قدر نهایت از عدم احراز صلاحیت ایشون ناراحت شدم امیدوارم عرصه برای ورود دانشمدان اقتصاد به عرصه اجرایی و ریاست جمهوری باز بشه تا مردم متوجه بشن اکثر افراد شرکت کننده فاقد سواد کافی هستند. نظر ایشون برای من کاملا محترمه . این طور رد کردن شخصی که 40 سال اقتصاد خوانده دور از ادب و نزاکت است
من من۲۳۶۶۳۲۰۰:۳۰:۵۱ ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
البته که ایشون شخصت بزرگی هستن و کاملا محق بودن که تایید صلاحیت بشن برای انتخابات... اما نظریات ایشون دچار یک انحراف بزرگ هست.. ایشون در تمام حرفهای این چندین ساله همیشه مساله تورم ... عدم بازگردوندن پول توسط وام گیرنده و .. رو زیر سیبیلی رد کردن و به نوعی با یک نگاه انتزاعی مدل خودشون رو ارایه کردن... تورم امری طبیعی در جامعه هست.. اینکه یک فرد ب دیگری قرض بده و بعد با وجود تورم همون میزان قبلی رو بگیره یعنی ضرر.. حتی در قرض الحسنه... یعنی مدل ایشون که بر گرفته از اقتصاد اسلامی هست اصلا تورم رو به رسمیت نمیشناسه و اون رو انکار می کنه... مساله بعدی بحث جریمه هاست.. بازهم درمورد ایشون مبنا یک جامعه ایده ال هست ..یعنی همه افراد دقیقا با داشتن پول در سررسیدها قراره پرداختشون رو انجام بدن و تنها درصورتی که شکست و ضرری باشه از دادن اقساط سرباز میزنن..در حالی که در دنیای واقعی و حتی اسلامی! فعلی وضع اینطور نیست... افراد حتی با وجود جریمه دیرکرد درصورتی که امکان استافده بهتر از منابع رو در جای دیگه داشته باشن بازهم از دادن اقساط سرباز می زنن... در صورت نبود جریمه دیرکرد افراد به راحتی تمام با گرفتن منابع اونها رو صرف موارد دیگه می کنن و بدون هراس از جریمه از پس دادن سرباز میزنن.. چون میدونن روند قانونی برای بازپس گیری طولانیه... بطور خلاصه مدل ایشون یه مدل ارمانگرا هست که بدرد جامعه بدون تورم و با جمعیت 100 درصد سالم و درستکار هست... هر نوع ایجاد محدودیت در این سیستم دقیقا میشه همین جرریمه دیرکرد
ناشناس۲۳۳۵۹۸۰۷:۰۵:۱۴ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
تقریبا نزدیک به نظر دکتر صمصامی است.
ناشناس۲۳۳۶۰۶۰۷:۱۹:۰۰ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
بیشتر مشکلات بانکی ما از عدم استقلال بانک مرکزی است
ناشناس۲۳۳۶۳۸۰۸:۰۴:۳۱ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
حالا اونهایی که به گرفتن سود از بانک عادت کردند، میگن در دنیای امروز نمی شه چنین کرد و مردم پولشون رو می برند سکه می خرند و اجاره ها بالا می ره و نرخ تورم اینقدر درصده و ... . ولی به این فکر نمی کنند که جامعه داره می پکه و سال های آینده فرزندانتون باید در فلاکت زندگی کنند. به فکر خودتون نیستید به فکر فرزندانتون باشید.
ناشناس۲۳۳۸۴۰۱۰:۳۲:۲۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
عمو جون توهم زدی کدوم کشور دنیا بانک نداره؟ شماها از اقتصاد چه میدانید که نظر می دهید؟
ناشناس۲۳۴۰۱۵۱۲:۴۰:۲۱ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
نگفتم
ناشناس۲۳۳۶۸۵۰۸:۳۵:۰۹ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
به همه چیز اشاره کردید جز شفافیت در نظام مالیاتی. تا زمانی که در چرخه اقتصاد پول بدون پشتوانه وارد می شود چه از طریق چاپ پول چه از طریق سود بانکی پچ از طریق سکوک یا کسری بودجه ، رشد نقدینگی و تورم وجود خواهد داشت.
ناشناس۲۳۳۷۰۱۰۸:۴۴:۵۹ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
ریشه اصلی فساد مدیران بانکی می باشد تا وقتی که مدیران بانکی حتی از زیان برای خود پاداش بگیرند سبستم بانکی بهتر نمی شود بانکی با زیان سنگین اقدام به دریافت پاداش تراز و وام صوری خودرو و پرداخت انواع مناسبت ها
ناشناس۲۳۳۷۶۸۰۹:۳۲:۴۰ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
مدیران بانک تجارت سر دمدار بوده اند
ناشناس۲۳۴۳۰۵۱۵:۰۰:۴۱ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
یک حرف جدید بزن خسته شدیم از این متن تکرای برای هر موضوع این متن را کپی پیس می کنی.
ناشناس۲۳۴۷۷۳۲۰:۱۶:۲۲ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
ای شیطون تو هم اینکاره ای
ناشناس۲۳۳۷۱۷۰۸:۵۸:۴۶ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
چرا طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی و تعدادی از بانک ها را که چند بار کلید زده شده اجرا نمی کنید اگر این مهم صورت گیرد ضعف ها وفساد مدیران بانکی مشخص و کانال فساد مشخص میشود که میشود جلوی انرا گرفت
ناشناس۲۳۳۸۰۰۰۹:۵۶:۵۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
اونوقت کی میخواد از تفحص کنندگان تفحص کنه؟
ناشناس۲۳۴۱۷۶۱۴:۰۰:۴۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
ای کلک نقش گل اقا را بازی میکنی
ناشناس۲۳۳۷۳۴۰۹:۱۰:۳۵ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
سیستم بانکی کشور شیر توشیر است
ناشناس۲۳۳۷۳۹۰۹:۱۳:۱۳ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
از موارد نا اقبالی و ناکارامدی سیستم بانکی این است که یک چرخه باطل و فاسد در این 30 ساله به صورت شبکه عنکبوای و اختاپوسی به صورت مویرگی در میان مدیران فاسد و ناکارامد بانکی در جریان بوده است
عباس۲۳۳۷۵۵۰۹:۲۳:۳۲ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
جای ایشان به عنوان یک مسوول اجرایی در سطح بالا و یا حداقل به عنوان نماینده مجلس خالی است. ایشان شخصیتی متخلق، متدین، متخصص وبی حاشیه است. باید تاسف خورد انسانهای ارزشمندی مثل ایشان همواره در حاشیه و آدم های بی محتوا و منفعت طلب در متن مسوولیت ها حضور دارند.
ناشناس۲۳۳۷۵۸۰۹:۲۳:۵۶ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
سود سپرده ها در بانک رو فقط 7 درصد کاهش دادن مردم رفتند سمت مسکن و دلار. حالا با این مدل های پیشنهادی ایا مردم پولشان را به صورت قرض الحسنه می گذارند؟ نکته مهم دیگر این است که ایشان فرموده اند لازمه طرح ایشان ان است که همه مردم هم برای ربا حرمت قائل شوند در غیر این صورت عملیاتی نخواهد بود. چنین فرضی هیچگاه محقق نخواهد شد مثل ان است که بگیم جامعه بدون پلیس هم امکانپذیر هست به شرطیکه مردم برای خلاف حرمت قائل باشند و کسی خلاف نکند.
ناشناس۲۳۳۸۰۶۱۰:۰۳:۱۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
اصولا بانک و بعد هم اقتصاد بر پایه بهره پول شکل گرفت و تا اینجا رسید حالا میخوای این پایه رو برداری به جاش چی بزاری؟ حرف های شعاری دست بردار هم نیستید
ناشناس۲۳۳۹۳۸۱۱:۵۱:۱۴ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
حرف زدن راحته.شما یه بقالی اسلامی درست کن نمیخواد بانک اسلامی درست کنی
ناشناس۲۳۳۹۳۹۱۱:۵۲:۵۷ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
در اقتصاد رانتیر، باید هم از ربا و سایر مفاهیم منسوخ در اقتصاد امروزین حرف دز و سر مردم شیره مالید. دینار طلا و نقره با اسکناس کاغذی متفاوت است اقای دکتــــــــــــــــــر!
abbas۲۳۴۰۷۹۱۳:۱۰:۰۵ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
خدا را شکر که ایشان در دولت کاره ای نیستند
مهران۲۳۴۱۰۵۱۳:۲۶:۴۸ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
این دیدگاه نسبت به بانک و تورم در شرایط امروزی صحیح نیست. به عبارت دیگر روش ایشان بر میگردد به همان زمانی که بانک اختراع شد. فقط قسمت قرض الحسنه اش که باید از بانک جدا بشود صحیح میدانم بقیه اش واقعا مشکل دارد. برای مثال - پولی که نزد بانک می ماند بی هدف رها می شود. بعد یه عده ای از آن سو استفاده خواهند کرد. - واژه "پول" طبق تعریف ایشان می شود همان درهم و دینار چون قرار نیست کالایی باشد با ارزش (معمولا) کاهشی باشد - "وقتی پول جدید خلق نشود (ارزش کاهشی نداشته باشد) بیکاری افزایش می یابد" ایشان به این موضوع نیز اشاره نکرد - نتیجه کارکرد این مدل اقتصادی تسهیل در معاملات نیز از بین می رود. یه عده ای پول را احتکار خواهند کرد در نتیجه پول برای مبادله کالا دست مردم کم می شود و ارزش پول شدیدا افزایش می یابد. - ایشان به رابطه بین پولی بین کشور ها نیز اشاره نکرد . این یعنی ایکه ما با طرف خارجی فقط قادر خواهیم بود تبادل کالا داشته باشیم و قادر نخواهیم بود کالای خود را از منابع مختلف تامین کنیم و این یعنی اینکه ما دچار کمبود کالا در سطح کشور می شویم.
مجردی قطعی۲۳۴۲۷۳۱۴:۴۸:۰۹ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
برای میلیون ها نفر دختر و پسر که به سن مجردی قطعی رسیده اند (تخمین ده ملیلیون نفر هستند ) دیگر امید ندارند که پروزه های کذایی ایجاد شغل ، و اینکه بیاند بنشینید ما برای شما طی 5 الی 10 سال شغل ایحاد می کنیم (این به درد شاید جوانهای 20 ساله بخورد!)، مثلا ای پیر دخترها و ای پیرپسرهای بیکار و فقیر بیایید وام 15 یا 20 ملیونی بگیرید با اقساط 3-40- ساله! ماهی یک تا دو میلیون قسط دهید ، تا مثلا در ده سال آینده صاحب خانه، ماشین و بچه شوید! عالی جنابان کارشناس اقتصادی، اینها نوش دارو پس ازمرگ سهراب است. مجردان بالای 35 سال، مثلا مردی که از از سن بلوغش 20 سال گذشت و در سن 40 سالگی است، دیگر اینها برایش حکم نوش دار پس از مرگ سهراب است! این پیرمجردان و این خانواده فقیر بدون خانه و بیکار و بی چیز ، دیگر جوانی را سپری کرده و مستقیم به پیری پرتاب شده اند! هم اکنون نیازمند بهشان خانه بدهید، هم اکنون بدون قسط و بدون دغدغه نیازمند کاری با درامد مثلا دو میلیون تومان در ماه هستند تا شاید جرئت کنند ازدواج کنند و شاید بتوانند صاحب یک فرزند شوند! البته برخی از این پیرمجردان شاید هرگز ازدواج نکنند (این حق انتخاب دارند و باید به انتخابشان احترام گذاشت ولی حق زندگی و حق خانه داشتن و بیمه بازنستگی دارند!) و شاید هرگز بچه دار نشوند، باز هم حق زندگی شرافتمندانه دارند ، حق داشتن خانه دارند، حق بیمه و بازنستشگی دارند، اگر هر کسی غیر از این در سر دارد برای انقلاب یا اصلاحات، باید بکشد کنار. ایران صاحب دو تریلیون دلار ثروت عمومی است (اراضی و منابع زیرزمینی و نفت و گاز و...) و با تقسیم عادلانه سهام مالکیت اینها میان فقرا از جمله این ناامیدان به صورت فوری و رایگان می توان این پیرمجردان و این خانواده های نیازمند را نجات داد.
مجردی قطعی۲۳۴۲۷۵۱۴:۴۸:۴۴ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
ایم ها کامنت از منبع سایت محسن رنانی بود
سعید تمر۲۳۴۲۷۸۱۴:۵۰:۰۸ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
ایده های این دوستان را مسخره نکنید عملی است و خیلی زود مشاهده خواهید که شدنی است. نگاهتان به آینده باشد همین بس
محمد۲۳۴۳۰۹۱۵:۰۲:۳۹ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
بهتره قوانین بانکی کشور مسلمان و توسعه یافته مالزی را الگو برداری کنیم دیگه آزمون و خطا کافی است.
ناشناس۲۳۴۷۰۸۱۸:۵۸:۱۹ ۱۳۹۶/۱۱/۱۵
بنده هم با این ایده موافقم .
ناشناس۲۳۵۰۰۲۰۰:۴۷:۱۱ ۱۳۹۶/۱۱/۱۶
بانک این بلا روسرمون آورد بدون بانک به اعماق دره رهامیشویم افکارقدیم درجال حاضرکاربردندارند بانکها بایدتحت نظارت وقوانین کارکنندراه دیگری نیست.
ناشناس۲۳۵۵۱۸۱۲:۰۸:۱۳ ۱۳۹۶/۱۱/۱۶
تمامی کشورهایی که اقتصاد و دولت و مردم سالم دارند ، سکولار دموکراسی هستند بویژه از نوع سوسیال سکولار دموکراسی از جمله کشورهای اسکاندیناوی.
yektanetتریبون

پربحث‌های دیروز

  1. وعده های الجولانی تو خالی بود؛ آتش‌ زدن نمادهای مذهبی در سوریه

  2. دفاع همتی از گران‌شدن دلار/ چراغ سبز آقای وزیر به تورم؟

  3. نکنید آقایان، نکنید!

  4. کنایه سنگین ربیعی به مخالفان رفع فیلترینگ

  5. مرزبانی در سرمای زیر صفر درجه

  6. واتساپ و گوگل‌پلی رفع فیلتر شد

  7. نیامده، جنجال را شروع کرد!

  8. اسامی مسؤلان ارشد محکوم شده دولت حسن روحانی اعلام شد

  9. وزیر ارتباطات: گام اول رفع محدودیت از اینترنت برداشته شد

  10. یک ادعا درباره نقش زنگنه در ناترازی انرژی/ برسد به دست خانم سخنگوی دولت/ مذاکره می‌ کنیم اما با عزت

  11. فرآیند تبدیل جولانی به احمد شرعِ کراواتی

  12. زمان پخش «گاندو۳» مشخص شد

  13. رژیم صهیونیستی مسئولیت ترور هنیه در تهران را بر عهده گرفت

  14. حکم اعدام برای کفتار کثیف

  15. هماهنگی خوب امروز دولت و مجلس برای ایجاد ثبات نسبی در بازار ارز

  16. پزشکیان: اگر مردم را همراه خودمان کنیم، هیچ قدرتی نمی‌تواند ما را زمین‌گیر کند

  17. رفع فیلتر گوگل‌پلی و واتساپ حاصل همراهی اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی فضای مجازی بود

  18. درخواست مضحک وزیر خارجه صهیونیست‌ها از شورای امنیت سازمان ملل

  19. پزشکیان: تمام دعواها بر سر منیّت‌هاست/ بر سر مسائل بیهوده دعوا نکنیم

پربحث‌های هفته

  1. چرا مذاکره با آمریکا مشکلی را حل نمی کند؟!

  2. وعده های الجولانی تو خالی بود؛ آتش‌ زدن نمادهای مذهبی در سوریه

  3. آقایان، وقت کردید به مشکلات مردم هم فکر کنید!

  4. سردار فدوی: عملیات وعده صادق ۳ ‌حتماً اجرایی خواهد شد

  5. چرا به مردم نمی گوئیم! 

  6. چه کسی ماجرای قطعی برق را درست روایت می‌کند؟!

  7. عصبانیت شدید علم الهدی از عدم ابلاغ قانون عفاف و حجاب/دولت برای راضی کردن مردم در بحث ناترازی ها، بی حجابی را آزاد کرد!

  8. واشنگتن پست: رفتار امریکا و اسرائیل ایران را به سمت سلاح هسته ای سوق می دهد

  9. کالبدشکافی شایعه استعفای پزشکیان/ ماموریت چینی برای لاریجانی؟

  10. توهین جنجالی حمید رسایی به پزشکیان بعد از بغض کردن برای همسر مرحومش

  11. مخاطبان‌مان را فراری ندهیم !

  12. خداحافظی مردم با گوشت؟!

  13. توضیح فرزند پزشکیان درباره نقش خود در عزل و نصب‌ها

  14. نظر روحانی نسبت به جلیلی/ اگر از دغدغه فیلترینگ فارغ شدید، برای ارزش پول ملی هم فکری کنید!/ پاسخ فواد ایزدی به حاشیه‌های یک مصاحبه

  15. دفاع همتی از گران‌شدن دلار/ چراغ سبز آقای وزیر به تورم؟

  16. استقبال از موضع اخیر قالیباف/ سهم‌خواهی‌ها صدای پسر رئیس‌جمهور را درآورد

  17. نشاطی که نباید از دانشگاه دریغ شود

  18. نامه کمیسیون امنیت ملی به دیوان عدالت اداری درباره ابطال حکم انتصاب ظریف

  19. تخریب قبور شهدای مدافع حرم در جنب حرم حضرت زینب(س)

  20. امان از این یاغی!..

  21. همسایه جدید اموی - صهیونی اردوغان!

  22. نظرات برگزیده مخاطبان «الف»: تیم اقتصادی آقای پزشکیان حتی الفبای اقتصاد را هم بلد نیست/ مسئله حجاب برجسته می‌‎شود تا مردم سراغ مطالبات مهم نروند

  23. مردم دو درجه کمتر، دولت ۱۰ درجه!

  24.  کاسبان تسلیم و شلیک به اصلِ مذاکره در رسانه‌های اصلاح‌طلب

  25. نکنید آقایان، نکنید!

آخرین عناوین