اهمیت ارتقا و آموزش زبان فارسی و ترویج فرهنگ ایران از طریق آموزش فارسی بر کسی پوشیده نیست. صرفنظر از ادبیات غنی فارسی که سرشار از ذوق و حکمت و زیبایی است و بر شکوه زبان فارسی می افزاید در جهان کنونی کارکرد اصلی زبان یعنی ارتباط مفید و موثر و شفافیت بسیار دارای اهمیت است و در کانون توجه برنامه ریزان زبانی است.

هر چه زبان دارای واژگان و اصطلاحات دقیق و موجزتر باشد از ابهام دورتر می‌شود و کارکرد ارتباطی آن ارتقا می‌یابد. امکانات واژه سازی زبان فارسی فراوان است و در طول تاریخ تعامل خوبی با زبان‌های مجاور خود داشته است. در فرایند جهانی شدن و کاربرد گفتمان های مختلف و متنوع فنی، علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و غیره چیزی که مایه قدرت یک زبان است صرفا ادبیات و پیشینه ادبی آن زبان نیست. به عبارتی دیگر هر چه از امکانات واژه سازی یک زبان بیشتر بهره برداری شود و واژه سازی و واژه پردازی زبان فعالتر باشد آن زبان به روزتر و کارآمد تر خواهد بود و در رویارویی با چالش‌های جهانی دچار کاستی و فروماندگی نخواهد شد.

زبان فارسی در مواجه با پدیده‌ها و مفاهیم جدید جهانی باید به آمادگی بیشتری برسد. فعالیتی که فرهنگستان ادب و زبان فارسی در دهه‌های اخیر بیشتر دنبال کرده است انتخاب معادل و معادل سازی برای واژه‌های جدید غربی است. اگرچه معادل سازی و معادل یابی بخش مهمی از غنی سازی زبان است اما امکانات مختلف درون زبانی واژه‌سازی زبان فارسی مسکوت و منفعل مانده است. نویسندگان ایرانی و فعالان فرهیخته فضای مجازی باید به این آشفتگی سامان دهند و با آگاهی از شیوه‌های مختلف واژه سازی به خلق واژه‌های جدید بپردازند تا مفاهیم جدید به درستی منتقل شوند. در واقع همه کسانی که به نوعی به صورت حقیقی و یا مجازی می‌نویسند صرفا نباید به فکر انتقال پیامشان باشند و با نوشتن خلاقانه و آگاهانه به ارتقای زبان فارسی نیز بیندیشند.

اگر فکری به حال زبان فارسی نشود و به حال خود رها شود در چالش‌های پیش رو یارای ایستادگی را نخواهد داشت و به زبانی منفعل و ایستا بدل خواهد شد. اگر فارسی تقویت شود گفتمان‌های مختلف زبانی نیز تقویت می‌شوند و شاهد شفافیت بیشتر در آموزش، فرهنگ، سیاست و علم و دانش خواهیم بود.

*استادیار زبان شناسی