به گزارش الف متن این نامه بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

چند تذکر به منتخبان مجلس یازدهم

خواهران و برادران محترم منتخب ملت برای مجلس یازدهم
سلام علیکم

دست به دست شدن قوه ریل‌گذار و ناظر پرقدرت با توجه به حذف ۲۴۰ نماینده فعلی به اراده مردم، امیدوارانه و به درستی صورت گرفته است غرض از تدوین این نامه، تقدیم راه‌هایی است که با تقویت مجلس و ترمیم ناکارآمدی آن، امید برانگیخته شده در مردم را لباس وجود بپوشاند. این مطالب برخی از نتایج بیش از نیم قرن سیاست ورزی است که سال‌هایی از آن، در دوره‌های اول، هفتم، هشتم و نهم مجلس گذشته است.

روشن است که اصولگرایان اکثریت بزرگی را در مجلس به دست آورده‌اند. اقلیت کوچک و متأسفانه کم‌توانی هم در کنار آنان تشکیل خواهد شد. بزرگی فراکسیون اکثریت نیز ضرورتاً دال بر توانایی آن نیست. مجلس قوی داشتن، صرفاً از طریق کسب اکثریت به دست نمی‌آید مقدمات و ملازماتی دارد که باید با مرارت و کیاست فراهم آید. برخی از آدم‌ها خیال می‌کنند بعد از انتخاب شدن یک داوطلب، تحولی ماهوی در وی به وجود می‌آید که او را برای انجام هر کاری توانا می‌کند. برخی از منتخبان نیز در این دسته جای دارند. در حالی که این موضوع توهمی بیش نیست؛ بار و کار زیاد شده ولی علم و تجربه همان است که بوده، مگر آنکه تدارک دیده شود.

وقتی کار و مسئولیت افزایش می‌یابد باید علم و دانش هم فزونی یابد. وقت سیاستمداران و مدیران ارشد، گران‌ترین و کمیاب‌ترین عامل تولید است و شما باید در اختصاص وقت، این نکته را به یاد داشته باشید. اگر مدیریت زمان نداشته باشید، از صبح چهارشنبه در فکر رفتن به حوزه انتخابیه خواهید بود و به احتمال زیاد با پرواز اول صبح یکشنبه یا با خودرو شبانه حرکت می‌کنید برای شرکت در جلسه علنی؛ خسته‌وکوفته بدون آنکه یک صفحه مطالعه کرده باشید یا با چند کارشناس مباحثه کرده باشید. روزهایی که در تهران هستید هم بدون یک زنگ تفریح، ساعت‌به‌ساعت گرفتارید و وقت مطالعه ندارید. در نتیجه، رأی شما اساس محکمی نخواهد داشت. ای بسا با یک رأی کم‌وزیاد، سرنوشت عده‌ای از مردم و کشور بالا و پایین شود و ناکارآمدی‌های مهلک ادامه یابد. پرسشی که ممکن است پیش بیاید این است که پس سرکشی به حوزه انتخابیه و تماس با توده مردم چه می‌شود؟ برای این نیاز بسیار مهم، قانون تدبیر کرده و هر ماه یک هفته را که با روزهای پس‌وپیش، معمولاً ده روز می‌شود مجلس را تعطیل و کار این روزها را سرکشی و رسیدگی به حوزه انتخابیه قرار داده است. مردم اگر بدانند سر زدن هفتگی چه به روز نماینده و نمایندگی می‌آورد و چه خطراتی را متوجه آنان می‌کند هیچ گله‌ای از شما نخواهند داشت. به همین روزها راضی می‌شوند و از شما خواهند خواست سه هفته دیگر را به کار کارشناسی برای حل مشکلات ملی و پیگیری مشکلات محلی در تهران بگذرانید. اگر باور ندارید، امتحان کنید!

شما از روز تصویب اعتبارنامه‌تان در مجلس یک سیاستمدار تلقی می‌شوید و حق دارید در تمام مسائل کشور اظهارنظر کنید. اینکه قانون اساسی به شما حق داده که در تمامی مسائل کشور اظهارنظر کنید بدین معنا نیست که باید در همه مسائل اظهارنظر کنید! شما نباید پیش از تسلط بر یک موضوع درباره آن صحبت کنید. این جواز مقنن قانون اساسی به معنای آن است که هر نماینده باید آزاد باشد تا بتواند قوه مجریه را کنترل کند. هر چه شما بگویید به نوعی در توزیع قدرت و ثروت مؤثر است. برای تأثیرگذاری صحیح، در قیامت سؤال است و تأثیرگذاری ناصحیح هم عقاب دارد.

هر کدام از شما بزرگان در رشته‌ای تخصص دارید. اگر ورودی هم در یکی دو رشته دیگر داشته باشید باز در رشته‌های متنوع مرتبط با حکمرانی که مجلس با آنها سروکار دارد، کم می‌آورید. پس علاوه بر دلایل پیش گفته که برای ضرورت مطالعه پیش از تصمیم تقدیم شد، این حقیقت نیز حساسیت مطالعه و کارشناسی را دوچندان می‌سازد. بعد از دو بار تذکر حضرت امام رضوان‌الله تعالی علیه خطاب به نمایندگان نسبت به ضرورت به‌کارگیری کارشناسان وفادار به اسلام و مردم، چند سال بعد از رحلت ایشان در سال ۱۳۷۲ در مجلس چهارم به همت آقایان ناطق نوری رئیس مجلس، دکتر جواد لاریجانی و مهندس مرتضی نبوی نمایندگان تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برپا شد. این مرکز نیاز کارشناسی را برای نمایندگان پاسخ می‌دهد. قدرش این روزها شناخته نمی‌شود و باز در سایه قرار گرفته است. شما می‌توانید در همه ابعاد وظائف نمایندگی از مرکز کمک بخواهید، خود را به این بهره بردن مقید کنید.

در دوره ریاست آقای علی لاریجانی بر مجلس عمل‌گرایی و تمایل به افزایش قدرت رئیس به اسم مهار و هدایت مجلس، تغییرات زیادی در آیین‌نامه مجلس اعمال شد. این تغییرات در جهت محدود ساختن نمایندگان و انتقال اختیارات بیشتر به رئیس صورت گرفته است. در حالی که آیین‌نامه یکی از محکم‌ترین قوانین کشور است (طبق اصل شصت و پنجم با تصویب دو سوم نمایندگان قانون می‌شود) و چون همین آئین‌نامه قواعد بازی در زمین تقنین و نظارت و مهار صاحبان قدرت و ثروت را معین می‌کند، نباید دم به دم عوض شود. سنت پارلمانی ایران از مشروطه تا چند دوره اخیر را اگر نگاه کنید، عکس این جهت‌گیری را تعقیب می‌کرده است. در سنت جهانی نیز به رئیس پارلمان سخنگو (Speaker) می‌گویند نه قائد و اختیاردار.

قانون، اداره مجلس، صحن علنی، کمیسیون‌ها و ادارات آن را به رئیس و هیئت‌رئیسه سپرده است. در عین حال مقرر کرده که اِعمال مدیریت باید با مشارکت نمایندگان صورت گیرد تا مبادا در اثر عمل نکردن به آیین‌نامه، سوء مدیریت پیش آید. به همین دلیل اگر هر نماینده‌ای رفتاری یا موضعی خلاف آیین‌نامه ببیند، بدون تأخیر تذکر می‌دهد. رئیس مجلس موظف است درباره وارد بودن تذکر قضاوت کند. همین‌طور اداره کشور باید بر پایه اصول قانون اساسی باشد. اگر حکم یا موضوعی در لوایح و طرح‌ها مغایر اصولی از قانون اساسی باشد هر نمایند حق دارد و مکلف است اخطار قانون اساسی بدهد. اینجا قضاوت او در دو مرحله کنترل می‌شود: رئیس باید اخطار او را. وارد بداند و اکثریت مجلس نیز فهم رئیس را تائید کنند. علت سختگیری هم به ترجیح عمل به قانون اساسی نسبت، به قانون عادی (آیین‌نامه داخلی مجلس) است. اگر شما بخواهید به این وظیفه خطیر در رهبری کشور به خوبی عمل کنید، راهی ندارید جز احاطه به آیین‌نامه داخلی مجلس و قانون اساسی. باید به هر دو مسلط شوید. می‌توان بخشی از وقت اجلاس‌های مشروح در بند ۸ را به برگزاری کارگاه آموزشی قانون اساسی و قانون آئین‌نامه داخلی اختصاص داد.

متأسفانه رسم شده است که نمایندگان در نطق‌ها و نوشته‌های خود به قصد جذب اعتبار بیشتر برای حوزه انتخابیه، در چانه‌زنی‌ها، تصویری از حوزه انتخابیه‌اش در اذهان خلق می‌کند که حاکی از فقر و فلاکت و گرسنگی و مسکنت است. در ایام نزدیک به انتخابات این رفتار بیشتر می‌شود. این کار زشت دودش اول به چشم خود نماینده می‌رود، چرا که نشانه بدبختی و بیچارگی مردمی است که او هم یکی از مقاماتشان بوده است. حتماً از مشکلات بگویید، ولی از نعمت‌ها، ظرفیت‌ها و فرصت‌ها هم بگویید. مردمی مأیوس و بی‌تحرک را نمایندگی کردن افتخار نیست.

وقت بسیار تنگ است چشم بر هم بزنید چهار سال تمام است. مجلس هفتم برای صرفه‌جویی در وقت و تسهیل تفاهمت لازمه همکاری، در فاصله اعلام نتایج انتخابات تا افتتاح مجلس در ۷ خرداد، سه اجلاس، متشکل از نمایندگان اصولگرا تشکیل داد و برای اصولگرا دانستن شرکت‌کنندگان نیز سخت نگرفت تا اگر کسی خواست اصولگرا تلقی شود در آن‌ها شرکت کند. در این اجلاس اقدامات مؤثر زیادی از آشنایی نمایندگان با یکدیگر و با ادارات مجلس تا تعیین ۱۵ اولویت کاری مجلس که از روز نخست باید جلوی چشم نمایندگان باشد برای انتخاب اعضای هیئت‌رئیسه مجلس از بین داوطلبان همان اجلاس تفاهم شد. حاصل کار آنکه از روز اول همه می‌دانستیم چه بکنیم. تکمیل و تکرار این تجربه موفق را توصیه می‌کنم که البته شرط تحقق آن‌ها تشکیل فوری فراکسیون و تعیین هیئت رئیسه آن است.

انتخابات تمام شد. نرخ مشارکت در قیاس با انتخابات ۱۰ دوره پیشین مجلس، نسبتاً پائین تر بود. البته نگرانی از شیوع بیماری کرونا عامل مؤثری برای این کاهش بوده است. ولی تعیین سهم این بلیه طبیعی و سهم سایر عوامل سیاستی، مدیریتی و رفتاری مقامات و مسئولان و نیز سهم فساد گسترده و چاره هر کدام از آنها به تحقیق مستقلی نیازمند است. آنچه ذکرش در این مقال لازم است، هشدار به جریان برنده است. برادران اصولگرا باید این حقیقت را در برابر چشم داشته باشند که عامل اصلی پیروزی، ضعف و ناکارآمدی دولت و مجلسی بود که رقبای اصلاح‌طلب اکثریت را در آن‌ها داشتند. وگرنه، شما هم مانند اصلاح‌طلبان در چهار سال پیش بدون نیازسنجی به بستن لیست پرداختید؛ و فرصت‌ها را بجای تدوین خط‌مشی مجلس جدید، صرف تفاهم ناگزیر کردید۱. گرچه شما متشکل‌تر و کارآمدتر از اصلاح‌طلبان در چهار سال پیش به نظر می‌رسید اما تفاهم بر سر اهداف و خط‌مشی مجلس آینده برای مجلسی که می‌خواهد خادم مردم باشد، از نان شب واجب‌تر است. از تجربه گذشته بهره بگیرید.

سازمان مردم نهاد دیده‌بان شفافیت و عدالت، در اقدامی دینی و ملی، داوطلبان را به سپردن تعهدی دعوت کرد که آنان را از در غلتیدن به چاه ویل فساد حفظ می‌کند. ۹۲ نفر از ۴۶۴ داوطلبی که آن تعهد را سپرده‌اند، به مجلس راه یافتند. اگر شما متعهد نشده‌اید، برادرانه تقاضا می‌کنم آن را امضاء بفرمایید و برای اجرای آن همگی یاور هم باشید. فساد، امروز بزرگ‌ترین دشمن آزادی و استقلال، تولید و اقتصاد و دین و اخلاق است. نمایندگان نیز هدف دام شبکه‌های سازمان یافته فساد و تباهی‌اند. خود را دریابید. ممکن است یکی دو بند آن متن سنگین و نشدنی به نظر آید، اما ما قول می‌دهیم ان‌شاءالله با کمک خودتان در شش ماهه دوم سال اول در همایشی برای اصلاح و تکمیل آن میزبان شما باشیم. این پویش مردم را به محافظ شما تبدیل می‌کند.

با احترام

احمد توکلی
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام

** ۱. البته باید از دانشجویان و جوانان عدالت‌خواه به خاطر تدوین و ارائه خط‌مشی مورد وفاق نامزدهایشان تشکر کرد.