زانو ضربدری و زانو پارانتزی از شرایط متداولی هستند که در طی رشد و نمو طبیعی کودک ایجاد می‌شوند. در بیشتر موارد ، کودکان از هر یک از این دو شرایط فراتر می‌روند. تراز مناسب زانو برای عملکرد طبیعی و تعادل مفصل مهم است. در یک زانوی متعادل ، وزن بدن به طور مساوی از طریق میانه مفصل منتقل می‌شود.
وقتی زانو متعادل و کاملا صاف نباشد، آسیب دیدگی زانو می‌تواند در اثر وزن و فشار بیشتر در یک طرف رخ دهد. هنگامی که پاهای ما به طور مستقیم از ناحیه باسن، زانو و مچ پا تراز نشود، می‌تواند در ناحیه زانو یک نیروی غیرطبیعی ایجاد شود.
انواع ناهم ترازی‌های قسمت تحتانی بدن
دو نوع عدم انطباق و ناهم ترازی در اندام تحتانی وجود دارد که می‌تواند باعث آسیب دیدگی زانو شود. این نا همترازی ها در زیر شرح داده شده اند:
پای پارانتزی که از نظر پزشکی به عنوان Genu Varum شناخته می‌شود: پاهای پارانتزی وضعیتی است که در آن هنگام ایستادن زانوها با قرار گرفتن پا و مچ پا در کنار هم، نسبت به هم در فاصله دورتری قرار می‌گیرند. بیشتر وزن بدن از قسمت داخلی (مدیال) زانو عبور می‌کند .
زانوهای ضربدری که در پزشکی معروف به Genu Valgum هستند: زانوهای ضربدری تغییر شکل زاویه ای در زانو است ، که در آن سر ناهنجاری به سمت داخل قرار دارد. بیشتر وزن بدن از قسمت خارجی (جانبی) زانو عبور می‌کند.
علائم زانوی ضربدری و پاهای پارانتزی شامل چه مواردی می‌باشد؟
این ناهنجاری‌های زانو اغلب در بیمارانی که در حالت ایستاده هستند یا راه می‌روند از نظر بصری قابل مشاهده است. کمی خم شدن یا ضربدری بودن جزئی زانو طبیعی است. اما اگر کودک شما یکی از موارد زیر را به نمایش می‌گذارد ، احتمالاً ایده خوبی است که به ارتوپدی کودکان مراجعه کنید:
زاویه زیاد در زانو که به سمت داخل یا خارج می‌باشد.
زاویه نابرابر زانو. در حالی که تغییرات جزئی از یک طرف بدن به طرف دیگر طبیعی است ، باید تفاوت زیادی بین یک پا و پای دیگر بررسی شود.
درد یا شکایت دیگری که به زاویه زانو مربوط است.
پاهای پارانتزی بعد از 3 سالگی. این سن زمانی است که کودکان بیشترین میزان هم ترازی در زانو را دارند و بنابراین، کاسه‌های زانو در این زمان غیر طبیعی هستند
راه رفتن غیر عادی
زانوها دائماً یکدیگر را لمس می‌کنند و همدیگر را می‌مالند، اما مچ پا این کار را نمی‌کند.
فاصله بین مچ پا هنگام ایستادن و در حالت ایستاده بیش از 3 اینچ (8 سانتی متر) است
زانوها بیش از 15 درجه نسبت به هم زاویه داشته باشند
پاهای خمیده درونی یا بیرونی
علت ایجاد زانوی ضربدری و پاهای پارانتزی چیست؟
پاهای پارانتزی (Genu Varum) به دلیل وضعیت چین خورده در رحم، کودکان عادی متولد می‌شوند. این در واقع تا سن 18 ماهگی افزایش می‌یابد و سپس با رشد کودک پاها صاف می‌شوند.
پاهای پارانتزی می‌تواند ناشی از راشیتیسم (اختلال متابولیکی) ، بیماری Blount’s ، ضربه ، ترمیم نادرست شکستگی و ناهنجاری‌های ژنتیکی رشد استخوان باشد. هنگامی که بخشی از رشد طبیعی یا به دلیل ضربه نباشد، علامت یک بیماری است و خود بیماری نیست.
در زانوهای ضربدری (Genu Valgum) با رسیدن کودک به سن سه یا چهار سالگی، زانوها یک شکل زانو زده ایجاد می‌کنند که در آن پاها به سمت داخل زاویه دار هستند.
الگوی زانو زده در حدود شش سالگی صاف می‌شود. چندین علت بالقوه برای ایجاد زانوی ضربدری وجود دارد، از جمله اختلالات متابولیکی استخوان و اختلالات ژنتیکی.
دلایل پزشکی ایجاد زانوهای ضربدری و پاهای پارانتزی
چاقی: به دلیل فشار بیش از حد به زانوها ، ممکن است منجر به شل شدن رباط‌های زانو شود.
آسیب یا بیماری که روی پا یا زانو تأثیر می‌گذارد
آرتروز ، به ویژه در زانو: آرتروز شایع ترین علتی است که منجر به تغییر در انحنای پاها می‌شود.
راشیتیسم: این امر به دلیل کمبود ویتامین D ، فسفات و کلسیم ایجاد می‌شود. این شرایط غذایی باعث می‌شود استخوان‌های شما نرم و ضعیف شوند.
بیماری بلونتس (Blount’s Disease): این بیماری باعث رشد غیرطبیعی در استخوان پایین پا به نام استخوان درشت نی یا استخوان ساق می‌شود.
بیماری اسکوروی: این شرایط نتیجه کمبود ویتامین در بدن است
در موارد نادر ، این شرایط ممکن است تا دوره بلوغ ادامه یابد. در موارد دیگر ، کودکان بزرگتر ممکن است در نتیجه یک بیماری یا بیماری زمینه ای دیگر به آن مبتلا شوند.
درمان زانوهای ضربدری و پاهای پارانتزی
اگر پاهای پارانتزی به علت کمبود ویتامین ایجاد شده باشد، ارتوپدی کودکان مکمل مورد نیاز را تجویز می‌کند. ارتوپدی‌های ماهر کودکان ممکن است با استفاده از فیزیوتراپی، بریس یا کفش طبی، پاها را درمان کنند.
وقتی از بریس استفاده می‌شود ، این ابزار طبی به کفش فرد متصل می‌شود. از مهاربندها برای راست کردن زانوها استفاده می‌شود تا بتوانند مچ پا را لمس کنند و پاها را کاملاً صاف نگه دارند.
با رشد کودک وضعیت زانوها بهبود می‌یابد. اما غالباً به کودک توصیه می‌شود از مکمل‌های کافی کلسیم و ویتامین D استفاده کند تا علائم ضربدری بودن زانو را به طور کامل از بین ببرد.
انجام حرکات تمرینی برای درمان زانوهای ضربدری و پاهای پارانتزی
هدف از انجام این تمرینات تقویت پاها به گونه ای است که زانوها تثبیت شده و با یکدیگر هم تراز شوند. پزشک یک برنامه ورزشی را تنظیم می‌کند که باید هر روز به طور معمول انجام شود.
از آنجا که این شرایط معمولاً به عضلات زیرین زنجیره خلفی بدن (gluteus medius) مرتبط هستند ، تمرینات بر تقویت این عضلات متمرکز خواهند شد. برخی از تمرینات عبارتند از: تمرینات همسترینگ ، پیاده‌روی‌های جانبی با وزن مچ پا، لانگ های کناری، استپ آپ های پهلو و فشار دادن زانو.