دراین یادداشت سعی شده است که چند مورد از دوراهی های اخلاقی که کارمند بانک با آن مواجه میشود؛ بیان شود.
۱.پیگیری مطالبات
-با توجه به اینکه منابع مالی برای بانکها از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و از طرفی پیگیری مطالبات به افزایش منابع کنونی میانجامد یکی از رسالتهای بانک پیگیری این مطالبات است از طرفی با توجه به وضع کنونی کشور و وضعیت بد اقتصادی و وجود بیماری کرونا که باعث کاهش درآمد مردم و مختل شدن خیلی از کسب و کارها شده است، بسیاری از مشتریان توان بازپرداخت به موقع اقساط وام خود را ندارند. این دوراهی اخلاقی برای کارمند اتفاق میافتد که چه اندازه به افزایش منابع بانک بیاندیشد و چقدر با مشتری مدارا کند؟
۲.سخت گیری در مورد احراز هویت و درخواست کارت ملی
دستورالمعل بانک مرکزی این است که احراز هویت افراد برای افتتاح حساب و سایر امورات بانکی فقط با کارت ملی امکان پذیر است ولی با توجه به مشکلاتی که در سیستم ثبت احوال در خصوص صدور کارتهای ملی وجود داشته و همچنین اصرار مردم بر اینکه احراز هویت از طریق گواهینامه و سایر کارتهای شناسایی بلامانع میباشد، کارمند در یک دوراهی اخلاقی قرار میگیرد. ازطرفی در صورت سهل انگاری باعث بوجود آمدن سواستفاده ها و کلاهبرداریهای احتمالی میشود از طرفی در صورت سختگیری موجب اعتراض مشتریان میشود و حتی شاید در بین همکاران بعنوان فردی غیرقابل انعطاف و سختگیر شناخته شود.
۳.سخت گیری در مورد ضامن
با توجه به آمار بالای مطالبات بانکی سختگیری در مورد ضامن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کارمند بانک در مواردی در یک دو راهی اخلاقی قرار میگیرد. برای نمونه سختگیری در مورد ضمانت وامهای افرادی که از نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و بهزیستی معرفی میشوند مورد ابهام است. از طرفی این افراد ناتوان و مستضعف هستند و وظیفه بانک بعنوان نهادی دولتی و خدمتگزار کمک به این افراد است؛ از طرفی با توجه به اینکه این افراد توانایی بازپرداخت این وام ها را ندارند ضامن معتبر از ضروریات پرونده این افراد به شمار میرود. در هرصورت کارمند باید به صورتی رفتار کند که بین منافع بانک و مشتریان یک توازن برقرار شود.
۴.سخت گیری در مورد ماسک زدن و رعایت پروتکل های بهداشتی
در مورد مسئله رعایت پروتکلهای بهداشتی بین کارمندان اختلاف نظر وجود دارد. عدهای بر ارائه ندادن خدمات به افرادِ بدون ماسک تاکید دارند اما عده ای نیز سختگیری زیاد را باعث آزرده خاطر شدن مشتری میدانند و رعایت این مسائل را از الزامات حضور مشتری در بانک نمیبینند. در هر صورت این دوراهی سخت گیری یا بی اهمیتی و به خطر افتادن جان دیگران در بین کارمندان بوجود میآید و در اکثر اوقات بدلیل خستگی و شلوغی بانک، مجال اعتراض به مشتریان نمیباشد.
5.روراست بودن با مشتری و توضیح همه مسائل
در بانکهای دولتی با توجه به خدمت محور بودن مجموعه بانک، معمولا کارمندان درگیر این دوراهی اخلاقی نمیشوند ولی در بانکهای خصوصی به دلیل در پیش گرفتن سیاست سود محوری، معمولا با مشتریان با صداقت برخورد نمیکنند و سعی میکنند با تبلیغات و بیان نکردن موارد منفیِ طرحهای بانکی، مشتریان را جذب نمایند.
۶.گزارش درباره کارکنان متخلف
باتوجه به اینکه برخی از کارکنان به عمد کم کاری میکنند یا با رعایت نکردن دستورالعمل ها منافع سازمان را به خطر می اندازند؛ این دوراهی اخلاقی برای کارکنان دیگر به وجود می آید که آیا در صورت گزارش تخلفات همکارشان ؛ برخورد مناسبی از طرف بخش اداری و بازرسی صورت میگیرد یا خیر.
۷.کم کاری به علت کم بودن حقوق و مزایا
با توجه به وضعیت بد اقتصادی و متناسب نبودن حقوق و دستمزد با تورم موجود؛ برخی از کارکنان در دوراهی اخلاقی کم کاری یا انجام وظایف تا حد توان، قرار میگیرند.
۸.وقت گذاشتن برای مشتریان ثابت و معطل شدن مردم
باتوجه به اینکه عده ای از مشتریان همه امورات خود را در یک شعبه خاص انجام میدهند و به اصطلاح مشتری ثابت آن شعبه قلمداد میگردند؛ توجه به این مشتریان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از طرفی توجه بیش از حد به این مشتریان از نظر دیگر افراد وجهه ناخوشایندی دارد و در صورتیکه نوبت رعایت نشود و کار ایشان زودتر انجام گیرد؛ باعث بدبینی سایر مشتریان و از دست رفتن اعتماد آنها خواهد شد. از نظر اخلاقی نیز مراعات نکردن نوبت دیگران و معطل شدن آنها کارمند را در یک دو راهی اخلاقی قرار میدهد.
۹.توجه به مشتریانی که منابع مالی بیشتری به بانک تزریق میکنند
اصولا مهمترین مسئله برای یک بانک جذب منابع از راههای مختلف میباشد. توجه به مشتریانی که منابع بیشتری به بانک تزریق میکنند؛ در اولویت کاری بانکها قرار داد. البته معمولا این کار بصورتی انجام میگردد که حق سایر مشتریان ضایع نشود و مشتریان ویژه از طرف سرپرستی یا ریاست مورد تکریم قرار میگیرند. ولی در صورت مراجعه این مشتریان به شعبه این دوراهی اخلاقی برای کارمند بوجود می آید که ایا معطل کردن دیگران و توجه صرف به جذب منابع از لحاظ اخلاقی درست است یا خیر.