به گزارش الف، "نشریه فایننشیال تایمز" در گزارشی به رویکرد احتمالی شرکت های خارجی در مورد ازسرگیری تعاملاتشان با ایران، همزمان با روی کار آمدن "جو بایدن" رئیس جمهور جدید آمریکا پرداخته است و تاکید کرده که اگر هرگونه مذاکره ای میان ایران و غرب انجام شود و تا حدی، گشایش اقتصادی در مورد تعامل تجاری با ایران اتفاق بیفتد، این مرتبه، شرکت‌های خارجی، رویکردِ به مراتب محتاطانه تری را در قبال ایران درپیش خواهند گرفت. این نشریه می‌نویسد: 

«زمانیکه مذاکرات ایران و قدرت های جهانی در سال 2013 از سرگرفته شد، هتل ها و رستوران ها در تهران پایتخت ایران، مملو از تجار و سرمایه گذاران خارجی بودند که سعی داشتند در پی بروز تحولات سیاسی جدید در روابط ایران و غرب، به بازار بکر و دست نخورده ایران ورود کنند». 

یک مدیر ارشد در شرکت "گریفان کپیتال"(شرکتی فعال در حوزه بازار سرمایه و بانکداری) می گوید: "در سال های 2014 و 2015، ما از طیف گسترده ای از افرادی که آن ها را توریست های تجاری می خواندیم، میزبانی می کردیم. این افراد عمدتا قصد داشتند به نوعی با ایران مبادلات تجاری داشته باشند. ما مجبور بودیم به علت حجم بالای تقاضاها در این زمینه، جلسات خود را متوقف کنیم و به صفِ بیشمار متقاضیان خارجیِ خواستارِ حضور در بازار ایران رسیدگی کنیم". 

با این حال، تنها سه سال پس از انعقاد توافق هسته ای برجام میان ایران و گروه پنج بعلاوه یک، این توافق تا حد زیادی با خروج یکجانبه آمریکا(دولت ترامپ) از آن فروپاشید و بار دیگر، اعمال مجدد تحریم ها علیه تهران، تجارت با این کشور را به نحو قابل توجهی محدود کرد. در نتیجه این تحریم ها، شرکت هایی نظیر توتال، ایرباس، پژو، و بوئینگ، قراردادهای خود با ایران را که میلیاردها دلار ارزش داشتند، لغو کردند. 

در شرایط کنونی نیز که "جو بایدن" رئیس جمهور منتخب آمریکا از بازگشت به توافق هسته ای برجام خبر داده، بسیاری از شرکت ها و نهادهای مالی و اقتصادی جهان، با احتیاط های لازم به این مساله می نگرند. با توجه به این موضوع که دولت آمریکا خواستار مذاکرات گسترده تر با ایران در موضوعاتی نظیر مساله موشکی و همچنین نفوذ منطقه ای این کشور است و تهران نیز عمیقا در مورد این مسائل حساس بوده و حاضر به مذاکره در مورد آن ها نیست، باید پذیرفت که نقاط مبهم و عدم قطعیت های فراوانی در هرگونه تعامل و مذاکره آتی میان ایران و آمریکا وجود دارد(این مساله ابهام ها در فضای تجاری را نیز به نحو قابل ملاحظه ای افزایش می دهد). 

بسیاری از نهادهای مالی بین المللی گزارش داده اند که با توجه به احتمالِ مذاکره میان دولت آتی آمریکا و جمهوری اسلامی ایران، تهداد زیادی از شرکت های غربی خواستار تجدید روابط با تهران هستند. با این حال، این مرتبه آن ها محتاط تر حرکت می کنند و چندان در مورد تجارت با ایران، رویاپردازی نمی کنند. در واقع به نوعی، این حس در بسیاری از تجار غربی وجود دارد که درهای ایران چندان باز نیست و نمی توان به طور قطعی در مورد تجارت با ایران(در شرایطی که عاری از هرگونه ریسکی باشد)، مطمئن بود. 

بر اساس آنچه دیپلمات های غربی می گویند، بعید است که شرکت های تجاری بزرگی که در سال 2018 ایران را ترک کردند، بار دیگر و به سرعت، به ایران بازگردند. آن دسته از کسب و کارها و سرمایه گذاری های خارجی نیز که در این سال ها در ایران مانده، اما حجم کار خود را به شدت تقلیل داده اند نیز در صورت دریافت چراغ سبز از سوی آمریکا، بر حجم کاری و همچنین تعداد پرسنل خود خواهند افزود. 

برخی شرکت های خارجی نظیر شرکت های ترکیه ای و اماراتی نیز که در ایران فعالیت داشته اند و فهمیده اند که تحت تاثیر تحریم های این کشور قادر نیستند سود خود را به راحتی از ایران خارج کنند، اقدام به توسعه کسب کار خود در این کشور کرده و خواهند کرد. 

یک تاجر که با طرف های ایرانی و اروپایی همکاری های زیادی دارد می گوید: "یکی از بزرگترین چالش هایی که سرمایه‌گذاران خارجی در ایران با آن رو به رو هستند این نکته می باشد که آن ها به راحتی نمی توانند به ایران پول وارد کرده یا از آن خارج نمایند. اضافه بر این، کاهش ارزش پول ملی ایران و همچنین ترس از مجازات شدن توسط ایالات متحده آمریکا نیز از جمله دیگر چالش های اساسیِ کسب و کارهای خارجیِ فعال در ایران است. بسیاری از تجار عادت کرده اند که با چمدان هایی پُر از پول نقد به ایران سفر کرده یا از آن خارج شوند. شاید بتوان برای یک مدت محدود به این شکل با ایران تجارت کرد. با این حال، در دراز مدت، ادامه دادن به یکچنین روندی تا حد زیادی غیرممکن است". 

در عین حال باید گفت، در شرایط که اقتصاد جهانی رشد کرده است، اقتصاد ایران تا حد زیادی، وضعیتی ایستا و راکد داشته است(تحت تاثیر تحریم های آمریکا). اگر بخواهیم به طور عمیق در مورد این مساله صحبت کنیم باید بدانیم که ارزش راهبردی بازار ایران در سال 2005، به مراتب بیشتر از ارزش آن در شرایط کنونی است. راه اندازی یک کسب و کار یک میلیارد دلاری، سال ها قبل در ایران، یک مساله پرسود برای یک بانک اروپایی بود با این حال در شرایط کنونی و با توجه به ریسک های متعددی که بازار ایران را تهدید می کنند، این مساله چندان مقرون به صرفه نیست. 

با این حال، کسب و کارهای کوچک خارجی، نسبت به توسعه و گسترشِ هر چه بیشتر در داخل ایران، کاملا آماده هستند. بر اساس برخی گزارش ها، در جریان وبینارِ مشترک اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا که در ماه گذشته برگزار شد، حدودا 100 شرکتِ ایتالیاییِ فعال در حوزه های فناوری، ماشین آلات و بانکداری، مشارکت داشتند. گزارش ها حاکی از این بوده اند که این شرکت ها، تمایل زیادی به توسعه روابط تجاری با ایران داشته اند. با این حال، پیام بانکداران ایتالیایی به ایران در جریان این نشست کاملا روشن بوده است: "ما قادر نیستم روند تجاری با ایران را تا زمانیکه دولت آمریکا یک فرمان اجرایی در این زمینه صادر کند، مورد حمایت قرار دهیم". 

با توجه به تحریم های تحمیلی شدید علیه ایران که تورم بالا و همچنین نرخ بیکاری تقریبا 17 درصدی را برای جوانان ایرانی ایجاد کرده، اقتصاد ایران تا حد زیادی از رویه های تهاجمی دولت ترامپ بر علیه ساختار کلیِ اقتصادش، آسیب دیده است. این مساله موجب شده تا نقش برخی بازیگران خارجی نیز در اقتصاد ایران تا حد زیادی در نبود رقبای قدرتمند دیگر، تقویت شود. مجموع این مسائل موجب شده تا چشم انداز هرگونه مراوه تجاری با ایران، در بهترین حالت، مبهم باشد. 

"حسن روحانی" رئیس جمهور ایران به تازگی در موضع گیری گفته است که اطمینان دارد که دولت وی، در سال آینده، میزان نفت بیشتری را به فروش خواهد رساند. امری که در نوع خود حاکی از این است که وی به ازسرگیری مذاکرات با غرب تا قبل از خروج از قدرت(در شش ماه آینده)، امیدوار است. یک تاجر خارجی مقیم در ایران می گوید که در هر سناریویی که تصور کنیم، وضعیت ایران در سال آتی، به مراتب بهتر از وضعیت این کشور در سال های 2019 و 2020 خواهد بود. نکته اساسی برای ایران این است که مشخص شود در سال آینده، تا چه میزان قادر است نفت بفروشد. نکته دیگری که از اهمیت حیاتی برخوردار می باشد این است که در سال های آتی و همزمان با روی کار آمدن جو بایدن، تا حد زیادی تنش ها میان تهران و واشنگتن که در دولت ترامپ اوج گرفته بودند، کاهش خواهند یافت. تحریم ها نیز به طور کامل علیه ایران لغو نمی شوند. از این رو، کاهش یافتن آن ها نباید این نکته را از ذهن ما دور کند که همچنان روحِ تحریم ها در مورد ایران پابرجا هستند. 

*لینک: https://www.ft.com/content/d1c7fc62-a479-4b9f-a4e8-918368c8bd04