محمدرضا آهنچیان" مدیر کل برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم، در واکنش به اینکه برخی پایان نامه های دانشجویی پس از جمع آوری به ضایعاتی فروخته شده یا تبدیل به زباله می شوند و در پاسخ به سوالی درباره چرایی تداوم ارائه پایان نامه ها به شکل کاغذی بیان کرد: در این باره می‌خواهم دو نکته را مطرح کنم، نکته نخست اینکه پایان نامه یا رساله امر یا موضوع عارضی بر یادگیری دانشجو نیست، بلکه هسته اصلی و قلب آموزش دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی است. هر پایان نامه یا رساله (پارسا) از دو وجه بالفعل و بالقوه ارزشمند است.
وی در خصوص وجه بالفعل گفت: وجه بالفعل آن لازمه تکمیل یادگیری و تحقق آموزش دانشجو است در حالی که برای وجه بالقوه آن چنین الزام و کاربردی وجود ندارد. در وجه بالفعل دانشجو موظف است تا پارسای خود را بگذارند که از آن طریق یادگیری خود را گسترش و عمق بدهد. در طراحی و اجرای هر پارسا، هم دانش تخصصی که دانشجو طی دوره تحصیل خود فراگرفته است به طور کلی مورد مرور و استفاده قرار می‌گیرد و هم دانش روش تحقیق او که برای آینده شغلی و حرفه‌ای حایز اهمیت است.
آهنچیان بیان کرد: وجه بالقوه هر پارسا، امکان پذیری کاربرد آن است؛ یعنی پارسای انجام شده که وجه بالفعل آن محقق شده باشد، اگر کاربرد هم پیدا کند و بتواند به طور مستقیم گرهی از جامعه باز کند، نوری بر نوری افزوده است و دامنه آثار آن از دانشگاه و فرایند تحصیل دانشجو فراتر می‌رود که این دستاور مورد تاکید وزارت علوم است.
مدیر کل برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم تاکید کرد: با این توضیح می‌خواهم خواهش کنم تا همگی از اصطلاح بی ارزش یا بی فایده برای هیچ یک از پارساهایی که توسط دانشجویان سخت کوش در دانشگاه‌های خوب کشور انجام می‌شود، استفاده نکنیم. نکته دوم هم این که در سال ۱۳۹۷ معاونت آموزشی وزارت علوم، طی بخشنامه‌ای اعلام کرد که تمام پارساها باید در نسخه غیرکاغذی آماده و ارایه شود. وزارت علوم بر این موضوع اصرار دارد و اطلاع دارم که درصد بسیار بالایی از دانشگاه‌های کشور از این قاعده تبعیت می‌کنند.
وی گفت: انجام پایان نامه با مراعات استانداردهای مورد انتظار دارای ارزش‌های بی پایانی برای یادگیری و تحصیل دانشجو است و از این رو ارزش هیچ پارسایی زایل نخواهد شد و ثمرات آن در دانشجو شکل گرفته و در عمر خدمتی او مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
آهنچیان افزود: برای انتخاب موضوع، استاد راهنما می‌تواند با اطلاع از نیازهای کشور که از سوی مراجع موثق اعلام شده باشد دانشجوی خود را با اولویت ارتباط موضوع پارسا با رشته تخصصی وی به سمت انجام تحقیق برای کمک به حل مسائل اعلام شده واقعی کشور، هدایت کند و هم اکنون در بسیاری موارد این کار صورت می‌گیرد هر چند می‌تواند توسعه بیشتری پیدا کند.
مدیر کل برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم در پاسخ به این سوال که چند درصد از موضوعات پایان نامه‌ها هیچ عایدی علمی نداشته و صرفا برای دریافت نمره است؟ گفت: به نظرم اطلاع آماری موثقی در این باره وجود ندارد. در مجموع هم مقیاس معتبری برای پاسخ به این سوال وجود ندارد، زیرا در طول زمان ممکن است پارسای انجام شده در سال ۱۳۹۲ اکنون و در سال ۱۳۹۹ به دلیل تغییرات ایجاد شده در زندگی و در اولویت تقاضاهای اجتماعی کاربرد پیدا کند.
وی اظهار داشت: از این رو شما می‌توانید اکنون پارسایی که دفاع شده است را غیرکاربردی بدانید ضمن اینکه ممکن است نتایج این پارسا دو سال دیگر از سوی سازمان‌ها یا مردم مورد نظر قرار بگیرد.
آهنچیان در واکنش به این پرسش که از چه نوع پایان نامه هایی در نظام آموزش عالی استقبال بیشتری به عمل می‌آید؟ گفت: این موضوع بستگی به متغیرهای زیادی دارد که مهمترین آنها قلمرو تخصصی هر رشته دانشگاهی، اولویت موضوعات پژوهشی کشور، سیاست‌های پژوهشی دانشگاه و گروه آموزشی، نظر و میزان تسلط استاد راهنما و جستجوگری و حساسیت دانشجو است.
