ورقهای فولادی امروزه نقش اصلی را در تولید محصولات فلزی دارند و با توجه به اینکه انواع گوناگونی دارند، کاربردهای متفاوتی هم از آن‌ها می‌بینیم. ورق فولادی، از نورد شمش فولاد یا بیلت تهیه میشود و در انواع ورق رنگی، ورق روغنی، ورق اسیدشویی، ورق گالوانیزه و ورق سیاه در بازار وجود دارد. در ادامه‌ی این مطلب با ما باشید تا پس از آشنایی با انواع ورق فولادی و کاربرد، تفاوت و ویژگی ورق رنگی، ورق روغنی و ورق اسیدشویی را بررسی کنیم.
ورق فولادی چیست؟
امروزه در ایران انواع ورق فولادی در کارخانه های مختلفی همچون فولاد مبارکه اصفهان ، کارخانه فولاد اکسین وفولاد کاویان در اهواز و فولاد گیلان تولید میشود و این امر ایران را به یکی از بزرگترین تولید کنندگان این محصول فولادی در خاورمیانه بدل کرده است . عموماً ورقهای فولادی با روشی به نام نورد تولید می‌شوند. نورد یکی از روش‌های شکل‌دهی فلزات است که در آن شمش فولادی از بین غلتک‌هایی عریض عبور می‌کند و به‌مرور فاصله این غلتک‌ها باهم کمتر و کمتر میشود تا درنهایت ورق خروجی به ضخامت موردنیاز برای تولید برسد.
ورق فولاد به قطعه فلزی می‌گویند که سطح آن مسطح تر از آهن، فولاد و هر فلز دیگری باشد و از نورد گرم شمش فولاد یا بیلت تهیه شود. ورق فولادی انواع مختلفی دارد که هر کدام از مواد مختلفی ساخته می‌شوند و مشخصات فیزیکی و ساختاری خاصی دارند که باعث میشود کاربرد متفاوتی نیز داشته باشند.
استانداردهای ورق فولادی، براساس استاندارد سه کشور می‌باشد. 1- استاندارد DIN آلمان که رایج ترین استاندارد موجود در بازار ایران است ، 2- استاندارد ASTM آمریکا و 3- استاندارد گوست روسیه که به ندرت در صنعت فولاد ایران مورد استفاده قرار می گیرد.
علت متفاوت بودن خواص هرکدام از ورقهای فولادی، به درصد کربن موجود در آلیاژ آن‌ها (حدود 0.025 تا 0.03 درصد کربن) ، فرآیند تولید و آلیاژ‌های دیگر فلز برمی‌گردد.
برای مشاهده قیمت انواع ورق به این صفحه مراجعه کنید.
انواع ورق فولادی
ورق فولادی انواع مختلفی دارد که بر اساس روش تولید و مواد خام اولیه، نام گذاری می‌شوند. این ورقهای فولادی بر اساس روش تولید ورق فولادی به دو نوع ورقهای فولادی نورد گرم و ورقهای فولادی نورد سرد تقسیم می‌شوند.
لیست انواع ورق فولادی به شرح زیر است:
- ورقهای گرم (سیاه)
- ورقهای سرد (روغنی)
- سفید (گالوانیزه)
- رنگی
- اسید شوئی
- ورق کرکره
- تین پلیت
- ورق قلع اندود
از بین این ورقهای فولادی، امروز می‌خواهیم ورق رنگی، ورق روغنی و ورق اسید شویی و کاربرد، تفاوت و ویژگی هرکدام را بررسی کنیم که جزو مهمترین و پرکاربردترین ورقهای فولادی هستند
ورق روغنی (ورق سرد)
نام دیگر این ورق، ورق سرد است و همانطور که از نامش پیداست با استفاده از تکنولوژی نورد سرد تولید میشود. علت نامگذاری این ورق به نام ورق روغنی به علت شکل ظاهری آن است. در فرآیند ساخت ورق روغنی، ورق با ضخامت بالا توسط نورد سرد به ضخامت پایین‌تر تبدیل میشود.
همانطور که می‌دانید محصولات فلزی که با استفاده از روش نورد سرد تولید می‌شوند همیشه کیفیت ظاهری بهتری نسبت به باقی محصولات فلزی دارند و به همین دلیل است که کاربرد ورق سرد یعنی ورقهای روغنی بیشتر در کارهایی است که ظاهر مهم باشد. این نوع ورق بر اساس نوع آلیاژ و همچنین عملیات حرارتی صورت گرفته روی آن به سه نوع ورق های معمولی (مانند ST۱۲)، ورق های نیمه کشش (مانند ST۱۳) و ورق های فوق کشش (مانند ST۱۴) تقسیم میشود.
کاربرد ورق روغنی
از ورق روغنی در صنعت تولید فولاد به عنوان پایهی ساخت ورق گالوانیزه استفاده میشود و از طرف دیگر ورق گالوانیزه رنگی، خود نیز از ورق گالوانیزه ساخته میشود. پس با یک حساب سرانگشتی، می‌توان گفت که ورق روغنی پایه و اساس ورق رنگی است.
ورقهای روغنی قابلیت کشش دارند و به همین علت است که در فرآیند نورد سرد تحت فشار و کشش، بدون شکنندگی نازک‌تر و عریض‌تر می‌شوند.
برخی از ورقهای روغنی قابلیت لعاب کاری دارند و می‌توان آن‌ها را به رنگ‌های مختلف درآورد. این نوع از ورقهای روغنی به ورقهای EK2 معروف هستند و معمولا در لوازم آشپزخانه مانند اجاق گاز استفاده می‌شوند.
ورق روغنی ماده اولیه ساخت بسیاری از محصولات صنعتی مثل خودرو (از جمله بدنه، فیلتر و اگزوز)، رادیاتورسازی، ساخت تجهیزات اداری، ساخت بشکه و مخازن فلزی و غیره است.
ورق رنگی
ورق رنگی نوع دیگری از ورق گالوانیزه است که در کوره‌های خاص رنگ‌پاشی میشود. رنگ مورد استفاده در ورق رنگی، رنگ الکترو‌استاتیک است که ورق گالوانیزه را در مقابل خوردگی از قبل مقاوم‌تر می‌کند و به همین علت ورق رنگی برای استفاده در محیط های بسیار خورنده، اسیدی و قلیایی و محیط‌های با رطوبت بالا، بسیار مناسب است.
برای تولید و در اصل رنگ‌پاشی ورق رنگی، روی ورق را در یک فرآیند دو مرحله‌ای به ضخامت ۲۰ الی ۲۵ میکرون و قسمت پشت ورق را در یک فرآیند یک مرحله‌ای به ضخامت ۷الی ۱۵ میکرون، با رنگ می‌پوشانند و داخل کوره‌های تولید ورق رنگی قرار می‌دهند.
ورق رنگی موجود در بازار فقط به صورت رولی عرضه میشود و استاندارد این رول ها عرض ۱۰۰ سانتی متر و ۱۲۵ سانتی متر است. رنگ این ورقهای روغنی هم استاندارد خودشان را دارند و به طور کلی در 16 رنگ در بازار موجود هستند:
- سفید یخچالی
- کرم
- قرمز
- قرمز گوجه ای
- آبی نیسانی
- آبی کاربنی
- نارنجی
- زرد
- زرد لیمویی
- بنفش
- سبز چمنی
- سبز تیره
- صورتی
- قهوه ای رنگ سفال
- قهوه ای سوخته
کاربرد ورق رنگی
همانطور که گفتیم این ورقهای فولادی مقاومت و استحکام بالایی نسبت به خوردگی، رطوبت و ... دارند و به همین علت هم برای استفاده در محیط‌های مرطوب، اسیدی و قلیایی و ... مناسب هستند.
از ورق رنگی در صنايع ساختماني مثل سقف و بدنه انبارها و كارگاه‌ها ، سقف كاذب و به علت زیبا بودن رنگ‌شان در نماي داخلي و خارجي ساختمان‌ها استفاده میشود. به همین دلیل نیز از این رو به ورقهای رنگی اشکال خاصی مثل کرکره‌ای، شادولاین، طرح سفالی، هلالی، سینوسی، ذوزنقه‌ای و غیره می‌دهند.
به علت رنگ زیبا و دوام بالا در مقابل رطوبت و خوردگی در ساخت لوازم خانگي نیز کاربرد دارد مثل بدنه خارجي يخچال ، آبگرمكن ، اجاق گاز ، ماشين لباس شويي و … کاربرد در صنايع فلزي مانند ساخت كابينت، تجهيزات اداري، پارتيشن، بدنه کامپيوتر و غیره.
استفاده از ورق رنگی مخصوص ساختمان‌سازی نیست و در صنعت حمل ونقل نیز از آن استفاده میشود، مانند ساخت كانتينر ، سردخانه ها و كاروان‌هاي ثابت و متحرك و ….
ورق اسید شویی
ورق اسیدشویی از انواع ورق سیاه می‌باشد که در طی تولیدش با استفاده از اسید کلریدریک، چربی و ناخالصی‌های سطح ورق سیاه را می‌گیرند و ورق، سطح براق و صاف‌تری پیدا می‌کند و از نظر ظاهری شبیه به ورق روغنی می‌گردد. ورق اسید شویی بعد از شست و شو در حوضچه‌های اسیدکلریدریک، با عبور از تونل‌های هوای گرم، خشک شده و سپس آماده‌ی استفاده میشود.
ورق اسیدشویی از ضخامت ۱٫۵ میلی متر تا ۶ میلی متر تولید میشود و معمولا به دو صورت رول و شیت (فابریک و برشی) در بازار فولاد عرضه میشود. ورق اسید شویی رولی در دو عرض ۱۰۰ سانتی متر و ۱۲۵ سانتی متر تولید میشود و ورق اسیدشویی فابریک نیز در دو اندازه‌ی: ۱۰۰۰*۲۰۰۰ میلی متر و یا ۱۲۵۰*۲۵۰۰ میلی متر در بازار وجود دارد.
همچنین این ورق‌ها دارای استاندارد SAPH 310 و SAPH 370 و SAPH 440 هستند اما ورقهای با استاندارد GRB ، X42 ، X46 ، X52 و PSL2 نیز وجود دارند که از آن‌ها برای لوله‌های نفت و گاز استفاده میشود.
کاربرد ورق اسید شویی درجه یک
از مهمترین کاربردهای ورق اسید شویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصارف ساختمانی مانند تولید لوله و پروفیل و غیره
- اتومبیل سازی مثل قسمتهای بدنه و چرخ اتومبیل قطعات خودرو و اجزاء داخلی آن (ر ینگ و شاسی)
- تولید انواع لوله‌های انتقال آب ، نفت و گاز در صنایع لوله سازی
- تولید مخازن گاز و همچنین مخزن‌های تحت فشار
- فرم دهی برای محصول گالوانیزه شده
- فرم دهی سرد
تفاوت ورق روغنی، ورق رنگی و ورق اسید شویی
تا اینجا خواندیم که ورق فولادی انواع مختلفی دارد مثل ورق رنگی، ورق گالوانیزه، ورق اسید شویی و .... که هرکدام از آن‌ها با توجه به روش تولید متفاوتی که دارند، در دودسته‌ی نورد سرد و نورد گرم قرار می‌گیرند، مانند ورق روغنی که ورق سرد است. بنابراین بهتر است تفاوت‌های این سه نوع ورق فولادی را بر اساس این موضوع که ورق سرد هستند و یا ورق گرم بسنجیم:
- ورق گرم برای تولید محصولات بزرگتر استفاده میشود اما محصولات کوچکتر باید با دوام تر و انعطاف پذیرتر باشند، برای همین همیشه با استفاده از ورق سرد ساخته می‌شوند.
- ورق سرد کیفیت سطح و ظاهر بالاتری نسبت به ورق گرم دارد
- ورق گرم به سادگی تغییر شکل داده و یا به صورت صفحات فولادی برش داده میشود.
- نورد سرد باعث کاهش ضخامت ورق یا صفحات فولادی می‌گردد و مقاومت و سختی ورق سرد را افزایش می‌دهد.
- قیمت انواع ورق سرد دو برابر قیمت ورق گرم می باشد، زیرا فرآیند پیچیده‌تری دارد و همچنین مرحله‌ی نمک و روغن زدن در نورد سرد وجود دارد که در نورد گرم وجود ندارد.
- ورق گرم رول شده گاهی به عنوان ماده‌ی اولیه‌ی ورق سرد رول شده و ورق روکشی استفاده میشود ( مثل ورق رنگی).
- ورق سرد ابعاد دقیق‌تری نسبت به ورق گرم دارد اماورق گرم در مقایسه با ورق سرد، قابل انعطاف است و می‌توان آن را به اشکال مختلف در آورد.
نتیجه‌گیری
ورق فولادی از محصولات فلزی متنوعی است که به دو روش نورد سرد و گرم تولید میشود و هرکدام هم کاربرد متفاوتی دارند. به علت پرکاربرد بودن سه نوع ورق فولادی به نام ورق روغنی، ورق رنگی و ورق اسیدشویی در این مطلب اطلاعاتی را راجع به ورق فولادی و انواع آن و همچنین کاربرد، تفاوت و ویژگی ورق رنگی، ورق روغنی و ورق اسیدشویی گردآوری کردیم تا انتخاب مناسب‌تری داشته باشید.
منبع : اصفهان آهن؛ مرجع قیمت و فروش آهن آلات https://esfahanahan.com/