به گزارش فارس، دیوان لاهه امروز چهارشنبه (سوم فوریه/۱۴ بهمن‌ماه) اعتراض آمریکا مبنی بر اینکه این دادگاه صلاحیت رسیدگی به شکایت تهران از واشنگتن در پرونده نقض عهدنامه مودت ندارد را رد کرد.
این رأی به معنای آن است که دیوان لاهه صلاحیت خود را برای رسیدگی به شکایت مطرح‌شده از سوی ایران علیه دولت آمریکا تأیید می‌کند و پرونده شکایت ایران از آمریکا وارد رسیدگی ماهوی خواهد شد. قضات دیوان لاهه با ۱۵ رأی موافق و یک رأی مخالف ایرادات مقدماتی آمریکا را رد کردند.
جمهوری اسلامی ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه تهران شکایتی را بر اساس «عهدنامه مودت» به دیوان بین‌المللی دادگستری تقدیم کرد و خواستار دستور دادگاه به واشنگتن برای لغو این تحریم‌ها شده بود.
دیوان بین‌المللی دادگستری مهر ماه ۱۳۹۷ با بررسی درخواست قرار موقت ایران، آمریکا را به رفع تحریم‌های اقلام انسان‌دوستانه، دارویی، کشاورزی و هوانوردی ملزم کرد و از طرفین خواست از اقدامی که مناقشه را تشدید کند، خودداری کنند.
آمریکا پس از صدور این حکم اعلام کرد که از عهدنامه مودت که در سال ۱۹۵۵ میلادی میان ایران و آمریکا برقرار شده، خارج خواهد شد.
دیوان بین‌المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد و عالی‌ترین مرجع حل اختلاف میان دولت‌ها است.
این نهاد مستقر در لاهه هلند، برای اجرای تصمیماتش از پشتیبانی شورای امنیت سازمان ملل متحد برخودار است و تمام اعضای ملل متحد به اجرای تصمیمات دیوان ملزم هستند.
با این وجود، از آنجا که آمریکا خود یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است و از حق وتو برخودار است، پیش از این در مواردی از اجرای تصمیمات دیوان خودداری کرده است.
«محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به حکم امروز دیوان لاهه در توییتر نوشت: «دیوان بین‌المللی دادگستری اکنون تمام موارد استدلالی مخالفت مقدماتی ایالات متحده در پرونده مطروحه از جانب ایران در خصوص تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را رد کرد.این یک پیروزی حقوقی دیگر برای ایران پس از حکم ۳ اکتبر ۲۰۱۸ است. ایران همواره و به صورت کامل قوانین بین‌المللی را محترم شمرده است. زمان آن فرارسیده است که ایالات متحده به تعهدات بین‌المللی خود پایبند شود.»
پیش از این، وکلای ایالات متحده آمریکا در جلسه ۲۴ شهریورماه صلاحیت قضایی این دادگاه را برای بررسی شکایت ایران رد کرده بودند.
«مارک استرینگ»، وکیل دولت آمریکا در آن جلسه اقدام ایران در شکایت از آمریکا بر اساس عهدنامه مودت را اشتباه خواند و مدعی شد هدف اصلی شکایت ایران احیای توافق هسته‌ای «برجام» است که دولت آمریکا سال ۱۳۹۷ از آن خارج شده است.
وکلای ایران در جلسه‌ای که دو روز بعد برگزار شد خاطرنشان کردند تحریم‌های اعمال‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام نقض عهدنامه مودت بوده است.
«حمیدرضا علومی»، رئیس مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری ایران در آن جلسه از قضات دیوان بین‌المللی دادگستری خواست استدلال ایالات متحده مبنی بر عدم صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی به پرونده مذکور را رد کند.
او گفت: «اقدامات آمریکا تمامی بنیان‌های قوانین بین‌المللی را زیر پاگذاشته است. تمام آنچه اکنون برای این دولت آمریکا مطرح است این است که اقداماتش می‌توانند در تخریب اقتصاد و زندگی صدها هزار مردم ایران موفق شوند یا خیر.»
دولت آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهداتش از برجام که یک توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل است خارج شد و تحریم‌های متوقف‌شده به موجب این توافق را علیه ایران احیا کرد.
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (چهارشنبه) از صدور رای صلاحیتی دیوان بین المللی دادگستری در پرونده نقض های عهدنامه مودت ۱۹۵۵ در لاهه خبر داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: امروز و در ساعت ۳ بعد از ظهر به وقت محلی لاهه، دیوان بین المللی دادگستری رأی صلاحیتی خود در پرونده نقض های عهدنامه مودت ۱۹۵۵ را صادر کرد. بر اساس مدارک و مستندات متقن و دفاعیات حقوقی مستدل ارائه شده به دیوان توسط تیم حقوقی جمهوری اسلامی ایران با مشارکت مرکز امور حقوقی بین المللی، وزارت امور خارجه و سایر وکلا و مشاوران، دیوان با رد ایرادات مقدماتی آمریکا، خود را صالح به رسیدگی به دعوی اقامه شده علیه دولت ایالات متحده دانست و به این ترتیب پرونده وارد رسیدگی ماهوی خواهد شد.
خطیب زاده در ادامه اظهار داشت: با صدور این رأی دومین موفقیت حقوقی در روند رسیدگی به این پرونده حاصل شد که موضوع آن مربوط به اعمال مجدد و تشدید تحریم های غیر انسانی ایالات متحده علیه کشورمان از تاریخ ۸ می ۲۰۱۸ است. قبلا در ۳ اکتبر ۲۰۱۸ (۱۱ مهر ۱۳۹۷) دیوان با صدور دستور موقت به نفع کشورمان آمریکا را ملزم کرد هرگونه موانع ناشی از تحریم های وضع شده علیه ایران در حوزه دارو و اقلام پزشکی، مواد غذایی و محصولات کشاورزی، و قطعات و خدمات مربوط به ایمنی هواپیمایی کشوری را مرتفع کند، اما آمریکایی ها در راستای سیاست فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی علیه دولت و ملت ایران تاکنون از تبعیت از دستور دیوان خودداری ورزیده اند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تشریح اینکه جمهوری اسلامی ایران موضوع پیگیری اجرای دستور موقت و نقض آن توسط آمریکا را به نحو مقتضی به اطلاع دیوان رسانده است و اکنون با رأی صلاحیتی صادره، این فرصت وجود دارد تا در مرحله رسیدگی ماهوی، دیوان راجع به عدم اجرای دستور موقت توسط آمریکا نیز بررسی لازم را صورت دهد، افزود: هر چند رأیی که امروز صادر شد مربوط به مرحله صلاحیتی است، اما خود نشان از حقانیت خواسته های جمهوری اسلامی ایران در این مرحله از دادرسی دارد و با این موفقیت پرونده وارد مرحله رسیدگی نهایی یا همان ماهیت پرونده خواهد شد.
خطیب زاده در پایان تاکید کرد: استفاده از سازوکارهای حقوقی بین المللی بخشی از رویکرد دولت جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه در استیفای حقوق ملت شریف ایران در عرصه بین المللی است که همواره در دستور کار این وزارتخانه قرار داشته است.
