دستگاه تقطیر (distillation machine) یا دستگاه عرق گیری، یکی از ماشین آلات صنعتی است که برای گرفتن عرق گیاهان مختلف دارویی و خوراکی در کارگاه‌ها و کارخانجات استفاده می‌شود.
نحوه عملکرد دستگاه تقطیر، بر اساس تفاوت نقطه جوش دو مایع مختلف می‌باشد؛ به این شکل که با قرار گرفتن مخزن دستگاه در معرض حرارت، یکی از محتویات مخزن به علت تفاوت نقطه جوش زودتر تبخیر می‌شود. سپس دستگاه بخار حاصل از این عملیات را توسط کندانسور خنک می‌کند و در ظرف خروجی می‌ریزد. اختلاف دو مایع ورودی دستگاه تقطیر باید بیش از هفتاد درجه سانتی گراد باشد. شرکت بازرگانی ag777 یکی از با کیفیت ترین دستگاه های تقطیر و عرق گیری صنعتی و خانگی را دارا می باشد.
این دستگاه برای گیاهان مختلفی مثل گل محمدی، نعنا، بیدمشک و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل فراگیر بودن استفاده این دستگاه در کارگاه‌های گلاب‌گیری به دستگاه تقطیر، دستگاه گلاب گیری هم می‌گویند.
بعضی از کاربردهای دستگاه تقطیر(عرق گیری) عبارتند از:
صنایع داروسازی
صنایع غذایی
کارگاه‌های گلاب گیری
جدا کردن آب شیرین از آب نمک یا آب دریا
جداسازی اجزای نفت خام
در پالایشگاه‌های نفتی و شیمیایی برای تقطیر نفت
تولید آب خالص در آزمایشگاه‌ها
صنایع شیمیایی (برای تولید الکل و پارافین)
انواع روش های تقطیر
تقطیر در فشار محیط: این روش در تقطیر فراورده‌های نفتی مثل سوخت موتور خودرو، سوخت جت، نفت سفید و ...کاربرد دارد.
تقطیر با بخار آب
در این روش، تقطیر با قرار گرفتن دو ماده مخلوط نشدنی که فشار بخار یکی از دیگری کمتر است، انجام می‌شود. در این روش مجموع فشار و دمایی که مخلوط دو ماده در آن قرار می‌گیرد، برابر با فشار محیط است.
تقطیر در خلاء
در این روش عملیات تقطیر در فشار ۴۰ میلیمتر جیوه انجام می‌شود. در روش تقطیر در خلاء دمای تبخیر مواد نسبت به روش‌های دیگر پایین‌تر می‌آید. بنابراین امکان جداسازی مواد با مصرف انرژی کمتر وجود دارد.
تقطیر در خلاء و بخار
تقطیر در این روش به وسیله انتقال حرارت توسط بخار آب و با استفاده همزمان از پمپ خلاء برای کم کردن فشار کلی مواد صورت می‌گیرد. به دلیل اشکالات زیاد این روش، تقطیر در خلاء و بخار تقریباً منسوخ شده و استفاده نمی‌شود.
تقطیر در فشار
این روش کاملاً برعکس تقطیر در خلاء است یعنی مواد در دما و فشار بالاتری نسبت به فشار محیط تقطیر می‌شوند و این امر موجب از هم گسستن اجزای موادی مثل نفت و تغییر ترکیب آن می‌شود.
نحوه عملکرد دستگاه تقطیر (دستگاه عرق گیری) به چه صورت است؟
به طور کلی دستگاه‌های عرق گیری یا دستگاه های تقطیر دارای دو مخزن می‌باشند که داخل مخزن بالا آب و یخ، و در مخزن پایین گیاهی که برای عرق‌گیری انتخاب کرده‌اید می‌ریزید.
میزان آب نسبت به یخ یک به دو است. یعنی برای دستگاه عرق‌گیری پنجاه لیتری باید بیست و پنج کیلو آب و یخ را داخل محفظه بالایی و بیست و پنج کیلو از برگ گیاه مورد نظرتان را در مخزن پایین بریزید. پس از انجام مرحله اول و پر کردن مخزن با مواد اولیه، دستگاه تقطیر را روشن کنید تا محتویات دستگاه با اعمال حرارت و گرما به بخار تبدیل شوند.
همزمان با اعمال حرارت، آب و گیاه داخل مخزن و عرق گیاه بخار می‌شوند. پس از هدایت به محفظه دیگر دستگاه، بر اساس نوع سیستم تقطیر عرق گیاه از بخار آب جدا شده و به شکل قطره‌های کوچک آب داخل محفظه خروجی می‌ریزد.
مدت زمان جوشیدن دستگاه تقطیر، با توجه به ابعاد و ظرفیت دیگ شما قابل تغییر است اما به طور میانگین از 45 دقیقه تا 2 ساعت طول می‌کشد. بهتر است بعد از اینکه دستگاه خود را انتخاب کردید، از نوع گازی که برای آن مناسب است نیز اطلاع پیدا کنید. نوع گاز مصرفی دستگاه در قسمت مشخصات یا برگه خرید آن مشخص شده است.
در صورت خرید دماسنج، پس از یکبار راه اندازی و استفاده از دستگاه تقطیر متوجه زمان جوش آمدن و پایان کار دستگاه خود خواهید شد. البته این با توجه به نوع موادی که داخل مخزن دستگاه تقطیر خود ریخته‌اید متفاوت است اما با تکرار و تجربه قابل پیش‌بینی می‌باشد.
انواع دستگاه تقطیر از نظر ظرفیت
دستگاه‌های عرق‌گیری از نظر حجم مخزن ورودی دستگاه به دو نوع صنعتی و خانگی تقسیم می‌شوند.
دستگاه تقطیر خانگی
دستگاه تقطیر کوچک خانگی به علت کوچک بودن مخزن و داشتن ابعاد مناسب قابل جابجایی می‌باشد. از این دستگاه می‌توانید برای استفاده شخصی یا تولید عرقیجات گیاهی در حجم اندک برای کسب و کارهای خانگی و مغازه عطاری استفاده کنید. میزان ورودی این دستگاه‌ها از ده لیتر شروع می‌شود.
دستگاه تقطیر صنعتی
دستگاه تقطیر صنعتی، همان دستگاه‌های عرق گیری بزرگ مورد استفاده در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها می‌باشد. ظرفیت مخزن، قدرت و استحکام این دستگاه‌ها نسبت به مدل خانگی بالاتر است. بدنه دستگاه عرق گیری صنعتی معمولاً از جنس مس یا استیل ضد زنگ با کیفیت می‌باشد.
انواع دستگاه تقطیر از نظر منبع حرارتی
اعمال حرارت در دستگاه‌های تقطیر و عرق گیری به دو روش برقی و گازی انجام می‌شود. دستگاه‌های تقطیر گازی بر اساس مدل کندانسور، عملکرد متفاوتی دارند. در دستگاه تقطیر با کندانسور برقی، مخزن دستگاه که از آب و گیاه پر شده است روی شعله مستقیم قرار می‌گیرد و بخار حاصل از عملیات تقطیر، توسط فن خنک کننده و شلنگ سیلیکونی که به کندانسور برقی وصل است تبدیل به مایع می‌شود.
در دستگاه های عرق گیری گازی با کندانسور آبی، بخار حاصل توسط آب سردی که داخل شلنگ سیلیکونی وجود دارد خنک می‌شود. در دستگاه‌های تقطیر گازی که در گذشته استفاده می‌شد، مخزن آلومینیومی که آب و گیاه داخل آن ریخته شده بود روی شعله و در معرض حرارت مستقیم قرار می‌گرفت و درب مخزن که از جنس استیل بود روی آن چفت می‌شد و بخار بعد از خنک شدن توسط آب سرد، از شیر تخلیه خارج می‌شد.
دستگاه تقطیر آزمایشگاهی
دستگاه‌های تقطیر برای جداسازی و تقطیر مواد و عرقیجات آزمایشگاهی نیز کاربرد دارند. به دستگاه‌های تقطیر مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها دستگاه تقطیر شیشه‌ای نیز می‌گویند.
روش‌های تقطیر در دستگاه‌های تقطیر آزمایشگاهی در دو نوع تقطیر ساده و جز به جز می‌باشد؛ که تفاوت این دو روش در نحوه بازگشت مواد به مخزن است. به این معنا که در روش تقطیر ساده مایعات خالص از ناخالص را براساس نقطه جوش جدا کرده و به سمت مخزن جمع آوری هدایت می شوند.
در روش جز به جز پس از تقطیر بر اساس نقطه جوش، مایعات به درون دستگاه برگشته و مجدد وارد برج تقطیر شده و پس از انجام شدن مرحله دوم تقطیر به سمت مخزن جمع‌آوری هدایت می‌شوند. سیستم جز به جز در ابعاد بزرگ و در پالایشگاه‌های نفتی و شیمیایی استفاده می‌شود. قیمت دستگاه تقطیر شیشه ای مانند دیگر دستگاه‌ها به ظرفیت و حجم مورد نظر کاربر بستگی دارد.
کاربرد ترمومتر در دستگاه تقطیر چیست؟
این قطعه روی درب مخزن‌های دستگاه تقطیر برای نشان دادن میزان حرارت و فشار داخل مخزن حین فرآیند عرق گیری نصب می‌شود. در صورت تمایل می‌توانید دستگاه تقطیر با دماسنج را خریداری نمایید یا اینکه قطعه‌ی ترمومتر را به دستگاه تقطیر فعلی خود اضافه کنید. نصب ترمومتر یا دماسنج بر روی دستگاه‌های 16 و 22 لیتری به دلیل کوچک بودن درب مخزن، امکان‌پذیر نیست.
خروجی دستگاه تقطیر چقدر است؟
ظرفیت خروجی دستگاه‌های تقطیر با توجه به میزان ورودی آن‌ها متغیر است. بطور کلی خروجی هر دستگاه حدود 70 الی 80 درصد از حجم ورودی آن می‌باشد. برای مثال خروجی دستگاه تقطیر ده لیتری، حدوداً هفت الی هشت لیتر است.
فرق بین دستگاه تقطیر مسی و دستگاه تقطیر چیست؟
نکته حائز اهمیت در دستگاه‌های تقطیر، کیفیت ساخت آن می‌باشد. استفاده از دستگاه تقطیر مسی در گذشته به دلیل تاثیر مثبت عنصر مس روی سیستم گوارش، رواج زیادی داشته است.
به دلیل بالا بودن قیمت مس، امروزه دستگاه‌های عرق‌گیری استیل با حفظ خواص عرقیجات گیاهی و بدون آسیب رساندن به سیستم گوارش مصرف‌کننده با قیمت مناسب در بازار عرضه می‌شوند.
در این مقاله به بررسی کاربرد دستگاه تقطیر مسی، دستگاه عرق گیری استیل و آزمایشگاهی و پرداختیم. همچنین جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خرید دستگاه تقطیر (عرق گیری) می توانید به لینک https://ag777.com رجوع کنید.