موضوع حذف تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی چند وقتی است که به شکل جدی در محافل مختلف شنیده می شود، برخی صحبت از حذف آن در سال آینده می کنند و با توجه به مفاد لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ برایش شواهد و قرائنی می جویند. بعضی اخبار نیمه رسمی هم می گویند این موضوع به سال آینده نمی رسد و دولت از همین امسال دست به کار شده، اما مسعود میرکاظمی رییس سازمان برنامه و بودجه در نشست خبری با خبرنگاران تاکید کرد تا کار کارشناسی صورت نگیرد دولت اقدامی نمی کند.
این صحبت میرکاظمی درحالی بود که راه های جایگزین حمایتی بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هم چند وقتی می شود که در فضای رسانه ای مطرح است، در این باره روز دوشنبه (29 آذر) خبری به نقل از محسن رضایی، معاون اقتصادی رئيس جمهور منتشر شد مبنی بر اینکه یارانه‌های نقدی هر نفر از اعضای خانوارهای ایرانی مشمول این یارانه‌ها دو برابر می‌شود. موضوع جالب توجه این بود که محسن رضایی اصرار داشت این ارقام یارانه نقدی از همین دیماه پرداخت می‌شود و آن را خواسته شخص رئيس جمهور عنوان کرد.
برخی اعلام این خبر را به حساب خبر خوشی گذاشتند که قرار بود معاون اقتصادی رئیس جمهور در آذرماه اعلام کند. درحالی که پیش‌بینی می‌شد این اقدام همزمان با حذف تخصیص ارز 4200 تومانی به برخی اقلام و کالاهای اساسی صورت گیرد.
رضایی اصرار کرد و خاندوزی انکار
با این حال از اعلام همین خبر و تاکید محسن رضایی بر اجرای طرح چند ساعت نگذشته بود که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد به نوعی آن را تکذیب کرد و در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا گفت: در خصوص زمان تغییر یارانه ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است.
موضوعی که در افکار عمومی یک تصویر ناهماهنگ از تیم اقتصادی دولت را ترسیم کرد .
در این خصوص وحید شقاقی شهری، اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار الف گفت: موضوع پرداخت یارانه‌ها در سال جاری هنوز قطعی نشده است. باید منتظر ماند و دید که تا آخر سال چه اتفاقی می‌افتد.
اعلام خبر اشکال داشت
وی با بیان اینکه معتقدم بحثی که وزیر اقتصاد مطرح کرده بیشتر با منطق همخوانی دارد، افزود: اینکه یارانه‌ها در دیماه دو برابر می‌شود قطعی نبود و اعلام آن هم به این شکل ایراد داشت. دولت باید مواظب باشد با اخباری که اعلام می‌کند انتظار را ایجاد نکند.
شقاقی شهری گفت: افزایش یارانه‌ها به شهروندان در لایحه بودجه 1401 دیده شده است. اما در سال جاری شرایط تا سه ماه آینده هنوز مشخص نشده است. تا زمانی که شرایط مهیا شود و مقدماتی فراهم شود اجرای طرح‌های افزایش یارانه درست نیست و باید برای چنین طرح‌هایی مقدماتی فراهم شود.
از زمانی که در فضای رسانه‌ای خبر خوش محسن رضایی در آذرماه مطرح شد، حذف ارز 4200 به برخی اقلام و کالاهای اساسی هم به شکل جدی مطرح شد. به نظر می‌رسید دولت می‌خواهد این ارز را حذف کند و در قالب پرداخت‌های یارانه‌ای (بن کارت تهیه مایحتاج و مبالغ نقدی) از اقشار ضعیف حمایت کند. اما این اخبار با واکنش منفی صاحب‌نظران اقتصادی مواجه شد و نسبت به تبعات آن هشدار داده شد.
درحالی که در لایحه بودجه سال 1401 هم ردپایی از حذف ارز 4200 تومانی دیده می‌شود، روز سه شنبه (30 آذر) کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق بازرگانی در نشست هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، اظهار کرد: طی دو هفته گذشته وزارت جهاد کشاورزی جلساتی را با فعالان اقتصادی برگزار و به آنها اطلاع‌رسانی کرده که قرار است ارز ۴۲۰۰ تومانی از ابتدای دی ماه سال جاری حذف شود. این ارز برای کالاهای اساسی حذف و نهاده‌های دامی، روغن و دانه‌های روغنی با ارز نیمایی توزیع خواهند شد که بر این اساس، آماده باشی به بخش خصوصی برای این اقدام بزرگ داده شده است.
وقت عمل جراحی اقتصاد ایران نشده!
شقاقی شهری با طرح مثالی شرایط اقتصاد کشور را به بیماری تشبیه کرد که قرار است عمل جراحی انجام دهد و اظهار داشت: اگر بیماری مبتلا به فشار خون و قند خون بالا باشد، حتی اگر پای اتاق عمل جراحی برود تیم پزشکی اجازه عمل نمی‌دهد و به بیمار می‌گویند الان وقت چنین عملی نیست. چرا که اگر بیمار عمل جراحی شود ممکن است پیامد ناگواری به همراه داشته باشد، بنابراین لازم است بیمار با پزشک متخصص برای حل این مشکلات مشورت کند.
وی در این خصوص با اشاره به مثالی که در بالا مطرح کرد، گفت: این مثال را برای حذف ارز 4200 تومانی از اقتصاد کشور می‌توان به کار برد. ما تا سه ماه آینده نمی‌دانیم شرایط مذاکرات هسته‌ای کشور به چه سرنوشتی می‌انجامد و این مذاکرات ممکن است به نتیجه برسد یا نرسد. ضمن اینکه بعد از دستیابی به توافق زمان و چگونگی اجرای آن هم موضوعیت پیدا می‌کند.
شقاقی شهری تاکید کرد: چون نمی‌دانیم سرنوشت این مذاکرات چگونه می‌شود اگر ارز 4200 تومانی در سه ماه بعد حذف شود «قطعا» التهابات ارزی و شرایط تورمی به همراه خواهد داشت. دلیل هم این است که ریشه تورم و تبعات ارزی را نمی‌توانیم در کوتاه مدت حل کنیم.
وی ادامه داد: به همین دلیل است که نرخ ارز -در مقطع کنونی- از انتظارات تورمی پیروی می‌کند. زمانی انتظارات تورمی بر نرخ ارز تاثیر نمخواهد داشت ریشه مشکلات تورمی حل شود. زمانی انتظارات تورمی اثر گذار بر این نرخ اثر نمی‌گذارد که ریشه تورم در کشور حل شود. با توجه به این موضوع باید گفت واقعیت این است که تا سه ماه آینده مشکلات نظام بانکی کشور حل نمی‌شود. صادرات غیر نفتی افزایش پیدا نمی‌کند یا نمی‌توانیم سیاستی اجرا کنیم که حجم واردات در کشور کاهش پیدا کند.