غلامحسن تقی نتاج کارشناس بانکی و از مدیران بانکی کشور در گفت و گو با الف درباره این که ناتوانی اقتصاد کشور در تولید کافی ثروت و بهره وری است یا توزیع نابرابر آن گفت: ایران از جنبه های مختلف منابع نفت و گاز و معادن ، فرهنگی و انسانی بسیار ثروتمند است ولی از لحاظ دانش فنی و دانش مدیریتی با محدودیت های شدیدی مواجه بوده و هست؛ اگرچه در برخی حوزه های خاص از پیشرفت‌های چشمگیری برخوردار است ولی این پیشرفتها پاسخگوی نیاز و توقع در حد داشته‌های یک ایران بزرگ و ویژه نیست.
وی افزود: ایران به لحاظ اجزای یک تمدن بزرگ از سرمایه های بزرگی برخوردار است ولی به لحاظ بهره وری به دلیل ضعفهای دانشی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. نتیجه این که ثروت کافی وجود دارد ولی بهره وری پایین است ضمن این که توزیع نابرابر آن به ابهامات اساسی در مبانی مدیریتی جامعه بر می گردد و این که تعریف و مدل عملیاتی روشنی برای توزیع عادلانه ثروت نداریم.
تقی نتاج با بیان این که عدالت با مساوات فرق می‌کند گفت: مطمئنا ثروت کشور ایران برای جمعیتی به مراتب بیشتر از جمعیت فعلی کفاف می دهد مشروط به این که درست مدیریت بشود در غیر این صورت فقر روز به روز تشدید می شود.
این کارشناس مسایل بانکی درباره بکارگیری مدل های اقتصادی برای اقتصاد ایران گفت: هر مدل اقتصادی از یک مکتب معینی تبعیت می کند و آنچه که مهم است وجود یک مدل عملیاتی مشخص است که به مرور زمان و در اثر تجربه به بلوغ می رسد یا این که از صحنه جامعه خارج می شود که مدل های اقتصاد سرمایه داری ، سوسیالیستی و کمونیستی نمونه هایی از این مدلها هستند که هر یک به صورت مجزا قابل بحث و بررسی هستند .
وی درباره درست اجرا نشدن خصوصی سازی در ایران و اشکالات آن گفت: مشکل اصلی خصوصی سازی در ایران تعارض جدی آن با سایر مبانی اقتصادی کشور است. خصوصی سازی در ایران به واقع یک تقلید ناقص(جزیره ای) از یک مدل جامع اقتصادی به نام اقتصاد سرمایه داری است که نه تنها مشکلی را حل نکرده بلکه مشکلات مزمن اقتصاد ملی را تشدید کرده است.
تقی نتاج در ادامه درباره بانکداری اسلامی افزود: بانکداری اسلامی، با استفاده از صاحبنطرانی همچون شهید سید محمد باقر صدر و مرتضی مطهری(ره) مرحله تکامل یافته بانکداری بدون ربا محسوب می شود. در صورت تعالی، بانکداری بدون ربا در محورهای اصلی و فرعی شامل زمینه، ساختار و رفتار محقق خواهد شد.
وی درباره اقتصاد اسلامی گفت: اقتصاد اسلامی بنابر اعتقادات ما از لحاظ مبانی، غنی است ولی از لحاظ مدل عملیاتی و اجرا نتوانستیم به نتایج موفق و قابل ارائه برسیم. البته با وجود زحمات فراوانی که در این زمینه صرف شده است ولی نتایج حاصله رضایت بخش نیست و یقین دارم که ایراد از مبانی اقتصاد اسلامی نیست بلکه از مسلمانی مقتصدانه مبتنی بر منافع شخصی بسیاری از آحاد جامعه است که ریشه در فقدان یک مدل عملیاتی قابل اجرا در زمینه اقتصاد اسلامی دارد.
وی درباره این که تحریم مهمترین مشکل اقتصاد کشور است گفت: یقینا تحریم برای اقتصاد ایران مشکلاتی ایجاد کرده است ولی همه مشکلات کشور از ناحیه تحریم نیست و طرح این مطلب به واقع فرافکنی و به نوعی فرار از مسئولیت است. البته بدیهی است که با نبود تحریم سرعت رشد کشور می تواند بیشتر شود ولی بدانیم که حتی در صورت رفع تحریم سالها زمان لازم است تا بتوانیم از ظرفیت های حاصل از رفع تحریم استفاده کنیم.
این کارشناس بانکی کشور افزود: آن چه که موجب بسیاری از مشکلات فعلی است ناشی از ضعفهای مدیریتی است و این که بسیاری از داشته هایمان را بلاتکلیف، بیکار یا نادیده گذاشته ایم.
تقی نتاج درباره ساماندهی بازار کالاهای اساسی و روزمره و مورد نیاز مردم گفت: نظارت بر قیمت کالاها و خدمات به صورت دستوری راهگشا نیست چرا که موجب بخشیدن از کیسه دیگران محسوب می شود به ویژه این که سامانه های اطلاعاتی موجود در کشور نقص‌های اساسی دارد و توزیع یارانه‌ها به هر شکلی با شکست مواجه می شود. همانطور که در تجربه یارانه های نقدی، میلیونها فرد برخوردار اکنون از یارانه نقدی استفاده می کنند حال آنکه نیازی بدان ندارند. ولی اعتقاد دارند که نباید از حق مسلم خود گذشت کنند.
وی گفت: در زمینه های دیگر مرتبط با نظام های اقتصادی کشور نیز همین ضعف اطلاعات آماری وجود دارد و حفره های اطلاعاتی بستری برای سوء استفاده از اینگونه یارانه دهی ها قرار می گیرد. راهکار در یارانه دهی نیست بلکه در اصلاح سامانه های اطلاعاتی ذیربط است.
این کارشناس مسایل بانکی افزود: اقدام بعدی رفع تبعیض قیمتی در بخشهای همسان اقتصادی و اصلاح همزمان نظام درآمدی خانوار همگام با نظام هزینه ای خانوار است . جای بسی تاسف است که مسئولین برای گران کردن نظام هزینه‌ای خانوار از شاخصهای ارزی کشور استفاده می کنند ولی نظام درآمدی خانوار را عامدانه نادیده می گیرند و در صورت توجه با پول ملی ارزیابی می کنند.
