محمدكاظم انبارلويي
سيره و صورت سياسي حجت‌الاسلام والمسلمين سيدمحمود دعايي در انقلاب اسلامي يك پديده است كه شباهت چنداني با ديگر سياستمداران كشور ندارد. او يك سياستمدار، روزنامه دار و روزنامه نويس و يك روحاني باسابقه روشن و يك مبارز جدي عليه مظالم شاه بود. او پيرو صديق امام و رهبري بود و در اين وادي اهل تقيه نبود.
دوستان و و علاقه‌مندان او طي چند روزي كه او به ديار باقي شتافته صفاتي را از او فهرست كرده‌اند كه در زير مي‌توان آن را دسته‌بندي كرد.
1- دعايي اهل اخوت بود و رفاقتش را با رقابت قاطي نمي كرد.
2- دعايي اهل جذب حداكثري بود و دفع حداقلي در مرام او كمتر ديده مي شد.
3- دعايي را با «فعل» او مي توان شناخت نه با «قول» او .
4- دعايي فروتن ، خاضع ، اخلاق مدار ، صبور و ساده زيست بود.
5- دعايي از مهرورزي و خيرخواهي، مرامي ساخته بود دنبال مرزبندي با اغيار نبود.
6- دعايي كساني را كه زخمي حرکت دور تند انقلاب بودند ، تيمارداري مي‌كرد و از مذمت برخی خوبان ابايي نداشت.
7- دعايي «متين» ، «روادار» بود و «سعه صدر» داشت و همواره سعي مي كرد در ميدان «اعتدال» خود را نگه دارد.
8- دعايي شجاع بود و يك زيست سياسي توام با وحدت و همگرايي را رسالت خود مي‌دانست.
9- دعايي اهل شوخي و خنده و مطایبه بود اما از متلك‌گويي و كنايه پرهيز داشت.
10- دعايي پاك بود و پاك زيست به دور از حرص و آز و حب جاه
اين‌همه صفات پسنديده از كسي كه 50 سال پيش در يكي از پايگاه‌هاي الفتح در شمال طرابلس لبنان آموزش چريكي مي‌ديد براي مبارزه با شاه قدري عجيب به نظر مي رسد . يك چريك نمي‌تواند اين‌همه صفات خوب را در يك جا جمع نگه دارد.
دعايي يك سياستمدار بود كه در عالم سياست‌ورزي به قول خودش مي‌توانست از كوته‌قامتان وادي سياسي، «سروقامت» بسازد.از زشت‌چهره‌هاي عالم سياست، «مه‌پيكران» بسازد و تا مرز تشكيل انجمن خالي‌بندان پيش رود.
مي‌گويند كساني كه از او تعريف مي‌كردند و در ستايش رفتار او حرفي مي زدند او در عوض يك كارتي به آنها مي‌داد كه روي آن نوشته شده بود «به انجمن خالي بندان خوش آمديد»!! او هميشه لبخند به چهره داشت و شاد بود. ارسطو معتقد بود كسي كه حس رضايت‌مندي از عملكرد خود دارد همواره شاد است او اين‌چنين بود. اين‌كه اين سيره دعايي در عالم سياست مي‌تواند تداوم داشته باشد قدري محال به نظر مي رسد. چراكه او در نظام و سازمان انقلابي حركت مردم در جايگاهي قرار داشت كه شبانه روز مشغول «آچاركشي» بود.هركسي نمي‌تواند اين جايگاه را داشته باشد مگر اينكه آن 10 صفتي كه در آغاز فهرست كردم داشته باشد. 
*
رهبر معظم انقلاب اسلامي در پيام تسليت درگذشت آقاي دعايي او را يار ديرين امام (ره) و مبارز قديمي خواندند و 10 صفت نيك و پسنديده از او ياد كردند. 
صفا و سلامت نفس ، فروتني و ساده‌زيستي ، پاك‌دستي و قناعت ، ارادت عميق به امام (ره) و انقلاب و بالاخره پايداري و وفا و دوستي و رفاقت
همچنين در حكم سيدعباس صالحي براي تصدي نمايندگي ولايت فقيه در روزنامه اطلاعات سه ويژگي و مأموريت اين روزنامه را يادآور شدند.
1- روزنامه اطلاعات نماينده و نمايشگر يكي از اضلاع نظام و انقلاب است.
2- روزنامه اطلاعات سخنگوي قشرهايي از مردم بوده كه بيشتر مايل بودند ديدگاه آنان در اين روزنامه منعكس شود.
3- روزنامه اطلاعات چندوجهي بودن نگاه‌ها و سلايق سياسي در ميان نخبگاني كه در اعتقاد به انقلاب و نظام مشترك بودند را منعكس مي‌كرد.
رهبري در اين حكم شهادت دادند كه آقاي دعايي از سوي ايشان مأموريت داشتند به طور شايسته اين جهت‌گيري را حفظ كنند . ضمن اينكه اعلام فرمودند آقاي صالحي سابقه درخشان علمي و مبارزاتي و انقلابي دارند و براي اجراي این مأموريت در روزنامه اطلاعات انتخاب شدند.
رساندن روزنامه اطلاعات به قله‌اي كه پرچم فتح آن در دست آقاي دعايي بود مأموريتي «سخت» و در عين حال «نرم» است . براي توفيق جناب سيدعباس صالحي در انجام اين مأموريت بايد دعا كرد ان‌شاءالله به زودي جاي خالي دعايي در سپهر سياست و رسانه كشور پر شود.