به گزارش ایسنا، اگرچه رژیم بعثی صدام در طول یک دهه به اسارت گرفتن حدود ۴۰۰۰۰ تن از رزمندگان ایرانی، سعی نمود با انواع و اقسام رفتارهای غیرانسانی و شکنجه‌های فراوان و آزار و اذیت اسرای در بند، در اراده‌های پولادین و الهی آنان رخنه وارد کرده و آنان را با یاس و ناامیدی از کرده خویش مواجه سازد که البته در این امر ناکام ماند، اما جمهوری اسلامی بر اساس عمل به آموزه‌های دینی و مذهبی خود، هرگز دست به اتخاذ شیوه‌های غیرانسانی و اخلاقی در برخورد با اسرای عراقی نزد و نتیجه آن نیز آن شد که از همان سال‌های اولیه جنگ، این اسرا با تغییر و دگرگونی در افکار و عقاید خود مواجه شده و قادر به تمیز و تشخیص دادن حق از باطل در این جنگ تحمیلی شوند.
این دگردیسی و استحاله سیاسی و فرهنگی تا بدان جا پیش رفت که این اسرا داوطلب حضور در جبهه‌های جنگ علیه رژیم بعثی شدند.
در گزارش مورخه ۱۶/۱۲/۱۳۶۱ روزشمار جنگ ایران و عراق (جلد بیست و چهارم) با عنوان «عملیات والفجر 10» آمده است:
اسرای عراقی مستقر در اردوگاه حشمتیه و طریق‌القدس تهران و نیز اردوگاه بجنورد، خواستار اعزام به جبهه‌های جنگ شدند.
لیست داوطلبانی که با خون امضاء شد!
اسرای عراقی مستقر در کمپ ۴ اردوگاه حشمتیه تهران با برپایی تظاهرات آرام، درحالی‌که کفن به تن داشتند؛ از مسئولان جمهوری اسلامی ایران درخواست کردند تا به آنها اجازه داده شود جهت تسریع سقوط رژیم صدام، به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل اعزام‌شده و دوشادوش رزمندگان اسلام علیه صدامیان کافر نبرد کنند.
این اسرا همچنین در رابطه با این درخواست خود لیستی را تنظیم و آن را با خون امضا کردند.
از سوی دیگر ۱۱۹ تن از اسرای عراقی مستقر در اردوگاه طریق‌القدس شماره ۸ تهران نیز بار دیگر ضمن اظهار تمایل جهت اعزام به جبهه‌های نبرد، در نامه‌ای حمایت خود را از مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق اعلام کردند.
اسرای عراقی مستقر در اردوگاه بجنورد نیز در نامه‌ای ضمن اعلام حمایت از مجلس اعلای انقلاب عراق و اظهار تمایل جهت اعزام به جبهه‌های نبرد، مبلغ ۷۶۲۷۵ ریال جهت کمک به جبهه‌های جنگ، به‌حساب مربوطه واریز کردند.
یادآور می گردد پس از گذشت دوسال از پایان جنگ، نخستین گروه هزار نفره اسرای ایرانی در ۲۶ مرداد ماه ۱۳۶۹ از مرز خسروی وارد خاک ایران شدند. روز بعد همین تعداد از اسرای عراقی به کشورشان بازگشتند.
بدین ترتیب، به تدریج اسرای دو کشور آزاد شدند و به سرزمین های خویش بازگشتند. تا اواخر شهریور ۱۳۶۹، تعداد 40 هزار اسیر از هرکشور و مجموعا 80 هزار اسیر آزاد شدند و جریان مبادله اسرا از این تاریخ متوقف شد. از این تعداد ۵۵۴۳۸ نفر عراقی بودند که در ۱۰۳ مرحله و ۳۹۴۱۷ نفر ایرانی بودند که در ۷۰ مرحله مبادله شدند.
منبع:
۱-لطف‌الله زادگان، علیرضا، عملیات والفجر ۱۰: روزشمار جنگ ایران و عراق (کتاب بیست و چهارم)، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، چاپ اول ۱۳۹۴، صفحات ۲۴۵، ۲۴۶.
۲-علایی، حسین، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق (جلد دوم)، تهران، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرز و بوم، جلد اول، ۱۳۹۵، صفحه ۴۹۳.
