دکتر ریحانه خورشیدی در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه صدور گواهینامه نانو مقیاس موجب شد که با بسیاری از دستگاه‌ها وارد تعامل شویم، گفت: نمونه آن مخازن آب برای نگهداری آب است که یکی از شرکت‌ها با اضافه کردن جزء نانویی، این محصول را آنتی باکتریال کرده و از رشد میکروارگانیزم‌ها جلوگیری می‌کند.
وی اضافه کرد: با وارد شدن جزء نانویی به این محصول، نیاز است تا تاییدیه ستاد نانو و سایر تاییدیه‌های الزامی برای این محصول صادر شود و این در حالی است که در کشور هیچ نهاد متولی برای مخزن آب وجود ندارد، ولی ما این دغدغه را ایجاد کردیم که ملاحظات بهداشتی برای این محصول اعمال شود.
خورشیدی، نمونه دیگر این محصولات را اسباب‌بازی و نوشت افزار دانست و افزود: غالب اسباب بازی‌های موجود در کشور وارداتی هستند، در حالی که برای این حوزه نیز، نهاد متولی ارزیابی وجود ندارد؛ از این رو کمیته مشترکی را در سازمان غذا دارو و سازمان دامپزشکی با عنوان کمیته "نانو" راه اندازی کردیم تا بتوانیم ادبیات نانو فناوری را در این سازمان‌ها توسعه دهیم.
رییس گروه استاندارد و ارزیابی محصولات ستاد توسعه فناوری نانو یکی از چالش‌های ارزیابی محصولات را رویکرد برخی از نهادهای متولی دانست و ادامه داد: برخی از نهادها تاکید بر این دارند که محصول تولید شده، مشابه خارجی دارد یا خیر. در صورتی که محصول تولید شده در داخل مشابه خارجی به همراه تست‌های ارزیابی مشخصی باشد، راحت‌تر اقدام به پذیرش محصولات تولید داخل می‌کنند و در صورتی که متوجه شوند که محصولی مشابه خارجی ندارد و یا اینکه محصول در لبه تکنولوژی قرار دارد، سازمان‌ها اغلب این محصول را پس می‌زنند و بعضا ارزیابی چنین محصولاتی تا چهار سال طول کشیده و این میزان زمان به معنای از دست رفتن زمان طلایی عرضه محصولات است.
وی تاکید کرد: از این رو نیازمندیم که در حوزه ارزیابی محصولات دانش‌بنیان، سازمان‌های متولی نظام ارزیابی خود را ارائه کنند و قوانین و مقررات خود را تغییر دهند؛ چرا که شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در این زمینه چالش‌های زیادی دارند و از سوی دیگر سازمان‌های متولی، به راحتی زیر بار صدور گواهینامه نمی‌روند.
رسوخ نانو در صنعت
خورشیدی اضافه کرد: با این رویکرد در حوزه پتروشیمی نظیر نانو کاتالیست‌ها پیشرفت‌های خوبی داشتیم، به گونه‌ای که عملکرد برخی از آنها همپای نمونه‌های امریکایی است، ضمن آنکه تعدادی شرکت در زمینه تولید مواد اولیه در کشور ایجاد شده است و مستر بچ‌هایی را تولید کردند که هم اکنون جایگزین نمونه‌های وارداتی شده‌اند.
خورشیدی با اشاره به رسوخ فناوری در صنعت خودروسازی، گفت: آینه‌های خودرو با پوشش نانویی، استفاده از روکش‌های نانویی در چراغ‌های جلوی خودرو و گرمکن صندلی خودرو از جمله دستاوردهای محققان در این حوزه است و همچنین در داروسازی پیشرفت داشته‌ایم که از جمله نمونه‌های آن می‌توان به داروی "پکلی نپ" و داروی "سینا دوکسوزوم" اشاره کرد.
رییس گروه استاندارد و ارزیابی محصولات ستاد توسعه فناوری نانو، حوزه‌های حمل و نقل، سره‌های جوشکاری و استفاده در ایران خودرو را از دیگر موفقیت‌های کشور در توسعه نانو نام برد و یادآور شد: امروزه در حوزه نانو به جایگاهی رسیده‌ایم که دستمال و جوراب نانو در حاشیه محصولات این حوزه قرار دارند و باید در فضای عمومی جامعه این را بیان کنیم که کاربردهای نانو بسیار وسیع‌تر است، به گونه‌ای که هم اکنون پوشش‌های نانویی شیشه‌های هواپیماهای فوکر و بوئیگ توسط یکی از شرکت‌های داخلی تولید شده که دارای خاصیت ضدبخار است.
وی تاکید کرد: علی‌رغم این دستاوردها، راه بسیاری داریم؛ چرا که تا رسیدن به رسوخ کامل فناوری در صنعت راه طولانی در پیش داریم. درست است که ما در تولید مقاله و ارزیابی محصولات نانو جلو هستیم، ولی باید توجه کنیم که زیر ساخت‌های صنعت برای جذب فناوری همچنان زیر ساخت‌های نسبتا سنتی است و اگر قرار باشد اقتصاد مبتنی بر نفت را کنار بگذاریم، تنها و تنها راه ما توسعه شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان است.
رویکرد محیط زیست با محصولات دانشی کشور
وی در خصوص وضعیت بهره‌گیری از فناوری نانو برای کاهش معضلات محیط زیستی، توضیح داد: در کل کشورهای پیشرفته، حوزه محیط زیست را یکی از مهمترین مسائل کشورشان قلمداد می‌کنند، به گونه‌ای که از هم اکنون اتحادیه اروپا اعلام کرده که در طی چند سال آینده استفاده از بنزین یورو ۶ اجباری خواهد شد و از سال‌ها قبل مجموعه‌های مختلف مرتبط برای دستیابی به این هدف خود را آماده می‌کنند.
خورشیدی افزود: ولی در ایران سال‌ها است که به مسائل زیست محیطی توجهی نمی‌شود و از همین رو است که سال‌ها پساب‌های صنعتی به رودخانه‌ها وارد می‌شوند و سال‌ها است که منابع طبیعی خود را همانند خاک به دلیل بی‌توجهی از دست می‌دهیم.
خورشیدی، ضایعات محصولات پرمصرف در دوران کرونا را یکی از چالش‌های کشور نام برد و گفت: آمار ضایعات کرونایی در کشور بسیار بالا است و ما هیچ فکری برای آنها نداریم. قطعا شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند برای رفع این معضلات کمک کنند، ولی نتوانسته‌ایم در این زمینه موفق عمل کنیم.
این محقق ستاد نانو، تعامل این ستاد با سازمان محیط زیست برای صدور مجوزها را راهکار اصلی برای رفع این معضل دانست و خاطر نشان کرد: اگر ما "گان چارت" این سازمان را بدانیم، این تعاملات سازنده‌تر خواهد شد.
