طراحی برج و آپارتمان امروزه به دلیل شهرنشینی و روند رو به رشد جمعیت در حال افزایش است. برج و آپارتمان هایی نیز هستند که صرفا جنبه مسکونی ندارند و با کاربری اداری و تجاری ساخته شده اند. در حال حاضر صرف نظر از نوع برج و آپارتمان، طراحی این نوع سازه های ساختمانی نیازمند رعایت یکسری الزامات، پیش نیازها و استانداردهایی است که در ادامه قصد داریم به آنها بپردازیم. توجه داشته باشید که این موارد باید همگی در شیت بندی معماری مشهود باشند.

الزامات و استانداردهای طراحی برج و آپارتمان

در طراحی آپارتمان و برج های مسکونی، اداری و تجاری الزامات، قواعد و قوانین خاص مهندسی وجود دارند که هدف تمامی آنها دستیابی به ساختمانی است که هم از لحاظ زیبایی و هم از لحاظ پایداری و مقاومت و کاربری بخش های مختلف استاندارد باشد. در ادامه به این قواعد و اصول می پردازیم:

• شرایط زمین

یکی از مهمترین مسائل و الزاماتی که در طراحی آپارتمان و برج های مختلف باید در نظر داشت شرایط زمین است. شرایط خاک و زمین از لحاظ میزان سفتی، همگنی بافت و میزان مقاومت آن و آمادگی برای پی ریزی و فونداسیون بررسی گردد. دلیل اجرایی نشدن برخی از طراحی ها این است که با توجه به شرایط زمین منطقه مدنظر قابل اجرا نیستند.

• بررسی شرایط جوی و زلزله

اگر به کانسپت های معماری نگاه کرده باشید تمامی تلاش طراحان و معماران در این است که با طراحی های نوین کل ساختمان را در برابر شرایط جوی و زلزله مقاوم سازی کنند. به عبارت دیگر استفاده از متریال های مقاوم که در برخی پروژه های ساختمانی به دلیل کمبود بودجه امکان پذیر نیست با طراحی حرفه ای و اصولی تا حد زیادی قابل جبران است.

• لابی

یکی از الزامات طراحی برج و آپارتمان هایی که تعداد ساکنین زیادی دارند یا کاربری تجاری و اداری دارند طراحی لابی است. لابی ها رابط بین بخش داخلی مجموعه ساختمانی با ساکنین و کارکنان است که بسته به نوع ساختمان کاربرد متفاوتی دارد. حتی در برخی آپارتمان ها و برج ملزم به ایجاد بخشی مجزا برای ورودی و نگهبانی نیز هستند.

• طراحی نما

نمای برج و آپارتمان نه تنها در زیبایی کلی آن بلکه بر روی ارزش مادی و میزان استقبالی که از آن می شود تأثیر بسزایی دارد. باید اینطور گفت که اگر نمای یک برج به شکل زیبا و حرفه ای طراحی شده باشد جذابیت پیدا خواهد کرد و موفق خواهد شد در غیر این صورت باید پروژه معماری را شکست خورده قلمداد کرد. نوع سبک طراحی نما باید براساس نوع سبک معماری کلی برج و یا آپارتمان باشد که هر یک اصول و قواعد خاصی دارند که در این بحث نمی گنجد.

• آسانسور

از الزامات دیگر طراحی برج و آپارتمان صرف نظر از نوع رابط کاربری، آسانسور است. آسانسورها می توانند در دو نوع مسافری و حمل بار طراحی و ساخته شوند. ظرفیت و ابعاد هر آسانسور و مدل آن براساس متراژ و جمعیت آن تعیین می گردد. به عنوان مثال مدل های شیشه ای و دیواری در برج و آپارتمان های مدرن به کار می روند.

• تراس و بالکن

برج های مسکونی و آپارتمان ها نیاز به بخش های تراس و بالکن هم دارند که بسته به درجه اهمیت ساخت آنها نوع ویو هم مهم است. باید دقت داشت در سبک مدرن تراس و بالکن یک الزام و بخش بسیار مهم هستند و برای طراحی آن باید زیرسازی، اقدامات امنیتی و مقاوم سازی لازم را پیاده سازی کرد.

• روف گاردن

روف گاردن یا بام سبز از دیگر بخش هایی است که جدیدا در طراحی برج و آپارتمان ها رواج پیدا کرده است. هر چند نمی توان به طور قطع بیان کرد که روف گاردن یک الزام است و باید حتما در طراحی به آن پرداخته شود اما اگر هدف افزایش ارزش مادی و کارایی یک برج و آپارتمان باشد قطعا الزامی است. نورپردازی، نوع متریال، شیوه ساخت و سبک معماری از جمله مواردی است که در طراحی روف گاردن باید در نظر گرفته شوند.

• حیاط و فضای سبز

حیاط و فضای سبز یکی دیگر از الزامات طراحی برج و آپارتمان است که نه تنها موجب کاهش استرس و تنش ساکنین می شود بلکه از شدت انواع آلودگی نیز می کاهد. همچنین فضایی برای همنشینی و بازی کودکان در صورت فراهم کردن تفریحات و وسایل کافی نیز ایجاد می گردد. بنابراین از تمامی جنبه ها حیاط و فضای سبز اختصاصی یک الزام به حساب می آید.

• انباری

انباری برای برج های مسکونی و آپارتمان های مختلف برای قرارگیری وسایل مختلف الزام آور هستند که باید با توجه به متراژ کلی برج و آپارتمان و تعداد ساکنین متراژ مناسب آن تعیین شود. مکان طراحی انباری در حیاط یا زیرزمین است چون اگر آپارتمان زیرزمین داشته باشد یا بخاطر انباری، پارکینگ حذف شود، نمی توان انباری را در همکف طراحی نمود و ساخت. فضای انباری هم باید حداقل 2.1 متر ارتفاع داشته باشد.

الزامات طراحی آپارتمان به شکل اختصاصی

تا اینجا در مورد الزامات طراحی برج و آپارتمان به صورت مشترک صحبت کردیم. این موارد بیان می کردند که طبق اصول و ضوابط و الزامات نظام مهندسی، طراحی آپارتمان و برج ها صرف نظر از نوع رابط کاربری باید به چه صورتی باشد. اما برخی از این الزامات مختص طراحی آپارتمان هستند که در این قسمت به شکل موردی توضیح می دهیم:

• طراحی آپارتمان و پلان آن باید براساس خواسته و نیاز کارفرمایان باشد

• متد و شیوه هایی که برای طراحی استفاده می شوند باید متناسب با سبک معماری انتخاب گردند

• با توجه به اینکه آپارتمان ها به شکل فشرده و متراکم طراحی و ساخته می شوند لازم است تا کلیه فضاها به شکل بهینه و استاندارد طراحی و ساخته شوند

• دیزاین آپارتمان باید شامل کلیه موارد از سازه تا تأسیسات را شامل شود

• نورگیری اهمیت بسیار بالایی دارد مخصوصا در مناطقی که شدت تابش نور خورشید کافی نیست همچنین باید میزان مزاحمت نور خورشید برای طبقات بالاتر هم لحاظ گردد

• سیرکولاسیون هوا و شیوه حرکت المان ها در فضا در نگاه ساکنین باید در طراحی آپارتمان در نظر گرفته شود

• طراحی آپارتمان های کوچک و نقلی در مرحله طراحی اتاق ها و جهت گیری آنها و بهره وری حداکثری از فضا بسیار حیاتی و مهم است

• انتخاب نوع متریال براساس شرایط محیطی، سبک معماری و نوع کاربری بر روی شیوه طراحی اهمیت دارد بنابراین از پیش باید مشخص شوند

• طراحی پارکینگ در آپارتمان ها براساس تعداد واحدها و ابعاد استاندارد از کوچکترین تا بزرگترین خودرو اهمیت فراوانی دارد. معمولا پارکینگ ها باید در زیر همکف یا همکف طراحی شوند و ابعاد نیز براساس متراژ واحدهای آپارتمان تعیین می گردد. اگر متراژ هر واحد آپارتمان بیشتر از 150 متر است دو پارکینگ باید طراحی شود.

• برای طراحی داخلی آپارتمان ها در صورتی که متراژ هر واحد از 130 متر مربع کمتر است نباید بیشتر از 2 اتاق خواب در نظر گرفت. آپارتمان هایی که مساحت مفید هر واحد بین 140 تا 180 متر مربع است باید 3 اتاق خواب طراحی کرد.

جمع بندی مطالب

با توجه به موارد گفته شده می توان متوجه شد که الزامات طراحی برج و آپارتمان برای نزدیک شدن به حالت استاندارد از لحاظ زیبایی، کاربری، ارزش مادی و جذابیت ظاهری و بهره وری حداکثری از فضا و همچنین تأمین استحکام و مقاومت بالاست. در این خصوص برخی از این الزامات مشترکا استفاده می شوند.