به گزارش الف علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و علیرضا سجادیه، کارشناس مسائل آموزش با حضور در برنامه تهران ۲۰ چهارشنبه ۲ آذر با توجه به اهمیت مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی پیرامون تغییرات ساختاری در کنکور سراسری به بحث و گفتگو درباره این مسئله پرداختند.
سجادیه در پاسخ به این سوال که مصوبه جدید تا چقدر دغدغه کنکور را برای خانواده‌های کنکوری برطرف می‌کند، گفت: مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۷ خرداد در اصل مربوط به تیرماه ۱۴۰۰ است. چیزی که باید الان درباره‌اش حرف بزنیم این است که آن مصوبه هنوز مورد بررسی است و کنکور همچنان به عنوان یک کلاف سردرگم مسئله نظام سیاست‌گذاری کشور است.
سجادیه افزود: یکی از علت‌های اهمیت کنکور این است که که طیف عظیمی از مردم کشور درگیر آن هستند. همچنین یک پای آن در نظام آموزش پرورش است. چراکه آنها ادعا می‌کنند که کنکور نظام آموزش را درگیر خودش کرده است. پدیده کنکور برای دانشگاه‌ها نیز مهم است؛ آنها به وسیله کنکور می‌توانند بهترین انتخاب و گزینش را از بین داوطلبین انجام بدهند. علت این امر این است که کیفیت خروجی برایشان مهم است. ضلع مهم دیگری که با کنکور درگیر شده خانواده داوطلبین است و ضلع دیگر رشد کمک آموزشی‌ها است.
این فعال و کارشناس مسائل آموزشی ادامه داد: کمک آموزشی‌ها همان چیزی هستند که از آنها به عنوان مافیای کنکور یاد می‌شود و گردش مالی آن حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان و بیشتر است. تمام اینها نشان می‌دهد که ما با یک مسئله چند ضلعی مواجه هستیم که اگر نظام سیاست‌گذاری بخواهد به آن ورود کند، باید جزئیاتش را بشناسد و بسته‌بندی منسجمی برای آن انتخاب کند.
خضریان نیز در پاسخ به این سوال که مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی چقدر به حل مشکلات کنکور سراسری کمک می‌کند، گفت: این مصوبه در ۱۵ تیرماه ۱۴۰۰ و زمانی تصویب می‌شود که انتخابات ریاست جمهوری انجام شده و قرار است همه چیز به دولت جدید منتقل بشود. در اینجا منطق ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئله‌ای که قرار نیست آن را انجام بدهد زیر سوال می‌رود. این مطالعاتی که آنها می‌گویند برای این مصوبه صورت گرفته، باید معلوم بشود در کدام مجموعه تایید شده است.
نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: ما تا به حال این پژوهش‌ها را ندیده‌ایم. بنابراین از نظر مطالعاتی این بحث زیر سوال است. همچنین تصمیم‌گیری آن در بازه زمانی‌ای دارد انجام می‌شود که می‌تواند یک پوست موزی زیر پای دولت جدید باشد. من و همکارانم در مجلس در تابستان امسال تلاش کردیم که این مصوبه برای امسال ابلاغ نشود. تا کار در آینده با مطالعات بهتر صورت بگیرد.
وی ادامه داد: حتی رئیس جمهور هم این امر را پدیرفت و ابلاغ را برای بعد از ۱۵ شهریور گذاشت. اما شورای عالی انقلاب فرهنگی تفسیر جدیدی اعلام کرد که اگر این قانون تا قبل از ۳۱ شهریور ابلاغ بشود، قابل انجام است. در ادامه مجلس طرح دو فوریتی برای جلوگیری از اجرای این مصوبه ارائه داد. از آنجایی که معتقد به این هستم که جامعه این تنش‌ها را در آستانه کنکور که خودش اضطراب‌زا است نمی‌پذیرد، اگر بخواهیم مجدد تغییر ایجاد کنیم بدتر می‌شود.
خصریان گفت: طبق مصوبه جدید سوابق تحصیلی را در قبولی داوطلبین تاثیر می‌دهیم. درواقع کنکور به جای یک رقابت یک روزه به یک رقابت چند ساله تبدیل می‌شود. اما آیا میدان اجرای عملیات آن در کنکور امسال فراهم شده؟ امنیت آزمون سراسری و شبهه‌ای که به برخی کنکوری‌ها وارد می‌کنند نشان می‌دهد امنیت کنکور مطلوب نبوده حالا اگر این را کوچ بدهیم به آزمون نهایی یک دبیرستان آیا شرایط را بهتر می‌کنیم؟
سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بر اساس تربیت کنکوری، آموزش و پرورش امر پرورش را کنار می‌گذاریم و در گام بعدی مدارس را از عدالت آموزشی جدا می‌کنیم. چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی به مسئله مدارس غیر دولتی ورود نمی‌کند؟ بعضی از اعضای شورا از این شرایط ذی‌نفع هستند.
سجادیه در خصوص راهکار خروج از این شرایط، گفت: راهبرد اصلی این است که از نگاه تک‌وجهی پرهیز کنیم . یعنی اینکه حس کنیم یک مسئله پیچیده را با یک راه حل چند خطی پیش ببریم و این دغدغه را از دوش جامعه برداریم، ساده‌اندیشانه است. باید مسئله را خوب بشناسیم.
آیا مسئله از جنس همین آزمون است؟ یعنی با همین کنکور مشکل داریم یا تقاضا و حجم رشته‌ها؟
کارشناس مسائل آموزشی افزود: این موضوع را اگر در موارد گوناگون بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که تمام نسخه‌های کنکوری ارائه شده آن را حل نکرده و یک اصلاحیه کوچک برای آن داشته است. در توضیح مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باید گفت این مصوبه به دو قسمت رشته های کم‌متقاضی و پر متقاضی تقسیم می‌شود. پذیرش رشته‌های کم‌متقاضی بر اساس سوابق بوده ومسئله قانون‌گذار در این مصوبه درباره رشته‌های پر‌متقاضی است.
وی ادامه داد: قانون‌گذار تصمیم گرفته در بازه زمانی ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۵ از ترکیب دو معیار یعنی سوابق تحصیلی و نمره کل آزمون اختصاصی استفاده کند. اما این چیزی که تصویب شده با تمام اضلاع، ضعف‌هایی دارد. درواقع همچنان مسئله اصلی یعنی تناسب شایستگی داوطلب با کدرشته محل، مغفول مانده است. همینطور اشکال معدل هنور وجود دارد. وقتی که ما یک بازه ۰ تا ۲۰ را برای نمره انتخاب می‌کنیم، تعداد زیادی از دانش آموزان نمرات بالا کسب می‌کنند.
سجادیه در مورد دیگر ضعف‌های مصوبه جدید گفت: این تفکیک پایین امتحان نهایی به یک انتخاب درست کمک نمی‌کند. همچنین مسئله حافظه‌محوری و تورم نمره در کنکور وجود دارد. البته که اهمیت کنکور به امتحانات نهایی برمی‌گردد و سطح دغدغه‌ها را افزایش می‌دهد.
بنابراین همچنان زمینه‌سازی رشد استعدادها محل ابهام ما است.
مدارس غیر دولتی شانس موفقیت دانش‌آموزان مدارس عادی در کنکور را از بین برده است
خضریان در خصوص ضعف‌های این مصوبه گفت: مسئله قانون‌گذاری در موضوعات مختلف نقطه‌ای است که بین مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید به آن رسیدگی بشود. در این مورد یک تفسیری وجود دارد مبنی بر اینکه در موضوعی که مجلس ورود می‌کند، شورای عالی انقلاب فرهنگی در آن ورود نمی‌کند و اگر شورای عالی پرچم‌دار حل مسئله‌ای باشد، مجلس در آن ورود نمی‌کند. با این حال قانون سنجش و پذیرش در سه مرحله در سالهای قبل در مجلس تصویب شده؛ اما می‌بینیم که شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه تغییر اجرای کنکور را تصویب کرده است.
سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی یادآور شد: لذا مجلس درباره این موضوع و پیرامون همین دغدغه‌ها طرح دو فوریتی را مطرح کرد. مجلس به یک فوریت آن رای داده است تا بتوانیم این مسئله را در یک فضای درست و سریع بر اساس تجربه عملی کنکور پیش رو اصلاح کنیم و با یک تفاهم بین مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقوص را در ابتدا در یک مرحله سطحی برطرف کنیم. همچنین باید مسئله عدالت آموزشی را از مرحله صفر یعنی دوره ابتدای شروع کنیم. چرا که در رقابت نابرابر کنکور با تشکیل مدارس غیر انتفاعی و سمپادها و … اصلا شانسی برای یک دانش آموزی که در یک مدرسه عادی درس خوانده، باقی نگذاشته است.
کمک‌آموزشی‌ها گره کور مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی
سجادیه در مورد نقاط مثبت این مصوبه گفت: به نظر من چند نکته مثبت در این مصوبه وجود دارد. خوب است که سیاست‌گذار نگاه صرف خود را از کنکور برداشته و به امتحانات نهایی هم توجه کرده است.به نظر می‌رسد باید خودمان را از فرایند نقطه‌ای خارج کنیم و در بدنه آموزش و پرورش جستجو کنیم. اما نباید آفت‌های کنکور را به دوره متوسطه دوم منتقل کنیم. تاثیر سوابق تحصیلی و اینکه دانش‌آموزان می‌دانند سوابق تحصیلی‌شان در پذیرش تاثیر قطعی دارد یکی دیگر از نقاط مثبت است.
این کارشناس مسائل آموزشی تاکید کرد: بحث کمک آموزشی‌ها همچنان جزو مسئله‌های مورد سوالی است که سیاست‌گذار به آن ورود نکرده است. دغدغه ما برای این است که بتوانیم کیفیت سیاست‌گذاری کشور را در کنکور ارتقا بدهیم و نباید این، درگیر اسیر تنش‌های بین دستگاهی شده و این آرامش را از خانواده‌ها بگیرد. چون کنکور مسئله‌ای است که با حجم زیادی از افراد رو به رو است.
وی افزود: دو نوبتی شدن کنکور این فشار را تا حدی کم می‌کند. باید دغدغه سیاست‌گذاری درست و نسخه‌ای که مورد اجماع همه بازیگران در این مسئله است را باید داشته باشیم. چه مجلس چه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای قانون‌گذاری باید گزارشات کارشناسی را در اختیار کسانی که می‌توانند ارزیابی کنند، بگذارند. من واقعا این گزارش‌ها را ندیدم.
خضریان نیز در پایان گفت: همه اتفاق نظر داریم که مصوبه‌ای که در حال اجرا است نقایصی دارد. اما توصیه‌ام هم به شورای عالی انقلاب فرهنگی و هم به مجلس و اعضای کمیسیون آموزش این است که به جای اینکه ایرادات را تبدیل به موضوعاتی بکنیم که این چالش‌ها را برای مردم عمیق‌تر کند، آنها را در این بازه زمانی باقی مانده برای کنکور ۱۴۰۳ حل و اصلاح کنیم.