قسطی بخری، بردی یا هژمونی مصرف‌گرایی؟!

دکتر مینو خانی، عضو هیئت علمی دانشگاه، گروه فرهنگی الف،   4011009001 ۱۴ نظر، ۰ در صف انتشار و ۱۷ تکراری یا غیرقابل انتشار
قسطی بخری، بردی یا هژمونی مصرف‌گرایی؟!

خانم در حال جاروکشیدن است. آقا با لحن ملایمی از جاروکشیدن زیاد از حد و نخ نما شدن فرش می‌گوید و اجبار به خرید وسایل می‌گوید. خانم با تغیر می‌گوید: «خوب بخر!» آقا حالت لب گزیدن می‌گیرد و می‌گوید: «خانم شما که می‌دونی... از کجا بیارم؟» در این لحظه، صدای خارج از تصویر مخاطب را به فروشگاهی که لوازم خانگی می فروشد هدایت می‌کند و راهکار خرید اقساطی را با شعار «قسطی بخری، بردی» را سر می‌دهد و بعد خانم و آقا خرید کرده و خوشحال از انتهای تصویر به پیش می‌آیند.

ولی واقعا چه کسی خوشحال است؟ صاحبان فروشگاه که بارها و بارها تبلیغاتش در ورژن‌های مختلف از صداوسیما در حال پخش شدن است یا آقای خانه که بعد از خرید باید کلی از حقوق ماهانه‌اش را برای اقساط خرید بدهد؟ یا مسوولان تبلیغات اعم از سازندگان و مسوولان پخش آن؟ 

استعاره و مَجاز مُرسل دو شیوه زبان‌شناسی‌اند. بنای استعاره بر مشابهت بین استعاره و استعارله است: «پسرم مثل ماهی است» شناگر بودن پسر به ماهی تشبیه می‌شود. بنای مجاز مرسل، دلبخواهی است. یعنی شباهتی در کار نیست و هر ویژگی که بخواهیم می‌توانیم به مستعارله بدهیم؛ مثلا: «گل من از مدرسه آمد» به جای «دخترم از مدرسه آمد». گوینده می‌خواهد ظرافت و زیبایی گل را به دخترش نسبت دهد، فارغ از اینکه چنین شباهتی وجود دارد یا خیر. از بین این دو تکنیک زبان‌شناسانه، مجاز مرسل در تبلیغات بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثلا وقتی که برند دیگری می‌خواهد کاپشن جدیدش را تبلیغ کند، آن را به تن یک چهره سینمایی می‌کند تا با دیدن او، مخاطب تصور کند او هم با پوشیدن آن کاپشن می‌تواند مانند فلان هنرپیشه شود. ولی کمتر وقتی پیش می‌آید که تبلیغات از استعاره بهره ببرد، مگر در موارد خاص مثل آگهی‌ای که شرح آن رفت. 

زندگی بسیاری از خانواده‌های متوسط کارمندمسلک به همان شکل است که در این تبلیغ می‌بینیم. وسایل معمولی، پوشش‌های معمولی، مردی که آنقدر پولدار نیست که بتواند هر وقت هر کس در خانه چیزی خواست تهیه کند. ولی در بسیاری از موارد خانم خانه، همراه و هم‌رای مرد خانه است و تلاش می‌کند حتی در موارد ضروری مسائل را به گونه‌ای حل کند نه رفتاری که نشان از انتظاری غیرمعمول از همسر دارد. در حالی که در این سری تبلیغات، اتفاقا خانم خانه به اعتراض و تغیر صحبت می‌کند و از مرد می‌خواهد راهی برای خرید پیدا کند و آن راه هم خرید اقساط از فروشگاه است. حال اینکه حقوقی که بخش عمده آن برای پرداخت اقساط لوازم خانگی رفته چطور باید تا سر ماه کفاف هزینه‌ها را بدهد دیگر نه به خانم خانه مربوط است، نه به صاحبان فروشگاه لوازم خانگی و نه به سازنده تبلیغات و نه به مسوولان پخش. 

ولی حتما به ما مردمی که مخاطب آن هستیم، مربوط است. اینکه چطور لحن خانم با تغیر می‌تواند الگو بشود، یا چه لزومی دارد در صورتی که هنوز نیاز مبرمی به خرید وسایل نیست، زیر بار قرض رفت. یا اینکه چرا مرد و پدر خانه که باید تلاش شود اقتدارش حفظ شود با این دست تبلیغات در موضع ضعف قرار می‌گیرد و حتی به نوعی تحقیر می‌شود و جایگاه پدر و همسر را در خانه متزلزل می‌کند حتما به ما مخاطبان ربط دارد. چون الگویی می‌سازد که به نفع هیچ کدام ما، خصوصا طبقه متوسط کارمندمسلک نیست. آن هم در روزگاری که تورم و شرایط اقتصادی که چند سالی است از آن به جنگ اقتصادی یاد می‌شود، روز به روز شرایط زندگی را سخت‌تر می‌کند. در چنین شرایطی تبلیغات باید در راستای تحمل شرایط موجود باشد نه آنکه آن را سخت‌تر کند. 

متاسفانه سازندگان تبلیغات تلویزیونی و مسوولان پخش آن (بخش بازرگانی صداوسیما) نه فقط با این قبیل تبلیغات که اساسا چندین سال است خلاف جهت شرایط کلی جامعه و سبک زندگی ایرانی حرکت می‌کنند. چه وقتی که روغن غذاپزی تبلیغ می‌کند و سفره رنگین و آشپزی پدر را در آشپزخانه‌ای با وسایل لاکچری به تصویر می‌کشد و مجاز مرسل آن زندگی سطح بالا می‌شود؛ چه وقتی که وسایل الکترونیکی را در یک خانه لاکچری با یک مرد مجرد تبلیغ می‌کند و سبک زندگی مجردی را در لایه زیرین به خورد مخاطب می‌دهد و چه وقتی که به طبقه متوسط فکر می‌کند که حق دارد وسایل زندگی جدید و نو داشته باشد، حتی اگر به بهای تحقیر پدر و مرد خانه باشد. اجناس طبقه مسلط سرمایه‌دار باید به فروش برسد، سازندگان تبلیغات باید درآمد داشته باشند و مسوولان بازرگانی صداوسیما نیز باید بخشی از هزینه‌های سازمان عریض و طویل خود را از طریق پخش آگهی‌ها تامین کنند و لابد توده مردم با اعمال هژمونی مصرف‌گرایی باید بستر برآورده شدن خواست‌ها و نیازهای آنها باشند.

دیدگاه کاربران

ناشناس۲۸۲۵۵۵۸۱۰:۰۴:۵۴ ۱۴۰۱/۱۰/۹
دانشگاه صدا و سیما برای درآمد زایی اقدام به پخش آگهی های پوچ و بی معنی میکند
ناشناس۲۸۲۵۵۸۱۱۰:۱۹:۴۶ ۱۴۰۱/۱۰/۹
آیا تا حالا شده صدا و سیما تبلیغ یک کالا تولیدی را بکند همه اش کالای مصرفی چیپس و پفک و بیسکوییت و مایع ظرفشویی و غیره و این تبلیغات با استفاده ابزاری از زنان
ناشناس۲۸۲۵۵۸۳۱۰:۲۰:۳۳ ۱۴۰۱/۱۰/۹
اتفاقا اگه قسطی می خریدی و بعد از مدتی میفروختی یه چیزی هم گیرت میومد فرض کن آیفون ۱۳ خریده بودی الان بیش از ۶۰م سود کرده بودی تازه هنوز هم قسط ش تموم نشده
ناشناس۲۸۲۵۶۱۹۱۰:۴۱:۳۲ ۱۴۰۱/۱۰/۹
سلام و ادب نويسنده محترم شما هم يك موضوع را عمدا يا سهوا با همان تكنيك خودتان ناديده گرفته ايد .چرا بايد حقوق يك كارمند يا كارگر و يا يك فرد شاغل ناكافي باشد و تكافوي خر ج هاي روزمره يك خانواده را ندهد.اساسا عمده چرخه توليد توسط كارخانه (دارها )و سرمايه در حال چرخش است و مصرف كننده هم چرخ ديگر اين حلقه است .تناسب بين اين دو حلقه و ضعيت مطلوب است . حال اگر مصرف كننده حقوق بگير درامد ناكافي دارد بايد حلقه اول تنبيه شود با نخريدن ؟
امین۲۸۲۵۷۷۶۱۲:۵۱:۴۰ ۱۴۰۱/۱۰/۹
احسنت در واقع این نویسنده محترم داره صورت مسئله رو پاک میکنه اتفاقا توی کشورهای پیشرفته به دلیل وجود کارت های اعتباری با وجود داشتن حقوق های به مراتب بالاتر میتونن بدون ایجاد تورم رفاه بالاتری داشته باشن، به نظر نویسنده محترم بهتر نیست پول مردم به جای اینکه صرف خرید طلا و دلار و ... بشه صرف خرید کالای تولید داخل بشه تا همزمان با افزایش بدون نگرانی دستمزدها، هم سطح زندگی مردم بیاد بالاتر هم شاهد تورم افسارگسیخته ناشی از نقدینگی نباشیم؟
1۲۸۲۵۶۴۴۱۱:۰۹:۳۱ ۱۴۰۱/۱۰/۹
قسطی بخری بردی : راست ترین و درست ترین واژه است . طرف ۵۰۰ تومن ماشین اقساط خرید هنوز نصف قسطش را هم نداده ماشینش را ۷۰۰ می خرند .
حسن۲۸۲۵۶۵۸۱۱:۲۳:۵۵ ۱۴۰۱/۱۰/۹
واقعا بعضی تبلیغات صداوسیما چرت و بی معنیه.با این تبلیغات قشر متوسط و کارمند رو هم دیگه کاملا بی آبرو داره میکنه
سعید۲۸۲۵۶۶۹۱۱:۳۲:۴۸ ۱۴۰۱/۱۰/۹
خیلی سال هست که دارن تو جهان و ایران، مرد رو خرد میکنن به بهانه حمایت از زن. امروز زنها خیلی اوضاع بهتری از مردها دارند، ولی همچنان سرمایه داران به دنبال توسعه حقوق زن، به بهای تخریب حقوق مرد هستند. هدف، تولید طغیان زنان علیه مردان قوی و ضعیف کردن مردان و در کنار اون، سو استفاده از زنی هست که باید مظهر لطافت باشه و امروز مظهر قدرت و تجمل و خودنمایی شده.
ناشناس۲۸۲۵۷۳۳۱۲:۲۶:۲۱ ۱۴۰۱/۱۰/۹
صدا وسيما برنده اصلي اين بازيها است چون فروشنده وخريدار هزينه مي كنند ومشكلات اقساط براي دوطرف تا چندين ماه باقي است ولي صدا وسيما درامد هنگفت خودرا كسب كرده
ناشناس۲۸۲۵۷۸۰۱۲:۵۲:۴۶ ۱۴۰۱/۱۰/۹
در علم اقتصاد یه اصلی وجود داره : مصرف نباشه ، تولید هم نخواهد بود ! این مصرف هستش که تقاضا را مدیریت می‌کنه ‌‌. انحصار و تورم و مسایل مالی و سیاسی تولید ، کمر تولید برخی ها رو شکسته و برخی ها رو به اوج برده .
رضا۲۸۲۵۸۱۶۱۳:۱۹:۰۱ ۱۴۰۱/۱۰/۹
یک جور دیگه هم میشه تحلیل کرد اون سرمایه دار که میتونست اجناس رو احتکار کنه و به صورت نقد روز به روز گرون تر بفروشه اومده و برای کمک به مردم در جهت تحمل شرایط جنگ اقتصادی ، اجناس مغازه رو به صورت قسطی به مردم واگذار میکنه تا شاید خانه ای که لباس شویی یا یخچال خونه سوخته بتونه کالای نو داشته باشه به نظرم کاش میشد اینکار رو به خودروسازی هم تسری داد یا مسکن و ....
ناشناس۲۸۲۵۹۰۹۱۴:۵۳:۰۷ ۱۴۰۱/۱۰/۹
ولی با تورم اعلامی ۴۰ درصد، قسطی بخری بردی. وام ۳۹ درصد هم بگیری بردی. به نظر تبلیغ درستیه.
ناشناس۲۸۲۵۹۶۱۱۵:۵۲:۵۲ ۱۴۰۱/۱۰/۹
برعکس شما من فکر می کنم سطح زندگی همه مردم باید بهبود داده شود که همه بتونن این نیازهای اولیه زندگی را که در پایین ترین سطح قرار دارند برآورده کنند شما حتما از هرم نیازهای مازلو خبر دارید این نیازها نیازهای ابتدایی افراد هستند نه اینکه بگوییم صداوسیما تبلیغ پخش نکن چون مردم ندارن! چون این پاک کردن صورت مساله هست به جای اینکه بگوییم تبلیغ نکنید چون همه ندارن و فقیرن بگوییم تلاش کنیم همه وضغشان خوب شود مثل خیلی از کشورهای دنیا
فرزاد حاجی زاده۲۸۲۶۵۳۷۰۲:۲۹:۱۹ ۱۴۰۱/۱۰/۱۰
این نکته که باید اقتدار مردخانه، حفظ بشه خیلی مهمه. اشاره به لایه های زیرین تبلیغات هم هوشمندانه بود، نشون میده ، نویسنده مطلب اشراف کاملی به موضوع داشته. نظراتی هم که زیر مطلب بود ، هرکودم به نوعی درست و قابل درک بودند. سواستفاده از خانم ها که باید مظهر محبت و کانون لطافت باشند،نه نماد خودنمایی،قدرت و مصرف گرایی و در کنار اون تخریب حقوق مردان ، اون هم در این جنگ اقتصادی واقعا زننده ، مخرب و ترسناک هست.
yektanetتریبون

پربحث‌های دیروز

  1. پایتخت جدیدایران؛ شهری غیر از شهرهای مهم !

  2. فردوسی‌پور و فرش قرمزی که پهن نشده!

  3. چرا اروپا دنبال آغاز مجدد گفت‌وگوها با ایران است؟

  4. رهبر انقلاب: حکم اعدام نتانیاهو باید صادر شود/ بسیجی ایرانی یقین دارد روزی رژیم‌صهیونیستی را از بین خواهد برد

  5. ورود کاروان‌های عظیم غذایی به پایگاه «عین‌الاسد»/ این اقدام آمریکا نشانه‌ای از آغاز جنگ است؟

  6. پیشنهاد خواننده کیهان درباره‌ ‌حجاب در مترو

  7. تاریخ ابلاغ قانون حجاب مشخص شد

  8. صحنه وحشتناک ۲ زورگیر که گوش یک مرد را می‌برند!

  9. از برق تا تخم‌مرغ؛ افزایش حداقل ۴۰ درصدی نرخ سبد معیشت

  10. درخواست عجیب کارشناس تلویزیون از مردم برای فرزندآوری

  11. راز تحرکات جدید صهیونیست‌ها در جبهه لبنان

  12. جزئیات تازه از ترور دانشمندان هسته‌ای/ وزیر پیشین اطلاعات: نیم‌ساعت قبل از آنکه برسیم، تروریست‌ها فرار می کردند

  13. دست هایی که بر سفره دراز نمی‌شود‌!

  14. گرد و خاک عارف علیه منتقدین دولت/ سه ماه قبل کجا بودید؟

  15. خداحافظی با چادرخوابی خانواده‌های شهرستانی در اطراف بیمارستان‌ها

  16. با پول دناپلاس توربو چه خودروهایی می‌توان خرید؟

  17. رضا رشیدپور برای مذاکره با ایلان ماسک افتخار داد!

  18. تابعیت دوگانه جرم است؟

  19. روایت هولناک فردی که گوشش بریده شد | با کاتر گوشم را بریدند ... یکی از آنها فیلم می گرفت

  20. پارلمان لبنان: دیگر موانع جدی برای آتش بس میان لبنان و اسراییل وجود ندارد

  21. کارگران ۱۰۰ دلاری/ دستمزدهایی که ناگهان پودر می شود!

  22. رقم وحشتناک ارزش دارایی‌های ملکی بانک‌های ایران

  23. حقوق تا ۲۴ میلیون تومان از مالیات معاف شد

  24. از انقلاب لشکر گرسنگان بترسید!

  25. پست‌گرفتن دختر پرحاشیه «صفدر حسینی» و ادامه انتصابات مورد سوال در دولت پزشکیان

پربحث‌های هفته

  1. تکرار بازی سیاسی با مذاکره؟!

  2. پایتخت جدیدایران؛ شهری غیر از شهرهای مهم !

  3. فردوسی‌پور و فرش قرمزی که پهن نشده!

  4. قانون عفاف و حجاب کجاست؟/ وقتی گرانی خودرو را هم به علم‌الهدی ربط می‌دهند!/ جای درست لاریجانی؟

  5. جمعیت اتباع افغانستانی مقیم ایران بیش از ۶ میلیون نفر است

  6. مکالمه خيالي «جک» و «آرش»، فرداي تحقق بازدارندگي هسته ای!

  7. بازگشت روحانی به سیاست با پرواز در خواب/ نسخه‌ جدید لاریجانی/ ادعای تازه درباره تابعیت فرزندان ظریف

  8. اتحادیه اروپا از جان ایران چه می خواهد؟!

  9. فمینیسم ایرانی و عبور از سکولاریسم

  10. بدهکاران، طلبکار شدند!

  11. آن تجربه تلخ را تکرار نکنید

  12. نفوذی‌ها چه کسانی و در کجاها هستند؟

  13. وقت مقابله‌ به‌ مثل با اروپا نرسیده؟

  14. آواز خواندن یک روحانی با تک نوازی ویولون

  15. چرا اروپا دنبال آغاز مجدد گفت‌وگوها با ایران است؟

  16. آدرس غلط روی تابلوی پاستور/ ظریف نباشد چه کسی جواب ترامپ را بدهد؟!/ پیامک‌هایی با مضمون خیانت که به نمایندگان مجلس ارسال می‌شود!

  17. درد بیمار و ناز طبیبان !

  18. ادعاهای غير واقعی درباره اقتصاد ایران

  19. تنها فرمولی که دولت های ما بلدند!

  20. انتقاد تند محمد مهاجری به پایداری‌‌چی‌ها و جلیلی

  21. چند نکته درباره تعامل عبدالحمید با دولت/ آیا پزشکیان همه صداهای اطراف خود را می‌شنود؟/ اولین قطعنامه فصل مدارا

  22. یارانه‌ها واریز شد

  23. دختر صفدر حسینی در دولت پست گرفت / فاطمه حسینی کیست؟

  24. نظرات برگزیده مخاطبان «الف»: اول قدرت بازدارنده همتراز، سپس مذاکره با آمریکا/ اقدام اروپا، نشان‌دهنده فعال‌شدن مکانیسم ماشه است

  25. امام جمعه اردبیل: امارات هیچ سندی بر مالکیت ۲ جزیره «آریانا» و «زرکوه» ندارد

آخرین عناوین