گاز مایع یا LPGبه معنای Liquid Petroleum Gas است که شامل مخلوطی از پروپان و بوتان است. این گاز در شرایط عادی دما و فشاربه صورت گازی است ولی تحت فشار بالا و در دماهای پایین به صورت مایع تبدیل میشود.گاز LPG به دلیل داشتن مقدار بالایی از انرژی مفید در هر واحد حجم، سوختی پرطرفدار در صنایع مختلف، از جمله خودروسازی، صنایع نفت، فرآوری غذا، پخش و توزیع، و همچنین در استفاده‌های خانگی مانند آشپزی، گرمایش و یخچال استفاده میشود.از دیگر مزایای گاز LPG نسبت به سوخت‌های فسیلی مانند بنزین و گازوئیل، کمتر بودن آلایندگی هوا، کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های نگهداری خودروها به دلیل کاهش رسوبات موتور است.
تفاوت گاز مایع با گاز طبیعی
گاز مایع (LPG) و گاز طبیعی دو نوع سوخت متفاوت هستند که هرکدام داری منشا،تر کیب شیمیایی،شرایط فیزیکی و مصرف متفاوتی هستند. اما گاها تصور میشود که این دو گاز یکسان هستند. درصورتی که تفاوت انها بسیار است در کل تفاوت این دو گاز به موارد زیر خلاصه میشود
- منشأ: گاز مایع از فرآیند استخراج و فرآوری نفت به دست می‌آید، در حالی که گاز طبیعی از ذخایر گازی زیر زمین به دست می‌آید.
- ترکیب شیمیایی: گاز مایع از مخلوط پروپان و بوتان تشکیل شده است، در حالی که گاز طبیعی شامل متان و برخی گازهای دیگر مانند اتان، پروپان، بوتان و نیتروژن است.
- شرایط فیزیکی: گاز مایع در دمای بسیار پایین و تحت فشار بالا به صورت مایع تبدیل میشود، در حالی که گاز طبیعی در دمای و فشار طبیعی به صورت گازی می‌باشد.
- مصرف: گاز مایع بیشتر برای استفاده در صنایع و خانواده‌ها به عنوان سوخت استفاده میشود، در حالی که گاز طبیعی علاوه بر استفاده در صنایع و خانواده‌ها، به عنوان سوخت در نیروگاه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شبکه توزیع: گاز طبیعی به صورت شبکه‌های گازرسانی به خانه‌ها و صنایع توزیع میشود، در حالی که گاز مایع به صورت تانکرهای مایع و بشکه‌های فلزی حمل و نقل میشود و در برخی موارد به عنوان سوخت خودروها نیز استفاده میشود.
کاربرد گاز مایع
گاز مایع به عنوان یک منبع انرژی فراوان در بسیاری از کشورها به کار میرود. این گاز در بسیاری از صنایع و بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش حمل‌ونقل، به عنوان یک جایگزین سوخت سنتی در خودروهای بنزینی و دیزلی استفاده میشود. همچنین، برای گرم کردن فضاهای داخلی ساختمان‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و ادارات نیز از این گاز استفاده میشود.
در آشپزخانه‌ها نیز گاز مایع به عنوان یک منبع انرژی برای پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این گاز نسبت به روش‌های دیگر همانند برق و نفت هزینه کمتری دارد. همچنین، گاز مایع به عنوان یک منبع انرژی در بسیاری از کارخانجات، شرکت‌ها و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر این کاربردها، گاز مایع در بسیاری از کاربردهای دیگر همچون گرمایش استخرهای شنا، سوخت برای کشتی‌ها و خودروهای تفریحی، آب‌گرمکن و… نیز استفاده میشود. به همین دلیل، گاز مایع یک منبع انرژی موثر و پرکاربرد است که به صورت گسترده در سراسر جهان استفاده میشود.
مشخصات شیمیایی LPG
همان طور که بالاتر اشاره شده گاز مایع از دو گاز بوتان و گاز پروپان ساخته میشود این دو گاز به ترتیب نقطه جوش 0.5 و 42- سانتی گرداد دارند که باعث میشود گاز LPG در دمای اتاق حالت گازی داشته باشد. اما هنگامی که این گاز در درون مخزن ها یا سیلندر های گاز تحت فشار قرار میگیرند تبدیل به مایع میشوند.این تبدیل باعث کاهش حجم گاز LPG میشود بصورتی که هر 3000 لیتر گاز LPG تبدیل به یک لیتر مایع LPG میشود
نکته قابل توجه در مورد خصوصیت های گاز LPG وجود هردو صورت ان در درون مخزن یا سیلندر گاز است با تعاریف بالا در درون مخزن هم LPG بصورت مایع در قسمت پایینی مخزن وجود دارد و هم بصورت گاز در بالای مخزن، هرگاه حجم گاز درون مخزن افزایش بیابد فشار درون مخزن نیز بالا میرود که درنهایت باعث تبدیل شدن گازLPG به مایع LPG میشود برعکس این اتفاق نیز ممکن است یعنی هرگاه فشار درون مخزن با کاهش روبرو شود مایع LPG تبدیل به گاز میشود.
گاز مایع (LPG) از دو گاز بوتان و پروپان تشکیل شده است. نقطه جوش بوتان و پروپان به ترتیب 0.5 و 42- سانتی گراد است. در دمای اتاق، گاز LPG در حالت گازی است. اما در مخازن یا سیلندرهای گاز تحت فشار، به صورت مایع ذخیره می شود. این تبدیل باعث کاهش حجم گاز LPG می شود و هر 3000 لیتر گاز LPG تبدیل به یک لیتر مایع LPG می شود.
یک نکته مهم در مورد خصوصیات گاز LPG این است که در داخل مخازن یا سیلندرهای گاز، هر دو حالت گازی و مایعی آن وجود دارند. در داخل مخزن، گاز LPG به صورت گاز در قسمت پایین و بالای مخزن وجود دارد. در صورتی که حجم گاز درون مخزن افزایش یابد، فشار درون مخزن نیز افزایش می یابد که در نهایت باعث تبدیل گاز LPG به مایع LPG می شود. از سوی دیگر، در صورت کاهش فشار درون مخزن، مایع LPG به گاز تبدیل می شود.
نحوه انتقال و ذخیره سازی گاز مایع
گاز مایع (LPG) برای انتقال و ذخیره سازی به صورت فشرده در مخازن و مخازن فشار قرار می‌گیرد. این گاز در فشار بالا و در دماهای پایین به صورت مایع ذخیره میشود. این فرآیند ذخیره سازی، باعث میشود حجم گاز به صورت چشمگیری کاهش پیدا کند، به گونه‌ای که حجم گاز مایع تنها 1/250 حجم گاز در حالت گازی خود است.
گاز مایع شده از طریق کپسول های 11 کیلیویی یا مخازن مخصوص اماده انتقال میشوند. این کپسول ها یا مخازن باید با استانداردهای ایمنی مشخصی مطابقت داشته باشند تا از خطراتی همچون انفجار جلوگیری شود.
برای انتقال گاز مایع از مخازن به کپسول گاز و یا مخزن های ذخیره گاز، از لوله‌های فولادی و مخازن خودروهای حمل گاز استفاده میشود. برای انتقال گاز مایع به صورت بالاتر از زمین از شبکه لوله‌های فولادی بهره گرفته میشود. این شبکه لوله‌ها از ایستگاه‌های پمپ بنزین، ایستگاه‌های تقلیل فشار، واحدهای صنعتی و مراکز توزیع به مناطق مختلف شهری و روستایی گسترش یافته است.
در خودروها نیز برای ذخیره سازی و استفاده از گاز مایع، مخازن فشار قرار دارند که با لوله‌ها به سیستم سوخت رسانی مرتبط با خودرو وصل شده‌اند. بعد از انجام پروسه احتراق، گاز مایع در موتور تبدیل به گاز شده و باعث تولید انرژی میشود. شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مخزن گاز روی این لینک کلیک کنید