براساس گزارش مرکز آمار در کشورمان حدود ۲۴.۵ میلیون نفر مستاجر هستند از ۳۷ درصد از خانوار شهرنشین و ۵۱ درصد خانوار پایتخت نشین مستاجرند. البته طبق گفته نمایندگان مجلس جمعیت اجاره نشین کشور در طول سال‌های گذشته و پس از آمارگیری مرکز آمار ۵ سال گذشته، رشد یافته و در سطح کشور نیمی از خانوار هنوز صاحب خانه نشده‌اند.

هر چند که در سال‌های کرونا با هدف حمایت از مستاجران دولت دستورات کنترلی را از جمله سقف افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها، ارائه وام ودیعه، اجباری شدن تمدید قرارداد اجاره بها را اعمال کرد و از آنجا که این دستورات اهرم و ضمانت اجرایی نداشت به اجرا نرسید و دردی از مستاجران دوا نکرد به طوری که طبق آمار رسمی اجاره بها در دوره فصل بهار سال گذشته تا پایان فصل پاییز بیش از ۲۹ درصد افزایش پیدا کرد.

افزایش نرخ مسکن چه خرید و فروش و چه اجاره در پایتخت به سرعت به سایر استان‌ها و شهرها سرایت می‌کند و قیمت‌ها در تهران ملاک قیمت‌گذاری در سایر شهرها است. از سوی دیگر با وجود کوچ افراد و خانوار به تهران، رشد نرخ اجاره باعث رشد حاشیه‌نشینی و رشد جمعیت شهرهای اقماری تهران شده و همین افزایش تقاضا، قیمت‌ها را در بازار مسکن شهرهای نزدیک به تهران را بالا برده‌ است به طوری که مشخصا در پردیس در برخی از فازها قیمت مسکن هم تراز با قیمت مسکن در برخی از مناطق تهران است.

این شیب تند افزایش اجاره در شهرهای اطراف تهران در حالی است که عمده ساکنان این مناطق به دلیل نبود بازار کار در این شهرها، در تهران مشغول به کار هستند و در غیاب حمل و نقل عمومی سریع و آسان در این مسیرها، هزینه سرسام‌آور ایاب و ذهاب به تهران هم به هزینه این خانوار اضافه می‌شود.

در این شرایط برخی از مهاجران که دلیل مهاجرت‌شان خشکسالی در مبدا و از دست رفتن شغل‌شان بوده یا آنهایی که برای کوچ به تهران دارایی‌های خود را به فروش رسانده‌اند نه راه پس و نه راه پیش دارند و هر سال با افزایش نرخ اجاره در مناطق ضعیف تهران سکونت می‌کنند و البته بخش عمده از آنها در سکونتگاه‌های غیر رسمی و غیر ایمن در حاشیه شهر مستقر شده‌اند.

البته وزارت راه و شهرسازی برای تابستان امسال هم بسته حمایتی از مستاجران تهیه و تدوین کرده که هنوز جزییاتی از آن اعلام نشده است.

در جدول زیر اجاربها در چند شهر نزدیک به تهران آمده است: