به گزارش الف؛ پایگاه خبری-تحلیلی "نشنال اینترست" در گزارشی با اشاره به وقوع کودتای اخیر در نیجر و خلع "محمد بازوم" رئیس جمهور این کشور، به طور خاص این رویداد را ضربه ای سنگین به منافع امنیتی و راهبردی آمریکا در منطقه غرب آفریقا ارزیابی کرده است. نشنال اینترست تاکید دارد که کودتای اخیر در نیجر، عملا نظام امنیتی مطلوب آمریکا در غرب آفریقا را خدشه‌دار کرده است. مساله ای که از چشم اندازی کلان، بنیان های جایگاه هژمونیک متصورِ آمریکا در عرصه بین المللی را نیز بیش از پیش سُست می کند. 

نشنال اینترست در گزارش خود می نویسد: «چرا وقوع کودتا در یکی از فقیرترین کشورهای جهان باید به دغدغه‌ای جدی برای ایالات متحده آمریکا تبدیل شود؟ در تاریخ 25 جولای سال جاری میلادی، نیروهای گارد ریاست جمهوری نیجر، رئیس جمهور این کشور "محمد بازوم" را بازداشت کردند و کنترل نیجر را به دست گرفتند. اقدامی که با سیلی از محکومیت های بین المللی از سوی رهبران سیاسی دنیا مواجه شده است. 

چند ساعت پس از وقوع کودتا در نیجر، گروهی از سربازان بر صفحه تلویزیون ملی نیجر ظاهر شدند و مدعی شدند که دولت نیجر را سرنگون کرده اند. آن ها فعالیت تمامی نهادهای دولتی را به تعلیق درآوردند، مرزهای هوایی و زمینی نیجر را بستند و از برقراری حکومت نظامی در این کشور خبر دادند. 

ژنرال "عمر شیانی" فرمانده نیروهای گارد ریاست جمهوری نیجر خود را به عنوان رهبر حکومت نظامی جدید نیجر منصوب کرده است. اگرچه ژنرال شیانی فرد چندان شناخته شده ای نیست و در مورد انگیزه ها و نیات وی برای انجام کودتا در نیجر نیز اطلاعات چندانی وجود ندارد، با این حال، شایعات مختلفی مطرح می شود که رئیس جمهور نیجر، محمد بازوم خود را آماده اخراج کردن او می کرده است. 

نکته جالب اینکه شیانی دو سال قبل، واحد نظامی را رهبری می کرد که به نحو موفقیت آمیزی از وقوع کودتا در نیجر جلوگیری کردند. در آن زمان، یک گروه مسلح به دنبال تصرف کاخ ریاست جمهوری نیجر، آن هم چند روز قبال از اینکه محمد بازوم مراسم سوگند ریاست جمهوری را انجام دهد، بود. 

کودتای اخیر در نیجر را بایستی در ادامه وقوع سلسله ای از کودتاها در کشورهای آفریقایی دانست که عملا سبب افزایش بی ثباتی در قاره آفریقا و توسعه فعالیت های گروه های افراط گرا شده است. از سال 2020، قاره آفریقا شاهد وقوع هفت کودتای نظامی در کشورهای مالی، بورکینافاسو، گینه، چاد، و سودان بوده است. در بسیاری از موارد، رهبران ارشد نظامی نیز لزوما کودتاها و روندهای تغییر در نظام های سیاسی موجود را رهبری نکرده اند. 

در عوض، نظامیانی که مسوولیت مدیریتِ نیروهای گارد ریاست جمهوری و یا نیروهای ویژه را داشته اند، اقدام به کودتا کرده اند(افرادی که رتبه نظامی آن ها چندان هم بالا نبوده است). جالب اینکه حداقل در 5 مورد از 7 کودتای اخیر در قاره آفریقا، رهبران کودتا، دوره های نظامی خود را در ایالات متحده آمریکا طی کرده اند. 

اگرچه موجِ قابل توجه وقوع کودتا در کشورهای آفریقایی نگران کننده است، با این حال، کودتای اخیر در نیجر به طور خاص با نگرانی های جدی تری همراه است. نیجر از جمله کشورهایی در منطقه غرب آفریقا بوده که تا حد زیادی خود را از فضای تنش و کودتا دور نگه داشته بود و یک دموکراسیِ نیم بند و متوسط را در این منطقه نمایندگی می کرد. 

با این حال، محمد بازوم رئیس جمهور نیجر از زمان حضور در قدرت(او در جریان نخستین انتقال مسالمت آمیز قدرت در کشور نیجر از دهه 1960 میلادی، رئیس جمهور کشورش شد)، یکی از قابل اعتمادترین شرکای آمریکا در منطقه غرب آفریقا بود و از تعمیق روابط با رقبای بین المللی آمریکا به ویژه روسیه خودداری کرده است. اهمیت نیجر در حوزه سیاست خارجی آمریکا به قدری بالا بوده که اوایل سال جاری میلادی، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا عازم نیجر شد و از محمد بازوم تقدیر کرد و وعده ارائه کمک های اقتصادی به ارزش 150 میلیون دلار را نیز به وی ارائه کرد. 

با این حال، با حذف محمد بازوم از قدرت، وضعیت روابط نیجر با غرب نیز تا حد زیادی به خطر افتاده است. مساله‌ای که نگرانی‌های جدی را در پایتخت های غربی ایجاد کرده است. این گزاره که کارکنان سفارتخانه های آمریکا و کشورهای اروپایی به زودی نیجر را ترک خواهند کرد، به هیچ عنوان نشانه ای امیدوار کننده در مورد آینده روابط میان نیجر و غرب نیست. 

از منظر نظامی، نیجر در دوره محمد بازوم همکاری های زیادی را با غرب انجام داده است. در حال حاضر، 1000 پرسنل خدماتی-نظامی آمریکایی و همچنین 1500 نیروی نظامی فرانسوی در نیجر حضور دارند. بسیاری از آن‌ها پس از عقب نشینی از دیگر کشورهای آفریقایی به نیجر منتقل شده اند. کشورهایی که پیوندهای امنیتی خود با کشورهای غربی را قطع کرده اند. اضافه بر این ها، آمریکا از پایگاه های نظامی اش در نیجر جهت عملیاتی کردن پرواز پهپادهایش در منطقه غرب آفریقا نیز استفاده می کرد. 

اگرچه هنوز سرنوشت نیروهای آمریکایی و فرانسوی مستقر در نیجر مشخص نیست با این حال، اینکه غرب، نیجر را از رادار و حوزه نفوذ امنیتی خود خارج ببیند، ضربه ای سنگین از حیث امنیتی و اطلاعاتی به کشورهای غربی است. کودتای نیجر از آن جهت از اهمیت برخوردار است و موجب آشفتگی رهبران آمریکا شده که عملا نشان داد محاسبات امنیتی آمریکا در منطقه غرب آفریقا تا چه حد سُست و بی پایه هستند. 

با این حال، شاید نگران کننده ترین نتیجه و بروندادِ کودتای اخیر در نیجر، قدرت گیری رقبای بین المللی آمریکا در قاره آفریقا خواهد بود. در این زمینه، غرب به شدت در مورد افزایش نفوذ روسیه در آفریقا نگران است. ظاهرا "یوگنی پریگوژین" رئیس گروه نظامی واگنر نیز در کانال تلگرامی منتسب به این گروه، کودتا درنیجر را اتفاقی خوشایند ارزیابی کرده و پیشنهاد ارائه برخی خدمات از سوی گروه نظامی تحت امر خود به کشور نیجر را نیز داده است. 

توجه داشته باشیم که به تازگی نشست مشترک رهبران آفریقایی و روسیه در سنت پیترزبورگ برگزار شده و بدون تردید این مساله خود حاکی از برنامه ریزی های گسترده روسیه برای قاره آفریقا است. مساله ای که بیش از پیش موجب نگرانی غرب می شود. 

اگر قرار باشد سرنگونی محمد بازوم از قدرت در نیجر درسی را داشته باشد که برای آمریکا مفید باشد، آن چیزی نیست جز اینکه حتی شرکای سیاسی نزدیکِ غرب نظیر نیجر نیز به شدت نسبت به بی ثباتی سیاسی آسیب پذیر هستند. در این میان، مشکل آمریکا اینجاست که به مشکلات و چالش های زیربنایی در این معادله توجهی ندارد. امری که در نهایت خسارات و آسیب های جدی را به این کشور و منافع ملی آن وارد می کند.»

لینک: 

https://nationalinterest.org/blog/why-niger-coup-matters-206682