به گزارش الف؛ "خبرگزاری الجزیره" در گزارشی با اشاره به وقوع کودتای اخیر در گابن، سعی کرده ابعاد مختلف این کودتا و مطالبی که در این زمینه اعلام شده و یا تحلیل هایی که ارائه می شوند را مورد بررسی قرار دهد. 

الجزیره در گزارش خود می نویسد: «گروهی از افسران نظامی در گابن در روز چهارشنبه(8 شهریورماه) اعلام کردند که قدرت را پایتختِ این کشور آفریقایی به دست گرفته اند. این افراد، هدف اصلی خود را لغو نتیجه انتخابات اخیر ریاست جمهوری در گابن و و حذف رئیس جمهور کنونی این کشور که وی و خانواده اش مجموعا 56 سال قدرت را در گابن در دست داشته اند، اعلام کرده اند. 

"علی بونگو اوندیمبا" به تازگی توانسته بود در جریان انتخابات ریاست جمهوری گابن، بیش از 60 درصد آرا را به خود اختصاص دهد و برای دوره سوم، در کرسی خود به عنوان رئیس جمهور گابن ابقا شود. 

در گابن چه اتفاقی و در چه زمان رخ داد؟ 

در روز شنبه گذشته(26 اگوست)، انتخابات ریاست جمهوری گابن برگزار شد. در نخستین ساعات روز چهارشنبه 30 آگوست، کمیسیون انتخاباتی گابن اعلام کرد که علی بونگو که در 14 سال گذشته قدرت را در گابن به دست داشته، بار دیگر و این مرتبه با کسب 62.27 درصد آرا به پیروزی رسیده است. 

تنها اندکی بعد، گروهی از سربازان مسلح در تلوزیون ملی گابن حاضر شدند و گفتند که قدرت را به دست گرفته‌اند و نتایج انتخابات اخیر گابن را لغو و پایان دولت کنونی گابن به ریاست جمهوری علی بونگو را رقم زده اند. اصلی‌ترین رقیب بونگو یعنی آلبرت اوندو اوسا، 30.77 درصد از آرا را در جریان انتخابات اخیر گابن کسب کرده بود. وی به صراحت از وقوع تقلب توسط نزدیکان علی بونگو در جریان انتخابات گابن خبر داده بود و حتی خود را پیروز واقعی انتخابات گابن معرفی کرده بود. 

چهره اصلی در پسِ کودتای اخیر در گابن کیست؟ 

سربازان و نظامیانی که قدرت را در گابن قبضه کرده اند گفته اند که به نمایندگی از "کمیته انتقال و احیای نهادهای دولتی در گابن" سخن می گویند و ضمن لغو نتیجه انتخابات اخیر در گابن، از بسته شدن تمامی مرزهای گابن نیز خبر داده اند. 

آن ها همچنین از انحلال نهادهای دولتی نظیر دولت، سنا، مجمع ملی، دادگاه قانون اساسی، شورای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی و مرکز انتخاباتی گابن نیز خبر داده اند. در جریان بیانیه ای که نظامیان گابنی در شبکه تلویوزی گابن 24 این کشور قرائت کردند، طیف های مختلفی از نظامیان این کشور که متعلق به سطوح مختلف رده های نظامی گابن هستند، مشاهده می شوند. 

در بخشی از بیانیه مذکور، نظامیان گابنی می گویند: "کشور زیبای ما گابن همواره بهشت صلح بوده است. با این حال امروز، این کشور درگیر با یک بحران ساختاری، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. از این رو، ما باید اذعان کنیم که انتخابات اخیر ریاست جمهوری در گابن به هیچ عنوان ویژگی های یک انتخابات شفاف و معتبر را نداشته است. انتخاباتی که مردم گابن به آن امید زیادی را بسته بودند". 

نظامیان گابنی در بیانیه خود دولت علی بونگو را متهم کرده اند که این کشور را به سمت هرج و مرج و نابودی سوق داه است. با این حال، آن ها مدعی شده اند که کودتای اخیر در گابن، عملا بار دیگر این کشور را در مسیر درست خود قرار داده است. مسیری که در آن صلح و شادی موج می زند. 

محل اصلی وقوع کودتای گابن کجاست؟ 

محل اصلی وقوع کودتای اخیر در گابن، شهر "لیبرویل" پایتخت این کشور بوده است. پس از اعلام وقوع کودتا در گابن، صدای شلیک گلوله از بخشهای مختلف لیبرویل به گوش رسیده است. نکته جالب اینکه برخی طیف های مردم گابن جهت همراهی و حمایت از کودتا به خیابان های پایتخت این کشور ریخته اند. گابن کشوری در مرکز آفریقا است که یک خانواده، چیزی در حدود 56 سال(از زمان استقلال یافتن این کشور از فرانسه در سال 1960)، بر آن حکومت کرده اند. 

گابن یکی از کشورهای ثروتمند آفریقایی از منظر تولید ناخالص داخلی سرانه است. مساله ای که تا حد زیادی مدیون جمعیت 2.3 میلیون نفری این کشور و در عین حال برخورداری گابن از منافع غنی نفتی است. در دهه 1970 میلادی، اکتشاف و بهره برداری گسترده نفت در گابن سبب شد تا یک طبقه متوسط قدرتمند در گابن شکل بگیرد. نفت چیزی در حدود 60 درصد از درآمدهای گابن را تشکیل می دهد. با این حال، یک سوم از جمعیت گابن هنوز زیر خط فقر زندگی می نند و درآمدی در حدود 5.50 دلار به ازای هر روز کار دارند(بر اساس آمارهای بانک جهانی). 

علی بونگو اوندیمبا کجاست؟ 

رهبران کودتای گابن گفته اند که علی بونگو در بازداشت خانگی به سر می برد و یکی از پسرانش نیز به اتهام خیانت بازداشت شده است. منابع آگاه و شاهدان عینی تاکید کرده اند که نیروهای امنیتی گابن حضوری سنگین را در خیابان های لیبرویل پایتخت این کشور دارند. بر اساس آنچه اعلام شده، نیروهای گارد ریاست جمهوری گابن، کنترل کاخ ریاست جمهوری گابن را به دست گرفته اند و در عین حال، مواضع حساس در پیرامون مجلس ملی و سنای گابن را نیز در کنترل دارند. 

علی بونگویِ 64 ساله از سال 2009 که پدرش عمر بونگو درگذشت، قدرت را در گابن به دست گرفته است. پدر علی بونگو چیزی در حدود 42 سال بر گابن حکومت کرده است. پدر بونگو جز ثروتمندترین افراد جهان بوده است. مساله ای که تا حد زیادی ناشی از ثروت نفتی کشور گابن است. 

در سال 2018، علی بونگو متحمل سکته مغزی شد و حدودا 10 ماه از قدرت کناره گیری کرد. در این دوره این مساله مطرح شد که علی بونگو نمی تواند کشورش را اداره کند و همین موضوع جرقه یک کودتا در گابن را زد. کودتایی که البته به یپروی نهایی نرسید. 

کودتای گابن تا چه حد به کودتاهای مشابه در منطقه شبیه است؟ 

کودتای گابن در صورت کسب پیروزی نهایی، هشتمین کودتایی خواهد بود که در منطقه غرب و مرکز آفریقا از سال 2020 رخ داده است. کودتا در مالی، گینه، بورکینافاسو، چاد، و نیجر، تا حد زیادی نگرانی های جدی را در مورد دموکراسی در آفریقا ایجاد کرده اند. 

تحلیلگران سیاسی بر این باورند که رویه ای جدید در قاره آفریقا شکل گرفته که در نوع خود باید به آن توجه ویژه ای شود. در این زمینه حتی برخی هشدار داده اند که اگر به این مساله به شکلی عمیق توجه نشود، شانس زیادی وجود دارد که شاهد وقوع یک بیماری ایپیدمیک(و دومینوی کودتا) در قاره آفریقا باشیم. 

با این همه، برخی تحلیلگران بر این باورند که آنچه به تازگی در قالب کودتای گابن مشاهده می کنیم، تا حد زیادی با آنچه در قالب کودتاها و ناامنی هایی که در کشورهای غرب آفریقا مشاهده کرده و می کنیم، متفاوت است. ناامنی های مذکور عمدتا مرتبط با مسائل امنیتی و حکمرانی هستند اما کودتا در گابن در مورد فرآیند انتخاباتی است. 

در این زمینه برخی به این نکته اشاره می کنند که طیف های قابل توجهی از مردم گابن به فرآیندهای سیاسی در کشورشان اعتمادی ندارند و در این فضا، ارتش و دستگاه های امنیتی را به مثابه آلترناتیوهایی در نظر می‌گیرند که می توانند شرایط را در کشورشان تغییر دهند.»

 

لینک: 

https://www.aljazeera.com/news/2023/8/30/a-coup-in-gabon-who-what-and-why