براساس گزارشی که وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور به نقل از منابع بین‌المللی منتشر کرده، در سال ۲۰۲۱، فروش اینترنتی داروهای بدون نسخه در ۸۸ کشور و فروش اینترنتی داروهایی که فقط با نسخه فروخته می‌شدند نیز در ۴۷ کشور امکان‌پذیر بوده است. همچنین، پیش‌بینی شده است که سهم بازار فروش اینترنتی دارو نسبت به كل بازار دارو تا سال ۲۰۳۲ بیش از ۳ برابر خواهد شد.
از آن‌جا که توسعه اقتصاد دیجیتال موجب رشد اقتصادی و افزایش رفاه مردم میشود، یکی از مهم‌ترین اهداف کشورهای جهان در چند سال اخیر توسعه اقتصاد دیجیتال بوده است. در این میان، سهم توسعه اقتصاد دیجیتال در حوزه سلامت را نمی‌توان نادیده گرفت، چرا که توسعه این بخش افزایش رفاه بیماران را به همراه خواهد داشت.
طبق گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی به استناد گزارش سایت بین‌المللی convert group، در سال ۲۰۲۱، در ۸۸ کشور امکان فروش اینترنتی داروهای بدون نسخه و در ۴۷ کشور امکان فروش اینترنتی داروهای با نسخه فراهم بوده است. این درحالی‌ست که فروش اینترنتی همه اقلام دارویی تنها در ۸کشور ایران، الجزایر، قبرس، یونان، مراکش، ساحل عاج، امارات و ترکیه ممنوع است.
آینده روشن فروش اینترنتی دارو در جهان
طبق پیش‌بینی‌های انجام شده چشم‌انداز فروش اینترنتی دارو در جهان روشن است و این بازار در ده سال آینده با رشد قابل توجه‌ای مواجه خواهد شد. بر اساس گزارش پریسیدنس ریسرچ (precedence research) در سال ۲۰۲۲، حجم فروش دارو در جهان ۱۲۰۰ میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی میشود که در سال ۲۰۳۲ شاهد رشد ۴۸ درصدی آن خواهیم بود و حجم این بازار به ۱۷۸۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
سهم فروش اینترنتی دارو در سال ۲۰۲۲ بیش از ۷۰ میلیارد دلار بود و پیش‌بینی میشود این میزان تا سال ۲۰۳۲ رشدی ۲۹۱ درصدی را تجربه خواهد کرد و به بیش از ۳۴۵ میلیارد دلار می‌رسد. این پیش‌بینی نشان می‌دهد که بازار فروش اینترنتی دارو رشد سریع‌تری نسبت به فروش آفلاین دارو دارد.
پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که سهم بازار فروش اینترنتی دارو نسبت به کل بازار از ۶ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۱۹ درصد در سال ۲۰۳۲ خواهد رسید. به زبانی ساده‌تر، سهم بازار فروش اینترنتی دارو نسبت به كل بازار تا سال ۲۰۳۲ بیش از ۳ برابر خواهد شد.
با این حال،هنوز بازار متشکل فروش اینترنتی دارو در ایران شکل نگرفته است. طبق «دستورالعمل فروش اینترنتی اقلام غیر دارویی در داروخانه‌های کشور» مصوب ۱۱/۰۶/۱۳۹۷ سازمان غذا و دارو، عرضه اینترنتی دارو در ایران ممنوع بوده و صرفاً عرضه اقلام غیردارویی همچون مکمل‌ها، داروهای گیاهی، تجهیزات پزشکی و لوازم آرایشی و بهداشتی از طریق داروخانه‌های دارای مجوز فروش اینترنتی مجاز است و داروخانه‌های واجد شرایط با طی‌کردن مراحلی که سازمان غذا و دارو مشخص کرده ، قادر به دریافت مجوز فروش اینترنتی هستند. با وجود گذشت چند سال از ابلاغ این دستورالعمل، داروخانه‌ها از این طرح استقبال نکرده‌اند و تا سال ۱۴۰۰، کمتر از دو درصد از داروخانه‌های کشور مجوز فروش اینترنتی اقلام غیردارویی را دریافت کردند.
با توجه به عدم استقبال از این ضابطه و نیاز کشور به دریافت خدمات غیرحضوری دارو (به‌خصوص پس از همه‌گیری کرونا)، این موضوع مورد توجه سیاست‌گذاران کشور قرار گرفت و هیئت وزیران در آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در حوزه سلامت (مصوب ۲۲/۰۳/۱۴۰۱) به این موضوع پرداخته است.
مطابق تبصره ۲ ماده ۸ این آیین‌نامه، هیئت وزیران وزارت بهداشت را مکلف کرده است تا ظرف مدت دو ماه، با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ضابطه‌ای را تدوین کند و در آن زمینه عملیاتی شدن توزیع دارو از طریق پلتفرم‌‌ها و کسب‌و‌کارهای اینترنتی را با رعایت اصل رقابت و جلوگیری از انحصار عملیاتی کند. با این حال و با گذشت بیش از ۱۶ ماه از مهلتی که هیئت وزیران برای تدوین ضابطه معین کرده‌اند، هنوز ضابطه مذکور توسط وزارت بهداشت ابلاغ نشده است. انتظار می‌رود وزارت بهداشت به وظیفه قانونی خود عمل و ضابطه مذکور را ارسال کند و در جهت توسعه اقتصاد دیجیتال در حوزه سلامت گام مثبتی برداشته شود تا هزینه بیماران کاهش یابد و شاهد افزایش رفاه حال آن‌ها باشیم.