به گزارش الف، شهرداری تهران و شرکت ایران‌خودرو این روزها در یک نزاع علنی به‌سر می‌برند و علت این امر هم چیزی نیست جز اختلاف بر سر ماجرای خریداری اتوبوس‌های ایران‌خودرو، پرداخت پول و تحویل دستگاه‌های خریداری شده که طرفین بر سر آن اختلافات زیادی دارند و این‌طور که به‌نظر می‌رسد این اختلافات عمیق و قابل توجه بوده که منجر به سرایت آن به رسانه‌ها شده است. شهرداری می‌گوید پول دادیم اما اتوبوس‌ها تحویل داده نشدند و در مقابل، ایران‌خودرو مدعی است که تسویه حساب انجام نشده و حتی آن مقداری هم که پرداخت شده، به‌صورت غیرنقدی بوده که مشکلات زیادی را رقم زده است.
*به تعهداتشان عمل نکردند، مجبور به واردات شدیم
شهرداری تهران و شورای‌شهر در دوره جدید همواره بر استفاده از تولیدات داخلی تاکید داشتند و در راستای تحقق توجه به موضوع تولید ملی بود که طی دو سال قراردادهایی با خودروسازان داخلی برای تامین اتوبوس پایتخت منعقد شد اما به گفته «مهدی چمران» رئیس شورای‌شهر تهران این خودروسازان داخلی نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و آن‌طور که چمران روایت کرده، یکی از بهترین سازندگان اتوبوس در داخل کشور گفته بود که تنها امکان تحویل 50 دستگاه وجود دارد!
به همین منظور «علیرضا زاکانی» شهردار تهران در سفر خود به کشور چین، قراردادی با تولیدکنندگان چینی برای تامین 2500 اتوبوس، 2500 تاکسی برقی، 2500 تاکسی شاسی‌بلند، 10 هزار ون و 150 هزار موتورسیکلت را به امضا رساند که در صورت تامین منابع، از 6 ماه آینده وارد کشور شده و علاوه بر این، انتقال تکنولوژی هم صورت می‌گیرد.
*شهردار توضیح داد، ایران‌خودرو عصبانی شد!
شهردار پایتخت در توضیح نهایی‌کردن این قرارداد با تولیدکنندگان چینی در صفحه توییتر خود نوشت: «بر حسب وظیفه از خودروسازان داخلی هم خرید کردیم با اینکه قیمت بالاتری به ما دادند، اما به تعهدات خود عمل نکردند.»
همین اظهارات کافی بود تا مدیرعامل ایران‌خودرو واکنش نشان داده و انتقادات تند و تیزی را به شهرداری وارد کند. علیمردان عظیمی گفت: «40 دستگاه اتوبوس برقی به شهرداری تهران تحویل دادیم و قرار بود ۲۰۰ میلیارد تومان به ما پرداخت کنند که هنوز ریالی به صورت نقدی پرداخت نشده است.»
وی افزود: «شهرداری به جای پول، ملک به ایران خوردو داده که آن را هم فروخته‌اند. یعنی شهرداری فروش اموال غیر کرده و تخلف صورت گرفته است که مدارک آن وجود دارد.»
*اتوبوس‌های بی‌کیفیتی تحویل دادند که مستقیم به پارکینگ رفت
این سخنان مدیرعامل ایران‌خودرو، بدون پاسخ نماند و فتح بابی بود برای توضیحات دیگر مسئولین شهرداری و شرکت اتوبوسرانی. مهدی علیزاده، مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی در رابطه با بد عهدی خودروسازان و پاسخ به اظهارات مدیرعامل ایران‌خودرو گفت: «از ابتدای طرح موضوع خرید اتوبوس از تولیدکنندگان داخلی، زاکانی شهردار تهران دغدغه تحویل به موقع و تحویل اتوبوس با کیفیت و دارای استانداردهای لازم برای آسایش و امنیت مردم را مطرح کرد و ما نیز با همین راهبرد به دنبال تأمین نیاز شهر به اتوبوس رفتیم و همه بخش‌های نظام نیز به یاری ما شتافتند. اما آقایان به جای پاسخگو بودن درباره چرایی تحویل ندادن اتوبوس‌ها به مردم تهران به دنبال عملیات روانی علیه شهرداری تهران به عنوان نهاد خادم مردم تهران هستند.»
وی افزود: «انتقاد زاکانی از سر دلسوزی و دوستانه بود و ما هرگز وارد بحث‌های بی ارتباط با موضوع خدمت به مردم نمی‌شویم و صراحتا اعلام می‌کنم مطالبات نقدی ایران خودرو دیزل پرداخت شده است.»
مدیر عامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران تصریح کرد: «قرارداد خرید اتوبوس آتروس به تعداد 175 دستگاه و 2 دستگاه کشنده در سال 1400 به مبلغ 717/5 میلیارد تومان منعقد شد که بخش نقد آن به مبلغ 501 میلیارد تومان پرداخت و الباقی به مبلغ 216 میلیارد تومان در قالب غیرنقد بصورت ملک بوده که جهت تحویل ملک به کارگزار مورد تایید شهرداری معرفی شده‌اند که در این راستا تاکنون با کارگزار به توافق نرسیده‌اند و در این راستا شرکت ایران خودرو دیزل بابت طلب غیرنقد خود در مراجع قضایی علیه شهرداری تهران، شرکت واحد اتوبوسرانی و کارگزار مربوطه طرح شکایت کرده که شکایت مزبور از سوی مرجع قضایی رد و رأی هم به نفع شهرداری و شرکت اتوبوسرانی و کارگزار صادر شده است.»
علیزاده افزود: «همچنین از 175 دستگاه اتوبوس و 2 دستگاه کشنده کامیون، فقط 170 دستگاه تحویل داده شده و 5 دستگاه اتوبوس و 1 دستگاه کشنده را تاکنون تحویل نداده‌اند.»
وی گفت: «ما در قبال هر ریالی که به این شرکت خودروساز پرداخت کرده‌ایم باید در مقابل مردم پاسخگو باشیم ولی چه کنیم که آقایان در سال 1400 و 1401 تعداد ۱۷۰ اتوبوس را تحویل شرکت واحد دادند و پولش را هم کامل گرفتند ولی اتوبوس‌هایی که تحویل دادند آنقدر بی‌کیفیت بود که امکان بهره‌برداری از ۱۵۰ دستگاه آن برای خدمت به مردم میسر نشد و از کارخانه مستقیم به داخل سامانه رفت و پارک شد. هرچه کردیم نتوانستیم این اتوبوس‌ها را وارد چرخه خدمات رسانی کنیم. آقایانی که امروز طلبکارند حتی خدمات پس از فروش قابلی هم نداشتند و تنها پس از دخالت معاون دادستان، این شرکت خودروساز مکلف به رفع ایرادات اتوبوس‌های به ظاهر نو خود آن هم بعد از چند سال شد.»
*زاکانی وارد گود شد
علیرضا زاکانی در حاشیه بهره‌برداری از ۲۲ بازار میوه و تره‌بار شهر تهران در جمع خبرنگاران در خصوص اظهارنظر یکی از مدیرعاملان شرکت‌های خودروسازی مبنی بر عدم دریافت پول از شهرداری برای تولید اتوبوس گفت: «در حال حاضر ما ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس خریداری کرده‌ایم که ۱۷۰ دستگاه اتوبوسی که از آن صحبت می‌شود غیر از این ۵۰۰۰ اتوبوس بوده و این‌ها اتوبوس‌هایی بودند که قبلا خریداری شدند.»
وی اضافه کرد: «از ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس خریداری شده ۲۵۰۰ دستگاه از تولید کننده داخلی و ۲۵۰۰ دستگاه از تولید کننده خارجی خریداری شده است. این اتوبوس‌ها کیفیت و قابلیت‌های بسیار خوبی دارند اما ما اعلام کرده‌ایم که تولید داخل به اندازه نیاز ما نیست و نمی‌توانیم مردم را گرو بگیریم که چندین سال بعد اتوبوس‌ها را دریافت کنیم.»
وی ادامه داد: «طبق تعهدات پول را واریز کرده‌ایم و اتوبوس‌ها را تحویل می‌گیریم از خارج هم اتوبوس‌هایی که خریداری کرده‌ایم به صورت کلی و با کیفیت وارد کشور می‌شود و در مرحله بعد نیز این اتوبوس‌ها با ورود قطعات و پس از آن، قابلیت بیشتری را برای تولید داخل فراهم می‌کنند.»
شهردار تهران تاکید کرد: «از ۲۵۰۰ دستگاه اتوبوس خریداری شده داخلی ۵۰۰ دستگاه برقی و ۲۰۰۰ دستگاه با استانداردهای روز دنیا دیزل هستند. تعامل بسیار خوبی با خودروسازها داریم اما در خصوص اظهارنظری که انجام شده ما اسمی از خودروساز نیاورده‌ایم اما اعلام کرده‌ایم در حوزه کیفیت اگر اتوبوس‌های داخلی کیفیت داشته باشند خریداری می‌کنیم که این برادر ما حساسیت به خرج دادند و بیان نادرستی داشتند.»
زاکانی ادامه داد: «ما پرداخت نقدی داشتیم و هم تهاتر با ملک؛ پرداخت نقدی انجام شده و تهاتر که جزو قرارداد بوده ملک معرفی شده است اما قیمت‌گذاری‌ها را براساس کارشناس رسمی اعلام کرده‌ایم که خودروساز از طریق کارگزاری برای قیمت‌گذاری عمل کرد و در مرحله بعد شکایت کردند و خودشان محکوم شدند. ما امیدواریم با همین شرکت نیز بهترین تعامل را داشته باشیم. در خصوص ۱۵۰ دستگاه اتوبوسی که اعلام شد، مشکل داشتند. از میان ۱۷۰ دستگاه اتوبوسی که خریداری شده بود باید بگویم که این دستگاه‌ها اشکالاتی داشتند که اشکالات را به مجموعه اعلام کردیم و گفتیم که اشکالات را رفع کنند.»
*مناقشات فرسایشی
هر چند اختلافات موجود بین شهرداری و ایران‌خودرو مبنایی و بر سر مسائلی بسیار مهم بوده اما باید توجه داشت که ادامه وضعیت موجود، منجر به فرسایشی‌شدن این اختلاف و متعاقباً ضرر و مردم و شهروندان پایتخت می‌شود. شهرداری و ایران‌خودرو به‌جای رفتن در رینگ مبارزه و پاسخگویی به یکدیگر در رسانه‌ها، باید به‌سمت حل و فصل اختلافات حرکت کنند چون امروز، پایتخت در وضعیت اسفناکی از لحاظ حمل و نقل عمومی، به‌خصوص تعداد اتوبوس‌های فعال است و ضرورت دارد هر چه سریع‌تر نیازهای تهران در حوزه حمل و نقل و اتوبوس از هر طریقی تامین شود.
آن‌طور که برخی مسئولین شهری از جمله جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای‌شهر تهران و محسن هرمزی، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران می‌گویند، از 9 هزار دستگاه اتوبوسی که تهران نیاز دارد، امروز تنها 2047 دستگاه فعالیت می‌کنند و یک فاصله قابل توجه بین شرایط کنونی و مطلوب وجود دارد. ناگفته نماند که انفعال شورای‌شهر قبلی (شورای پنجم) در توجه به تامین اتوبوس و تعمیر و بازسازی آن‌ها، عامل موثری در رقم‌خوردن وضعیت کنونی بوده است.
اما به هر شکل، این قسم مناقشات و جدال‌ها، سد راه بزرگی برای تحول در شرایط پایتخت و تامین نیازهای مردمی است که به‌دلیل عدم حاکم‌بودن شرایط متعادل حمل‌ونقل، بخشی از زمان خود را در خیابان‌ها تلف کرده و یا متحمل هزینه‌های زیادی می‌شوند.