این روزها اعتیاد بسیاری از افراد در استفاده از گوشی شهره شهر است. گویی ما از آهن ساخت شدیم و گوشی آهن‌ربا است. اگر بیش از حد استاندارد متناسب با رده سنی‌مان در فضای مجازی، بازی و پیام‌رسان‌ها چرخ بزنیم باید به انتظار اثرات منفی جسمانی و روانی بنشینیم.
البته که همین گوشی‌های هوشمند به سهولت کارها و دست‌یابی به محتواهای گوناگون بسیار کمک کرده است و جنبه‌های مثبت زیادی دارد. بنابراین باید مطمئن شویم که ایتکنولوژی که روزی قرار بود کمک حالمان شود بلای جانمان نشود.
بیانات کارشناسان و متخصصان در داخل و خارج از کشور در این زمینه نشان‌دهنده مشاهده افراد درگیر و مبتلا به اثرات مخرب اعتیاد به گوشی است. پس همین گشت زدن‌ها در گوشی که روزه‌مان شده را نباید نادیده گرفت.
گوشی می‌گذارد که شما بخوابید؟
پایگاه خبری سی ان ان درباره گزارش گروهی از محققان نوشت: بن کارتر نویسنده، دکتر و مدرس در دانشگاه کینگز کالج لندن همراه با همکارانش صدها تحقیق که سال‌های گذشته انجام شده بود را بررسی کردند. آن‌ها 20 گزارش که در آن‌ها مجموعا 125198 کودک و نوجوان شرکت داشتند بررسی کردند.
کارتر و تیم‌اش دریافتند که استفاده از گوشی‌ها قبل از خواب تاثیر منفی بر خواب کودکان و نو جوانان می‌گذارد و کیفیت خواب آن‌ها را پایین می‌آورد.
این محققان اذعان دارند، نوری که از تلفن‌های هوشمند ساتع می‌شود بر ریتم شبانه روزی و زمان‌بندی فرایندهای بیولوژیکی داخلی بدن از جمله ترشح هورمون و دمای بدن تاثیر می‌گذارد. هورمونی به نام ملاتونین، به زمان بندی چرخه خواب و بیداری ما کمک می کند. چراغ‌های الکترونیکی می‌توانند ترشح ملاتونین را به تاخیر بیندازند و این چرخه را مختل کرده و به خواب رفتن را سخت‌تر کنند. این موضوع برای بزرگسالان مهم است اما برای کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در این راستا سوجی کانساگرا، مدیر برنامه پزشکی خواب و اعصاب کودکان بیان کرد: «خواب با کیفیت برای کودکان حیاتی است. چرا که در این سن خواب نقش مهمی در رشد، حافظه، خود تنظیمی، تمرکز، عملکرد سیستم ایمنی، سلامت قلب و عروق دارد.»
آن قدر به گوشی معتاد نشوید که حافظه‌تان بدون گوشی کارایی نداشته باشد
در تمامی رده‌های سنی استفاده بیش از حد استاندارد از گوشی‌های هوشمند بر روی حافظه اثر منفی می‌گذارد.
الیور هارت پروفسور در دانشگاه مک گیل واقع در آمریکای شمالی در مطالعه نوروبیولوژی حافظه و فراموشی می‌پردازد.
وی در روزنامه گاردین در این زمینه اظهار کرد: مغز انسان طوری طراحی شده است که هرچه بیشتر از آن استفاده شود، فعال‌تر می‌شود. درست است گوشی‌های هوشمند انجام بسیاری از کارها را راحت‌تر کرده‌اند و کارها به سرعت انجام می‌شوند اما برای آن که ذهن پویا تری داشته باشید بهتر است برای انجام کارها از ذهن خودتان استفاده کنید.
همچنین استفاده طولانی مدت از از تلفن‌های هوشمند به جای فعالیت‌های ذهنی ماده خاکستری مغز را کاهش می‌دهد که افسردگی، آسیب‌های روانی و زوال عقل را در پی دارد. مثالی که می‌شود در این باره زد، استفاده از جی پی اس های گوشی است که ذهن شما را تنبل می‌کنند که شما با داشتن آن سعی در ثبت آدرس‌ها و مکان‌ها در ذهن خود نمی‌کنید.
کم ببینید، همیشه ببینید
براساس گزارشات مرکز مراقبتی چشم و بینایی تگزاس، فردی که معتاد گوشی و فضای مجازی است با نگاه کردن مکرر به صفحه گوشی دچار خشکی چشم می‌شود. به طور معمول شما باید 15بار در دقیه پلک بزنید اما وقتی به صفحه گوشی خیره می‌شوید این عدد به نصف کاهش می‌یابد و به چشمانتان زمان کمتری می‌دهید که بتواند رطوبت خودش را تامین کند در نتیجه گرفتار خشکی چشم می‌شوید.
تحقیقات دانشگاه تولدو نشان می‌دهد که نور آبی که از صفحات گوشی و رایانه ساتع می‌شود احتمال ابتلا به بیماری دژنراسیون ماکولا را افزایش می‌دهد. ماکولا زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های گیرنده نور در چشم ما بمیرند. این نور آبی باعث ایجاد مولکول‌های چشمی به نام رتینال می‌شود که به نوبه خود با ایجاد واکنش‌های شیمیایی به سلول‌های گیرنده نور آسیب وارد می‌کنند.
این بیماری فقط در صورت استفاده بیش از حد گوشی اتفاق می‌افتد و معضل خستگی چشم که ناشی از خشکی چشم است از ابتلا به این بیماری شایع‌تر است.
گوشی‌ها چه اثراتی بر روح و روان فرزندانمان می‌گذارند؟
درکنار اثرات منفی که گوشی هوشمند روی جسم در همه سنین دارد، اثرات منفی روحی و روانی که مخرب سلامت روان است را در پی دارد. در این امر بیشتر رده‌های سنی کودک و نوجوان درگیر هستند. این بدان معنا نیست که بزرگسالان از این موضوع در امان هستند اما رده‌های سنی پایین‌تر بیشتر در معرض این مشکل هستند.
تقی ابوطالبی احمدی دکترای تخصصی روانشناسی و تربیتی، مشاور خانواده و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در خصوص استفاده کودکان و نوجوانان از گوشی و فضای مجازی بیان کرد: شکل گیری شخصیت و طرحواره‌های شخصیتی در زمان‌های حساس رشد اتفاق می‌افتد. در بحث روانی و تربیتی محتوای بازی‌های کودکان حائز اهمیت است که آیا مدت زمان محتوا و پیام بازی مطابق با رشد کودک قابل هضم است یاخیر. نظارت والدین و مربیان در این راستا می‌تواند از آسیب‌های روانی پیشگیری کند. با درنظر گرفتن این موارد آسیب‌های ناشی از گوشی را می‌توان تا حدودی کنترل کرد.
وی اظهار کرد: نوجوانان به واسطه روحیه جست‌وجوگری با تلاش و تکاپو به طرف دنیای اطلاعات می‌روند. باید توجه داشت که کوکان و نوجوانان خزانه لغتی و اطلاعاتی کمی دارند که این دنیای اطلاعات در فرایند رشد شناختی، عقلانی، عاطفی، روانی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و معنوی تاثیر مهمی می‌گذارد. بنابراین وجه مثبت و منفی محتوای گوشی‌ها به رشد غلط و یا صحیح جهت می‌دهد و کنترل محتوا زیر نظر متخصصین رشد امکان پذیر است.
در پی استفاده بیش از حد استاندارد از گوشی کودکان با تنبلی و کم کارکردی عضلات و کاهش جست‌وخیزها مواجه می‌شوند.کودکان و نوجوانان در سنین خاص خود ماموریت‌هایی مانند جست‌وخیز و تعامل را دارند، که بازی‌ها و برنامه‌های گوشی نباید کودکان و نوجوانان را از آن‌ها باز دارند.
وی در آخر افزود: همه این اقدامات در جهت بروز شرایط استعدادهای فرزندان کمک کننده است.
به طور کلی گوشی‌ها از دو جهت جسمی و روانی می‌توانند به آسیب وارد کنند. بنابراین در پی استفاده از تلفن همراه و هوشمند باید خود نیز هوشمندانه عمل کنیم چرا که اگر ما برای خود یا فرزندانمان گوشی خریداری می‌کنیم برای منفعت‌های آن است نه آسیب‌های آن.