امروزه با توجه به آلودگی هوا و گرد و غبار، بروز حساسیت در فصول مختلف سال چیز عجیبی نیست. تا به حال درمان قطعی برای حساسیت فصلی معرفی نشده است؛ اما راهکارها و روش‌های موثر بسیاری وجود دارند که به شما کمک می‌کنند راحت‌تر فصل بهار را بگذرانید.
آلرژی در فصل بهار نوعی بیماری ژنتیکی است که تاکنون درمان قطعی برای آن یافت نشده است. تنها با دوری کردن از عوامل آلرژی زا می‌توان بیماری را کنترل نمود.
چرا در فصل بهار دچار حساسیت می‌شویم؟
حالت آلرژی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن انسان نسبت به چیز دیگری به نام آلرژن واکنش نشان می‌دهد. وقتی کسی به فصل بهار آلرژی دارد، بدن آنتی‌بادی تولید می‌کند تا به سلول‌های مختلف بدن بروند و باعث تولید هیستامین و مواد شیمیایی دیگر شوند. تولید هیستامین در بدن برای جلوگیری از ورود آلرژن‌ها به بدن است. این ماده باعث خارش و آبریزش بینی، عطسه و التهاب چشم می‌شود.
حالا مهم‌ترین عامل ایجاد حساسیت در فصل بهار گرده گل‌ها و هاگ قارچ‌ها است که در هوا پراکنده می‌شوند. همچنین تغییرات آب و هوا در بهار هم می‌تواند در میزان تشدید آلرژی نقش داشته باشد. برای مثال اینکه در روزهای گرم و آفتابی که وزش باد بیشتر است احتمال اینکه آبریزش بینی شدید و خارش گلو داشته باشید بیشتر است. اما در روزهای بارانی کمتر احتمال دارد که حالت‌های آلرژی را تجربه کنید.
ماده حساسیت زا یا آلرژن چیست؟
ماده حساسیت زا یا آلرژن ماده‌ای است که منجر به بروز واکنش‌های آلرژیک در شخص می‌شود. سیسستم ایمنی بدن برخی از انسان‌ها، این مواد را مانند یک جسم خارجی و خطرناک شناسایی کرده و به‌سرعت به آن واکنش نشان می‌دهد. در اثر این واکنش، سلول‌های ایمنی بدن با آزاد کردن ماده‌ای به نام هیستامین که ترشحی درون‌ریز است سیستم عصبی بدن را تحریک کرده و پیامی را در بدن منتشر می‌کند که موجب بروز حالت آشفتگی و برانگیختگی سیستم ایمنی می‌شود.
آلرژن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- گیاهان و گرده گل ها
- گرد و غبار
- مواد معطر
- برخی مواد شیمیایی مانند شوینده‌ها
- برخی داروها
- بعضی از مواد غذایی
- مو و پشم حیوانات
- دود سیگار
- برخی مواد آرایشی
- بدلی جات
- عوامل فیزیکی مانند سرما، گرما و نور
علائم آلرژی چیست؟
علائم بروز حساسیت فصلی معمولا در بهار و پاییز نمایان می‌شوند. از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
علائم تنفسی
شامل عطسه‌های مکرر، آبریزش و گرفتگی بینی، خارش بینی، دهان، گلو و گوش، سرفه‌های شدید و خشک و خس‌خس سینه، تنگی نفس، مشکلات تنفسی مخصوصا هنگام انجام ورزش های سنگین
نشانه‌های حساسیت بهاری چشم
خارش، سوزش و قرمزی چشم‌ها، تولید و ترشح بیش از حد اشک، تورم پلک‌ها به‌ویژه هنگام صبح
علائم حساسیت بهاری پوست
پوسته‌پوسته شدن، خارش و برآمدگی‌های قرمز روی پوست و کهیر
علائم عمومی
احساس خستگی و کسالت، سردردهای ناشی از گرفتگی سینوس‌ها و کاهش کیفیت خواب، سرگیجه
چگونه از بروز آلرژی فصل بهار جلوگیری کنیم؟
همانطور که گفتیم آلرژی درمان قطعی ندارد ولی با داروها و بعضی از خوراکی‌ها و اعمال تغییراتی در سبک زندگی می‌توانیم آن را مدیریت کنیم.
درمان آلرژی فصل بهار با دارو
آنتی‌هیستامین
مصرف آنتی هیستامین تولید هیستامین در بدن را کاهش می‌دهد که نشانه‌های آلرژی‌زا را کاهش می‌دهد. آنتی هیستامین در داروهای مختلف به صورت قرص، اسپری بینی و شربت وجود دارد.
اسپری کورتیکو استروئیدهای داخل بینی
به گفته پزشکان کورتیکواستروئیدهای موضعی که داخل بینی استفاده می‌شوند موثرترین روش درمان انسداد و آبریزش بینی هستند. داروهای ضد گرفتگی بینی یا دکانجستنت‌ها داروهای ضد گرفتگی بینی به‌صورت قرص، اسپری یا قطره وجود دارند. این داروها با انقباض رگ‌ها و مویرگ‌های بینی گرفتگی بینی را درمان می‌کنند. اما استفاده بدون مشورت پزشک آن هم در طولانی مدت این داروها خطرناک است و عوارض جانبی دارد.
قطره چشم
استفاده از قطره چشم به‌طورموقت و در کوتاه‌مدت می‌تواند حالت‌های آلرژی مانند قرمزی، خارش و التهاب را درمان کند. اما بهتر است با مشورت پزشک از این داروها استفاده کنید.
واکسن ضد آلرژی
واکسن‌های ضد آلرژی درمان‌های نسبتا طولانی مدتی هستند که برای ۳ تا ۵ سال بدن فرد را نسبت به آلرژن‌ها مقاوم می‌کنند. واکسن ضد آلرژی مقدار مشخصی از آلرژن‌ها را وارد بدن می‌کند تا بدن آنتی‌بادی لازم را برای مقابله با آن تولید کند.
سم زدایی بدن
اغلب آلرژی فصل بهار با در معرض قرار گرفتن سموم افزایش پیدا می‌کند. کبد نیز یکی از مهم‌ترین اعضای بدن در مبارزه با حساسیت فصلی است. زمانی که بدن خود را در معرض غذاهای فراوری شده و مضر، استرس، الکل و داروهای روانگردان قرار دهید، کبد شما با مشکل مواجه خواهد شد و در نتیجه حساسیت فصلی افزایش پیدا خواهد کرد.
پس سعی کنید که از غذاهای مضر دوری کنید و کبد خود را با مواد گیاهی و غذاهایی مثل شیر، زردچوبه و مرکبات سالم نگه دارید.
نوشیدن آب
مرطوب نگه داشتن بدن وظیفه هر فردی است زیرا کار آسانی است اما بسیاری از افراد از کم‌آبی رنج می‌برند. عوارض جانبی کم‌آبی بدن بسیار گسترده است و می‌تواند روی روحیه، میزان گرسنگی و سخت‌شدن کاهش وزن تاثیرگذار باشد.
کم‌آبی بدن شما را خسته می‌کند و باعث می‌شود که نتوانید شب‌ها خواب خوبی داشته باشید و همچنین عاملی برای سردرد و نفخ است و علائم حساسیت فصلی را نیز تشدید خواهد کرد. به طور خلاصه کم‌آبی بدن برای سلامتی مضر است و هر چقدر که بیشتر آب بنوشید، بدن شما احساس بهتری خواهد داشت.
تغییرات در رژیم غذایی
رژیم غذایی نقش مهمی را در سلامت کلی بدن ایفا می‌کنند زیرا می‌توانند روحیه ما را بهبود ببخشند و در جسم ما نیز تاثیر مثبت داشته باشند. همچنین عامل مهمی در سطح انرژی، زیبایی پوست و تعادل وزن محسوب می‌شوند. در مورد آلرژی فصل بهار نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
هر چقدر که رژیم غذایی سالم‌تری داشته باشید، واکنش بهتری از بدنتان دریافت می‌کنید. علاوه بر آن غذاهای خاصی هستند که علائم حساسیت فصلی را در شما شدیدتر خواهند کرد. در فصل بهار از غذاهای تند و ادویه‌دار کمتر مصرف کنید.
مثلاً موارد زیر جزء مواد غذایی هستند که حساسیت فصلی را افزایش می‌دهند:
- آناناس
- خیار
- دانه آفتابگردان
- ملون
- شکر
- ماهی
- بادام زمینی
- گندم
- سویا
پروبیوتیک‌ها
علائم حساسیت فصلی می‌تواند به دلیل ناتعادلی در سیستم ایمنی باشد که معمولاً واکنش‌های شدیدی را در مواجهه با ماده خاص مثل گرد و غبار، مواد غذایی و غیره در پی خواهد داشت. پروبیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های مفید را به سیستم ایمنی شما ببخشند و در نتیجه استفاده از منابع غذایی دارای پروبیوتیک به شدت در مبارزه با آلرژی فصل بهار مناسب است.
باید از سبزیجات سالمی استفاده کنید که دارای ویتامین‌ها و مواد مغذی مهم برای مبارزه با حساسیت است. به نظر متخصصان، رژیم غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، روغن زیتون و ماهی است در بهبود علائم آلرژی نقش زیادی دارد.
برگ گزنه
برگ گزنه به طور طبیعی توانایی بدن را برای تولید هیستامین مسدود می‌کند که یک ماده طبیعی برای از بین بردن آلرژی فصل بهار محسوب می‌شود. برگ گزنه را می‌توان در مناطق مختلف و سرسبز پیدا کرد و خرید آن نیز بسیار راحت است. حتی می‌توانید این ماده گیاهی را به‌صورت کپسول دریافت کنید و یا برگ آن را به‌طور کامل بخرید که ترجیحاً خرید برگ توصیه می‌شود.
مقداری از برگ آن را به عنوان چای گیاهی دم کنید که طعم خوشمزه و البته مفیدی را خواهد داشت. مرطوب نگه داشتن بدن نیز می‌تواند به تنظیم اشتهای شما کمک کند و از آبریزش بینی جلوگیری نماید.
درمان آلرژی فصل بهار با سرکه سیب
سرکه سیب همچنین برای آلرژی فصل بهار بسیار عالی است زیرا تولید مخاط را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و غدد لنفاوی را پاک‌سازی می‌کند و در نتیجه راهبردی عالی و سریع است، به‌شرطی‌که در مواقع مواجهه با حساسیت فصلی یک قاشق غذاخوری از آن را قرقره کنید و همچنین می‌توانید کمی از آن را به یک فنجان آب داغ با کمی عسل بیفزایید.
استفاده از عسل طبیعی
می‌توانید با استفاده از عسل طبیعی علائم آلرژی فصل بهار را تا حد زیادی کاهش دهید. عسل طبیعی که از خود زنبور ساخته شده، می‌تواند حاوی مواد بسیار مفیدی برای مبارزه با حساسیت فصلی باشد که تنها کافی است یک قاشق غذاخوری از آن را در طول روز میل کنید تا با کاهش علائم روبرو شوید و به سرعت نتایج مثبت آن را ببینید.
افزایش رطوبت محیط
با افزایش میزان رطوبت هوای خانه و محیط کار تنفس شما راحت‌تر انجام می‌شود و همچنین خواب آسوده‌تری را به همراه خواهد داشت. برای مرطوب‌کردن هوا از یک دستگاه بخور استفاده نمائید.
درمان آلرژی فصل بهار با گیاهان دارویی
امروزه بسیاری معتقدند که درمان‌های گیاهی و خانگی بهتر از داروهای شیمایی عمل می‌کنند و خطری ندارند. اگر شما هم طرفدار درمان‌های خانگی و گیاهی هستید در ادامه بهترین‌های آن را معرفی کردیم.
بخور گیاهان دارویی بخور یکی از ساده‌ترین و دردسترس‌ترین راه‌های خانگی برای درمان حساسیت است. برای این کار فقط به یک کاسه آب جوش و گیاهان دارویی نیاز دارید. آویشن، اکالیپتوس و اسطوخدوس از گیاهانی هستند که بخور آن‌ها مجاری تفسی را باز و ضد عفونی می‌کند.
شست‌وشوی بینی
معمولاً در مواجهه با هرگونه حساسیتی از جمله حساسیت فردی، آلرژن ها داخل غشای بینی شما می چسبند. سعی کنید که راه بینی خود را تمیز نگه دارید تا از مشکلات خارش شدید و سوزش خلاص شوید.
مدیریت استرس
هورمون‌های استرس تاثیرات مخربی روی سیستم ایمنی می‌گذارند و می‌توانند حساسیت فصلی را تشدید کند. از روش‌های از بین بردن استرس، مدیتیشن، مراقبت از خود و دوری از مسئولیت‌های بیش از حد سخت و سنگین استفاده کنید.
ماساژ درمانی
ماساژ به طرز وسیعی سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. سیستم ایمنی بدون مشکلات عصبی و استرس معمولاً از طریق ماساژ به دست می‌آید.
ماسک و عینک آفتابی بزنید
هنگام بیرون آمدن از خانه یا وقتی که مشغول باغبانی هستید بهتر است از ماسک استفاده کنید. بر اساس تحقیقات اخیر، ماسک‌های معمولی تا ۳۳% و ماسک‌های N95 تا ۸۹.۶% از ورود ذرات آلرژی‌زا به دهان و بینی جلوگیری می‌کنند.
همچنین یکی دیگر از راه‌های ورود آلرژن‌ها به بدن چشم است که باعث قرمزی، خارش و التهاب چشم می‌شود. به همین دلیل استفاده از یک عینک آفتابی زمانی که بیرون می‌روید از ورود این ذرات به چشم جلوگیری می‌کند.
هر روز حمام کنید
همانطور که می‌دانید ذرات آلرژن در هوا با چشم دیده نمی‌شوند و به راحتی می‌توانند در سطح پوست، بین موها و مژه‌ها یا ابرو بنشینند. برای اینکه از شر آلرژن‌ها خلاص شوید وقتی به خانه رسیدید قبل از هر چیز دوش بگیرید. برای مبارزه با آلرژی فصل بهار لباس‌های بیرون را عوض کنید و بشویید بافت پارچه محل مناسبی برای جمع شدن آلرژن‌ها است.
برای اینکه این مواد حساسیت‌زا را با خود به کل خانه نبرید، لباس‌هایی که بیرون می‌پوشید را عوض کنید و بشویید. حداقل هفته‌ای یکبار ملافه‌های تختان را بشویید به شست‌وشوی ملافه‌ها اهمیت دهید. بافت پارچه‌ای ملافه علاوه بر اینکه محل مناسبی برای پنهان‌شدن آلرژن‌ها است می‌تواند جای مناسبی برای رشد کپک و قارچ هم باشد. چرا که هم تاریک و هم مرطوب است.
خانه و محل کار را حداقل هفته‌ای یکبار گردگیری کنید
اگر به‌طور مداوم اطرافتان را گردگیری و جارو کنید گردوخاک زیادی روی سطوح جمع نمی‌شود و لازم نیست هر بار زحمت زیادی بکشید. همچنین ترتیب صحیح گردگیری کردن را یادتان باشد که از بالا به پایین، یعنی از اشیا با ارتفاع بیشتر گردگیری را شروع کنید.