تولید چرم یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی بشر است که تاریخچه‌ای طولانی و غنی دارد. باستان‌شناسان شواهدی از استفاده از چرم در تمدن‌های باستانی مصر، ایران و روم یافته‌اند، جایی که چرم برای ساخت پوشاک، زره و ابزارهای مختلف به کار می‌رفته است. این صنعت با گذشت زمان و پیشرفت فناوری‌ها تکامل یافته و همچنان جایگاه مهمی در تولید محصولات با کیفیت و بادوام دارد.
برای نمونه، از دیرباز، تولید و استفاده از کفش‌های چرمی به دلیل دوام، راحتی و ظاهر شیک، همواره محبوبیت زیادی داشته است. کفش‌های چرمی به خاطر کیفیت بالای مواد و فرآیندهای دقیق تولید، معمولاً عمر طولانی‌تری نسبت به کفش‌های ساخته شده از مواد دیگر دارند. علاوه بر این، چرم به دلیل خاصیت تنفسی خود، پاها را در شرایط مختلف آب و هوایی خشک و خنک نگه می‌دارد و از بروز مشکلات پوستی جلوگیری می‌کند. به همین دلیل استفاده از کفش چرم زنانه و همچین کفش چرم برای آقایان از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است.
در این مقاله می‌خواهیم به زبان ساده فرآیند تولید چرم که شامل چندین مرحله پیچیده است و هر یک نیاز به دقت و تخصص خاصی دارد را به طور دقیق بررسی کنیم.
۱. جمع‌آوری و آماده‌سازی پوست خام
فرآیند تولید چرم با جمع‌آوری پوست خام حیوانات آغاز می‌شود. پوست حیوانات مختلف مانند گاو، گوسفند، بز و خوک به دلیل ویژگی‌های متفاوتی که دارند، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پس از جمع‌آوری، پوست‌ها باید تمیز شوند تا هرگونه باقیمانده گوشت، چربی و مو از روی آن‌ها برداشته شود. این کار به وسیله دستگاه‌های مخصوص یا به صورت دستی انجام می‌شود.
۲. شستشو و نگهداری
پس از تمیز کردن، پوست‌ها به منظور از بین بردن هرگونه آلودگی و باکتری شسته می‌شوند. این مرحله شامل خیساندن پوست‌ها در آب به مدت چندین ساعت است. پس از شستشو، پوست‌ها باید به طور مناسبی نگهداری شوند تا از فساد آن‌ها جلوگیری شود. برای این منظور، از مواد نگهدارنده مانند نمک یا مواد شیمیایی خاص استفاده می‌شود.
۳. دباغی یا Tanning
دباغی مهم‌ترین مرحله در فرآیند تولید چرم است. در این مرحله، پوست خام به چرم تبدیل می‌شود. فرآیند دباغی به دو روش اصلی انجام می‌شود: دباغی گیاهی و دباغی کرومی.
دباغی گیاهی:
در این روش، از مواد طبیعی مانند تانن (که در گیاهان یافت می‌شود) برای دباغی استفاده می‌شود. چرم تولید شده از این روش
معمولاً سفت‌تر و مقاوم‌تر است و به دلیل استفاده از مواد طبیعی، برای محیط زیست کمتر مضر است.
دباغی کرومی:
این روش شامل استفاده از ترکیبات کرومی است. این روش سریع‌تر و کارآمدتر از دباغی گیاهی است و چرم حاصل از آن نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر است. با این حال، استفاده از کروم می‌تواند تاثیرات منفی بر محیط زیست داشته باشد.
۴. خنثی‌سازی و شستشو
پس از دباغی، پوست‌ها باید خنثی شوند تا pH آن‌ها به حالت طبیعی بازگردد. این کار معمولاً با استفاده از مواد شیمیایی خاصی انجام می‌شود. سپس پوست‌ها دوباره شسته می‌شوند تا هرگونه باقیمانده مواد دباغی از روی آن‌ها برداشته شود.
۵. رنگ‌آمیزی و پرداخت
در این مرحله، پوست‌های دباغی شده به منظور دستیابی به رنگ و ظاهر نهایی، رنگ‌آمیزی می‌شوند. فرآیند رنگ‌آمیزی می‌تواند شامل استفاده از رنگ‌های طبیعی یا مصنوعی باشد. پس از رنگ‌آمیزی، پوست‌ها به منظور افزایش دوام و ظاهر زیبا، پرداخت می‌شوند. این کار شامل اعمال مواد محافظ، واکس یا روغن بر روی سطح چرم است.
۶. خشک کردن
پس از رنگ‌آمیزی و پرداخت، چرم‌ها باید خشک شوند. خشک کردن می‌تواند به صورت طبیعی (با هوا) یا با استفاده از دستگاه‌های خشک‌کن انجام شود. خشک کردن طبیعی معمولاً به زمان بیشتری نیاز دارد اما به کیفیت نهایی چرم کمک می‌کند. در مقابل، خشک کردن با دستگاه سریع‌تر است و برای تولیدات انبوه مناسب‌تر است.
۷. نرم کردن و صاف کردن
پس از خشک کردن، چرم‌ها معمولاً سفت و خشک هستند و نیاز به نرم شدن دارند. این کار با استفاده از دستگاه‌های مخصوص و یا به صورت دستی انجام می‌شود. علاوه بر نرم کردن، چرم‌ها باید صاف و هموار شوند تا برای استفاده در تولید محصولات مختلف آماده باشند.
۸. برش و دوخت
در این مرحله، چرم‌های آماده شده بر اساس نیاز و طرح‌های مختلف برش داده می‌شوند. سپس قطعات بریده شده با استفاده از دستگاه‌های دوخت و ابزارهای مخصوص به هم متصل می‌شوند. این مرحله می‌تواند شامل دوخت دستی یا ماشینی باشد و نیاز به دقت و مهارت زیادی دارد.
۹. بررسی کیفیت
پیش از عرضه به بازار، محصولات چرمی باید مورد بررسی کیفیت قرار گیرند. این کار شامل بررسی مواردی مانند دوام، ظاهر، نرمی و همگونی رنگ است. هر گونه نقص یا ایراد باید شناسایی و برطرف شود تا محصول نهایی دارای بالاترین کیفیت ممکن باشد.
۱۰. بسته‌بندی و عرضه به بازار
در نهایت، محصولات چرمی پس از تایید کیفیت بسته‌بندی شده و برای عرضه به بازار آماده می‌شوند. بسته‌بندی مناسب می‌تواند به حفظ کیفیت و افزایش جذابیت محصولات کمک کند.
نتیجه‌گیری
فرآیند تولید چرم طبیعی شامل مراحل متعدد و پیچیده‌ای است که هر یک نیاز به دقت و تخصص خاصی دارد. از جمع‌آوری و آماده‌سازی پوست خام تا برش و دوخت نهایی، هر مرحله تاثیر بسزایی بر کیفیت و ویژگی‌های چرم دارد. با توجه به تاثیرات زیست‌محیطی این صنعت، استفاده از روش‌های پایدار و مواد طبیعی می‌تواند به کاهش اثرات منفی و حفظ منابع طبیعی کمک کند. تولید چرم با کیفیت نیازمند تجربه، دانش و توجه به جزئیات است تا محصول نهایی بتواند نیازها و انتظارات مصرف‌کنندگان را به خوبی برآورده کند.