انتقادروزنامه فرهیختگان از مناظره اول
فرهیختگان نوشت: «کارکرد مناظره چیست؟ بیرون زدن تمایز نامزدهای انتخابات در مقایسه با یکدیگر. آیا در مناظره نخست انتخابات 1403 چنین اتفاقی افتاد؟ خیلی نه! شدت تغییرات فرمی در این مناظره به حدی غالب بود که روی محتوا هم تاثیر گذاشت. در این مناظره طولانی که تصاویر آغازینش از ساعت 6 عصر پخش شد و تا نیمه‌شب ادامه داشت، تعداد زیاد سوالات کارشناسان که به‌صورت رگباری در بخش مقدمه هر قسمت مطرح می‌شد و مورد بی‌توجهی 6 نامزد انتخاباتی قرار گرفته بود تاحدودی بر محتوای بحث سایه انداخته بود.
مناظره اول چه تاثیری روی مشارکت کلی انتخابات خواهد گذاشت؟ نظرسنجی‌ها پاسخ دقیق‌تری به این سوال خواهند داد اما در نگاه اول به نظر می‌رسد با این سیاق از مناظره‌ها خیزش جدی‌ای در مشارکت انتخاباتی رخ نخواهد داد، بحث‌های عموما تکراری نامزدها که در میزگرد اقتصادی هم طرح شده بود کمکی به افزایش مشارکت نخواهد کرد و این سوال را به شکل جدی طرح کرد که در 2 مناظره اقتصادی بعدی قرار است چه اتفاقی بیفتد و آیا این 6 نامزد حرف جدیدی خواهند داشت؟
سطح برخی نامزدها در این مناظره به گونه‌ای بود که به جای آن‌که خیزش اجتماعی جدی ایجاد کند، عملکرد شورای نگهبان را در تاییدصلاحیت افراد مورد سوال قرار داد.
تاثیر مناظره اول روی سبد رای نامزدها با نظرسنجی‌های روزهای بعد مشخص خواهد شد اما به نظر می‌رسد هیچ‌کدام از نامزدها نتوانستند رای سنگینی از این مناظره از آن خود کنند. پیش از این مناظره نظرسنجی‌ها نشان می‌داد دو لیگ رقابتی در این انتخابات وجود دارد؛ لیگ نخست بین قالیباف، جلیلی و پزشکیان و لیگ دوم بین زاکانی، قاضی‌زاده و پورمحمدی.
در لیگ نخست قالیباف تلاش کرد در این مناظره رای خود را به عنوان یک چهره باسابقه تثبیت کند. قالیباف برای این کار تلاش کرد با هیچ‌یک از نامزدها وارد مواجهه مستقیم نشود تا کمتر آسیب ببیند. پزشکیان ما‌بین آنچه خودش است و آنچه می‌خواهند از او برساخت کنند معلق است، گاهی حرفهای عامه‌پسند رو به جلو می‌زند و گاهی به تکرار می‌افتد، او می‌داند که برای بردن رای حاشیه‌ها نیاز به عامیانه حرف زدن دارد اما گاهی نمی‌تواند مرز خود را با سخنانی که افراد مسن در پارک‌ها می‌زنند مشخص کند. جلیلی در این لیگ معمولی‌ترین عملکرد را دارد؛ به سوال‌ها پاسخ می‌دهد اما نه شورانگیز.
در لیگ دوم مصطفی پورمحمدی به دلیل ناشناخته بودن مزیت‌هایی دارد؛ فن بیان نسبتا خوب در این لیگ موقعیت او را بهبود بخشید. زاکانی تلاش کرد از کاراکتر قبلی خود که بیشتر سلبی بود فاصله بگیرد و ایجابی سخن بگوید اما اینکه چقدر موفق بود خیلی مشخص نیست. قاضی‌زاده هم با وجود سابقه یک دوره نامزدی در انتخابات نتوانست مزیت مهمی برای خود ایجاد کند.
مناظره نخست احتمالا برای مخاطب عام تا حدود زیادی خسته‌کننده و غیر‌موثر بوده است و شاید نام نامناظره برای آنچه اتفاق افتاده مناسب‌تر باشد. اگر قرار است از مناظره‌ها آبی برای انتخابات گرم شود باید در فرم و محتوا تغییرات جدی اتفاق بیفتد.»
نتایج برخی نظرسنجی‌ها
دنیای اقتصاد نوشت: «براساس نظرسنجی یکی از مراکز نظرسنجی که در ۲۵خرداد انجام شده است، قالیباف با ۲۶درصد، جلیلی با ۲۴ درصد، پزشکیان با ۱۸درصد، زاکانی، قاضی‌زاده‌هاشمی و پورمحمدی مجموعا با ۵درصد در نظرسنجی‌ها قرار دارند. همچنین براساس این نظرسنجی ۲۶درصد هنوز تصمیم نگرفته‌اند در انتخابات شرکت کنند. این نظرسنجی میزان مشارکت را ۴۷درصد تخمین زده است.
همچنین در نظرسنجی دیگری که روز ۲۶خرداد انجام شده است میزان مشارکت در انتخابات ۵۲درصد اعلام شده است.
در این نظرسنجی از میان کسانی که رای می‌دهند، قالیباف با ۳۴درصد، پزشکیان۲۱درصد و جلیلی ۲۱درصد در رتبه نخست قرار دارند. همچنین در میان کسانی که برای شرکت در انتخابات تردید دارند، پزشکیان با ۲۲درصد، قالیباف با ۱۶درصد، جلیلی با ۸ درصد، در رتبه‌های نخست قرار دارند.
مرددین نیز ۲۸درصد در این بخش اعلام شده است. نتایج این افکار‌سنجی در بین کسانی که رای می‌دهند و کسانی که تردید دارند نیز چنین اعلام شده است: قالیباف ۲۹درصد، پزشکیان ۲۱درصد، جلیلی ۱۸درصد. این بخش میزان مرددین را نیز ۱۹درصد اعلام کرده است. همچنین براساس این نظرسنجی میزان آرای پزشکیان در استان‌های ترک و کردنشین دوبرابر قالیباف و سه برابر جلیلی است.»
واکنش دفتر مقام معظم رهبری به برخی نقل قول‌های غیر مستند انتخاباتی
دفتر مقام معظم رهبری در واکنش به برخی نقل قول‌های غیر مستند از رهبر انقلاب و مسئولان دفتر ایشان، در اطلاعیه‌ای تاکید کرد که نقل قول‌های غیر مستند و یا برداشت‌های شخصی فاقد اعتبار است.
متن اطلاعیه دفتر مقام معظم رهبری به این شرح است: «در روزهای اخیر مشاهده شده است که برخی از نامزدهای محترم انتخابات ریاست‌جمهوری و یا اعضای ستاد و افراد منتسب به آنها در اظهارنظرها و موضع گیری‌ها، نقل قول‌هایی ناقص و یا نادرست از رهبر انقلاب اسلامی و یا مسئولان دفتر معظم له بیان کرده‌اند.
هرگونه نقل قولِ غیرمستند به اسناد موجود و مکتوب از بیانات و اظهار نظرهای رهبر معظم انقلاب اسلامی و اکتفا به برداشت‌های شخصی و دریافت‌های شفاهی از بیانات ایشان و یا مسئولان دفتر معظم له فاقد اعتبار و استناد است. انتظار می‌رود همگان نسبت به این موضوع توجه لازم را داشته باشند و از تکرار آن پرهیز شود.»
گفتنی علیرضا زاکانی در میزگرد سیاسی نقل قولی از مقام معظم رهبری نقل کرده بود.
روایتی از حضور پزشکیان در جمع دانشجویان
فرهیختگان نوشت: «چالش، حاشیه و صحبت‌های تند و تیز و صریح، بخش جدایی‌ناپذیر برنامه‌های دانشجویی است، خصوصا اگر در زمان انتخابات هم برگزار شود. بر این اساس خیلی هم دور از انتظار نبود که حضور یک نامزد انتخاباتی در دانشگاه با حاشیه همراه باشد.
بخش مهم‌تر ماجرا اما این است که نامزد انتخاباتی چه پاسخی به نقدهای دانشجویان و صحبت‌های صریح آنها می‌دهد؛ برای اینکه فضای انتخاباتی را گرم کند و نظر دانشجوها را جلب کند، حرفهای تند و رادیکال می‌زند تا صدای کف و سوت‌ها بلند شود؟ یا درست در نقطه مقابل اظهارات دانشجوها آنها را نقد می‌کند و به آنها توجه نمی‌کند؟ یا تلاش می‌کند ضمن شنیدن صحبت‌های آنها پاسخ درست و قانع‌کننده‌ای بدهد که هم جانب انصاف را رعایت کند، هم ضمن اینکه اظهاراتش تنه به تنه رادیکالیسم نمی‌زند با نقدهای دانشجویان همراه شود و در مواردی به آنها حق دهد.
مسعود پزشکیان در جریان حضورش در دانشگاه مسیر سوم را انتخاب کرد. وی ازجمله افرادی بود که در جریان اتفاقی که برای مهسا امینی رخ داد، ضمن اینکه نقدهایی به نحوه اطلاع‌رسانی از جانب پلیس مطرح می‌کرد، هیچ زمان اظهارنظری نکرد که بازی در زمین اپوزیسیون باشد.
پزشکیان زمانی که در جریان ناآرامی‌های خیابانی، نیروهای انتظامی مورد ضرب و شتم اغتشاشگران قرار می‌گرفتند، آن را مورد نقد قرار دارد و درحالی که برخی چهره‌های اپوزیسیون خارج‌نشین و البته داخلی این ناآرامی‌ها و صحنه‌های خشونت‌آمیز را «اعتراض مدنی» معرفی می‌کردند، او اشاره کرد که کتک زدن نیروهایی که مسئول برقراری نظم و امنیت هستند، آسیب مستقیمش متوجه نظم و امنیت ملی می‌شود.
پزشکیان در دانشگاه تهران همچنان روی این نقطه ایستاد و ضمن اینکه نقدهایی به رقبا و دیگر دوره‌های انتخاباتی وارد کرد، همچنان روی این موضوع تاکید می‌کرد که باید جانب انصاف را رعایت و نباید به کسی توهین کنیم. عبور نکردن او از خط قرمزها و چهارچوب‌های نظام درعین حفظ روحیه اصلاح‌طلبی نشان می‌داد پزشکیان قصد ندارد در مسیر رادیکالیسم میرحسین موسوی در 88 حرکت کند...
پزشکیان حتی در رقابت با نامزدها هم تا الان توهین و انتقادی مطرح نکرده، اگرچه رویکردهایی را صریحا نقد کرده اما باب توهین را باز نکرده است.
او حتی در دانشگاه تهران و در فضای رادیکالی که برخی دانشجویان ایجاد کرده‌اند، همچنان خطوط قرمز را رعایت کرده و ضمن نقد متذکر شده که نباید به کسی توهین کرد. پزشکیان یک توصیه مهم انتخاباتی را مورد توجه قرار داده است؛ او می‌داند اگر برای جذب رای به‌دنبال رادیکال کردن فضا باشد، چه آسیب‌هایی متوجه نظام حکمرانی خواهد شد و اگر فضای رقابتی را به‌سمت توهین‌هایی ببرد که مطرح کردنش فقط به بی‌اخلاقی‌های انتخاباتی اضافه خواهد کرد، نتیجه‌ای به‌دنبال نخواهد داشت.
او نشان داد می‌خواهد خودش باشد، نقد کند، رقابت سالمی برقرار کند و روی شکاف‌های اجتماعی موج‌سواری نکند. پزشکیان یک تفاوت ماهوی با میرحسین 88 دارد؛ او تجربه آن سال را مقابل چشم دارد و می‌داند حرکت در مسیر رادیکالیسم نه به نفع دموکراسی است و نه انتخابات.»
اعتماد نوشت: «آقاي پزشكيان فرزند نظام و برآمده از آرمان‌هاي انقلاب است، براي آن جنگيده است ، صداقتش از كلمه كلمه سخنانش پيداست. او بدون ترس از اقبال و ادبار كسي از اجراي سياست‌هاي كلي سخن مي‌گويد و در دانشگاه تهران صريحا اعلام مي‌كند كه كسي حق توهين به اعتقاد من (درست باشد يا غلط) راجع به رهبري را ندارد و آزادي بيان آزادي توهين نيست و با اين اعلام ثابت مي‌كندكه بيش از هر زمان ديگر و بيش از هر كس ديگر براي كار و تعامل و سازندگي و خدمت و نه براي تقابل با اركان نظام آمده است.
به نظر مي‌رسد كه جامعه و حاكميت با انبوه نيروها و چهره‌هاي دلسوز بالغانه‌تر از هميشه به اين نتيجه رسيده‌اند كه راه تقابل جز ضعف و سستي و خطر و خسارت براي هيچ كس فايده‌اي ندارد و همه، نيروها يكديگر را خنثي مي‌كنند و بيگانگان بيشترين استفاده را از آن مي‌برند.
شايد آقاي پزشكيان بعد از سال‌ها اصطكاك جناح‌ها و آشوب‌ها و خيزش‌هاي خياباني كه بعضا كيان كشور را مورد طمع اغيار قرار داده بود، بتواند يك همگرايي مستحكم ملي براي پيشرفت و رفاه و عدالت به همراه خود بياورد.»
چالش‌های ائتلاف اصولگرایان
خراسان نوشت: «در آمار و ارقام بسیاری از نظرسنجی ها در میان نامزدهای اصولگرا سبد رای محمدباقر قالیباف بزرگ تر از سبد رای سایر نامزدهای اصولگراست اما در عین حال مثل سبد رای سعید جلیلی دیگر نامزد اصولگرا ایدئولوژیک نیست. هر دو نوع سبد رای فرصت ها و تهدیدات خود را دارند.
سبد رای جلیلی از بخشی از جامعه اصولگرایی منسجم تر و تشکیلاتی تر است اما قادر به جذب آرای مردد و حتی اصولگرایان میانه در طبقه متوسط شهری نیست. یعنی سبد رای جلیلی به سختی می تواند گسترده تر شود. بر عکس سبد رای قالیباف بزرگ تراما شکننده است و عمدتا نقدهای اصولگرایان تندرو و تکنوکرات نامیدن او باعث شکنندگی این سبد رای شده است. انتخابات سال ۸۴ و رویگردانی طیف تند اصولگرا از او به خوبی این شکنندگی را نشان داد.
در هر حال انتخاب بین قالیباف و جلیلی انتخاب آسانی برای اصولگرایان نیست! مطابق آن چه گفته شد کناره گیری هر یک از این نامزدها اثرات خاص خود را بر وضعیت نامزد دیگر دارد. اگر قالیباف به نفع جلیلی کنار برود بخش قابل توجهی از آرای او به سبد رای جلیلی افزوده نمی شود و لذا جلیلی در مشارکت بالای ۵۰ درصد نمی تواند رئیس جمهور شود.
مخصوصا در مقابل نامزدی مثل مسعود پزشکیان که می تواند با سعید جلیلی دو قطبی بسازد. اما در صورتی که جلیلی به نفع قالیباف انصراف دهد، سبد رای بزرگ قالیباف بزرگ تر می شود و حتی امکان پیروزی او در دوره اول دور از ذهن نیست هر چند کار آسانی هم نیست. چون دو قطبی سازی با قالیباف سخت تر از دوقطبی سازی با جلیلی است.
مهم ترین پیامد ائتلاف انتخاباتی جلیلی و قالیباف کاهش روحیه کمپین پزشکیان است. البته بسته به فضای رقابتی ایجاد شده دارد. آمدن مرددها به پای صندوق رای گرفته تا مشارکت اصلاح طلبان مردد در انتخابات .»
توضیحات مصباحی مقدم درباره ساز و کار اجماع اصولگرایان
حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه روز شنبۀ گذشته، شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز با حضور آیت‌الله موحدی‌کرمانی، رئیس جامعه و رئیس مجلس خبرگان رهبری تشکیل جلسه داد، گفت: در این جلسه با بررسی شرایط انتخابات، به این جمع‌بندی رسیدیم که تقسیم آراء و تعدّد نامزدها در جبهۀ انقلاب ممکن است آثار مخرّبی داشته باشد. لذا توصیه این است که نامزدهای جبهۀ انقلاب و هواداران‌شان حتماً منافع ملی را بر منافع گروه‌ها ترجیح بدهند و روی یک فرد واحد به اجماع برسند. اگر چنین اجماعی رقم بخورد، این امید هست که نتیجۀ این انتخابات به نفع جبهه انقلاب رقم بخورد و راه شهید رئیسی استمرار پیدا کند.
مصباحی‌مقدم با اشاره سازوکار این اجماع گفت: باید تا بعد از مناظرات صبر کنیم. پس از برگزاری مناظرات، با بررسی جمیع شرایط، باید آن نامزدی از جبهۀ انقلاب که برنامه‌هایش از سوی مردم مورد اقبال بیشتری قرار گرفت در گردونۀ رقابت باقی بماند؛ ضمن اینکه لازم است او درصورت انتخاب از ظرفیت و همکاری سایر نامزدها در ادارۀ کشور استفاده کند.
آخرین فعالیت انتخاباتی نامزدها
به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف در گردهمایی کارگران و بازنشستگان لشکری، کشوری و تامین اجتماعی با بیان اینکه «این مردم هستند که می‌توانند با حضور و تشخیص درست خود تصمیماتی بگیرند که حلوی اسراف و هدررفتن ظرفیت‌های کشور را بگیرند»، تاکید کرد: ما زمان و فرصت و حق آزمون و خطا نداریم و این مردم هستند که در ۸ تیر تصمیمی می‌گیرند؛ اگر تصمیم گرفتند و من توفیق خدمت داشتم، خدا و شهدا را را شاهد می‌گیرم که در طول ۴۵ سال گذشته در انقلاب اسلامی هیچ گاه زندگی شخصی نکردم و همه زندگی من متر و تلاش در خدمت ملت عزیز، انقلاب و نظام بوده است و می‌گویم که با قوت و قدرت بیشتر این کار را می‌کنم؛ ضمانت این حرف بعد از فضل الهی، کمک مردم و جوانان عزیز کارنامه گذشته من است.
وی همچنان عنوان کرد: سال ۹۲ تلویزیون از من سوال کرد که برای بازنشستگان چه کار می‌کنی گفتم کاری می‌کنیم که شب جمعه وقتی نوه‌ها به خانه او می‌آیند، دغدغه پر بودن یخچال خود نباشند؛ بعدها برخی به من گفتند که چرا یخچال ما را پر نکردی، بخاطر اینکه رای ندادید؛ من وقتی در حوزه قانون‌گذاری در مجلس قرار گرفتم، همه کارهایی که باید را انجام دادم.
سعید جلیلی هم در گردهمایی بزرگ فرهنگیان و دانشجو معلمان ضمن تاکید براینکه معلمان و فرهنگیان ما باید احساس رضایت داشته باشند از آن نقشی که دارند ایفا می‌کنندف گفت: دشمن می‌خواهد پیشرفت‌های ما را بپوشاند؛ ما باید فرصت‌ها را بشناسیم و به رخ بکشانیم. هر ایرانی وظیفه دارد و یکی از جبهه‌ها آموزش و پرورش است. هر چقدر آموزش و پرورش پیشرفت پیدا کند، سایر بخش‌های کشور رشد پیدا می‌کند.
مسعود پزشکیان با حضور در برنامه «میزگرد سیاسی» با همراهی محمد جواد ظریف و مهدی سنایی به عنوان مشاوران سیاسی با تاکید بر اینکه هدف سیاست خارجی ما تنها بقا نخواهد بود، گفت: در سیاست خارجی توسعه کشور را پیگیری خواهم کرد و می‌خواهم از زندگی حداقلی و صرفا تامین معیشت بخور نمیر مردم ایران به زندگی شایسته ای برسیم که در آن همه مردم فرصت رشد، خلاقیت و بالندگی داشته باشند. نمی‌خواهم در دنیا منزوی باشیم که جوانان ما حسرت زندگی دیگران را بخورند، در فکر مهاجرت باشند و پدر و مادرشان باقی عمر را در دلتنگی و حسرت دیدار فرزندان و نوه هایشان سپری کنند. فقط همین یک ایران را داریم و چاره‌ای نداریم جز اینکه آن را برای خود و فرزندانمان آباد و سربلند بسازیم.
سید امیر حسین قاضی زاده هاشمی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تلاش کردم صادقانه آنچه فکر می‌کنم درست است و برایش حجت دارم، به خانواده بزرگ ایران عرضه کنم. از تهدیدها و فرصت‌های اقتصادی گفتم و اینکه «بازگشت به عقب هرگز!». آینده روشن و از آن مردم ماست.»
به گزارش مهر، علیرضا زاکانی در حاشیه سفر انتخاباتی خود به تبریز در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار داشت: مردم تبریز و آذربایجان همواره در طول تاریخ نقش آفرین بوده و این موضوع در دوران انقلاب و دفاع مقدس به عینه و بیش از سایر دوران‌ها دیده شد.
وی افزود: نقش مردم تبریز در چهلم شهدای قم در تاریخ ماندگار است و نشان دهنده عشق و علاقه آنها به انقلاب است.
زاکانی با اشاره به تعلق خاطر خود به تبریز، افزود: همسر من تبریزی است و پدربزرگ من نیز متعلق به این منطقه است.
وی ادامه داد: حرکت مردم تبریز در صحنه‌های مختلف، تداوم مسیر استقلال، آزادی، پیشرفت و ترقی ایران است، پیام من به مردم آذربایجان این است که فعالانه در انتخابات حاضر شده و به نامزدی که کارنامه و برنامه دارد، رأی دهند.
***
چرا مخبر در انتخابات ثبت‌نام نکرد؟
به گزارش ایرنا، علی بهادری جهرمی که در مسجد انصارالحسین علیه‌السلام تهران حاضر شده بود، در پاسخ به سوالی درباره علت ثبت نام نکردن محمد مخبر در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم گفت: این تصمیم شخصی افراد است که با توجه به وضعیت خود و شرایط و ضوابط ریاست جمهوری، در عرصه انتخابات وارد شوند یا خیر. به هر حال آقای مخبر به این جمع‌بندی نرسیدند که در انتخابات ثبت‌نام کنند.
وی افزود: مخبر بر این نکته نیز توجه داشتند که اگر وارد رقابت انتخاباتی شود، شاید نتواند در این مدت و تا زمان استقرار رئیس‌جمهور جدید مسئولیت امور دولت را به نحو احسن انجام دهند و ورود در عرصه رقابت‌های انتخاباتی فرصت خدمت را از دولت و ایشان به عنوان امانت‌دار شهید رئیسی بگیرد.