گزارش پیش رو برشی انتقادی به اظهارات غیرکارشناسی درباره وام ازدواج است که در روزنامه فرهیختگان منتشر شده است:
مجلس قانون می‌نویسد اما هرکس کار خود را می‌کند. ما از وزیر پرسیدیم چرا قانون را اجرا نمی‌کنید؟ دو سال در نوبت بود و نوبت به پاسخ نرسید. چرا یقه آدم‌هایی را که بلد نیستند، نمی‌گیریم؟!
گوینده این جملات، ۲۵ خردادماه امسال پیش از اینکه بر مسند ریاست‌جمهوری بنشیند، از عدم اجرای قانون گلایه می‌کرد و وقتی در رقابت انتخاباتی از برنامه‌هایش پرسش صورت می‌گرفت، معتقد بود کشور به برنامه و قانون جدید نیاز ندارد؛ دولت چهاردهم تنها باید قوانین مصوب قبلی را اجرایی کند. با وجود این، به تازگی رئیس دولت چهاردهم طی همایش روز ملی صادرات، در بیاناتی خلاف قانون و مغایر با اهداف بالادستی حوزه اجتماعی، اظهار داشت: «می‌گویند به کسانی که ازدواج کرده‌اند، اینقدر وام بدهید؛ به تولد اینقدر وام بدهید به فلانی کمک کنید و اینها را هم بیمه کنید. پول از کجا باید تأمین شود؟ دولت بدهکار درست کرده‌ایم و ناترازی در بانک‌ها، ناترازی در صندوق‌ها و ناترازی‌های دیگر به وجود آمده است.»
آقای پزشکیان طبق وعده، به قانون عمل کنید!
این درحالی است که طبق ماده ۶۸ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، «به‌منظور حمایت از ازدواج جوانان، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است از محل حساب‌های پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه مردم، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به کلیه زوج‌هایی که بیشتر از چهار سال از تاریخ عقد ایشان نگذشته و تاکنون تسهیلات ازدواج دریافت نکرده‌اند با اولویت نخست پرداخت کند.» همچنین، طبق بند ث تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۳، باید از موجودی مردم در حساب‌های جاری و پس‌انداز قرض‌الحسنه که در اختیار شبکه بانکی است؛ به میزان حداقل ۲۰۰ همت، وام قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری پرداخت شود! با این وجود، بانک مرکزی طی سال‌های گذشته رقم حداقلی ۲۰۰ همت مندرج در تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۳ را حداکثر در نظر گرفته و با توجه به این سقف اعتباری، سهمیه بانک‌ها برای اعطای تسهیلات تکلیفی را ابلاغ می‌کند. موضوعی که برخلاف اهداف قانون‌گذار اعمال می‌شود و خود به مانعی جدی در روند پرداخت تسهیلات و بهانه‌جویی بانک‌ها بدل شده است.
اظهارات نادقیق، جوانان را نسبت به مشوق‌های ازدواج، ناامید و دلسرد می‌کند!
به همین علت، در سه ماهه اول ۱۴۰۳ بسیاری از زوجین جوان پس از ثبت‌نام در سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج با این پیغام مواجه می‌شدند «درحال‌حاضر هیچ بانکی در استان انتخابی شما دارای اعتبار نیست، دوباره تلاش کنید.» با توجه به مطالب مطرح شده، به‌نظر می‌رسد بانک‌ها بنا ندارند به این سادگی‌ها هم که شده مصوبات قانون بودجه سنواتی و قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را اجرایی کنند. علاوه‌بر این، شایسته است رئیس‌جمهور محترم که بارها در اظهارتش به ضرورت اجرای قانون برنامه هفتم پیشرفت، اشاره کرده؛ چشم‌انداز پنج ساله ماده ۷۹ این سند قانونی درخصوص اهداف کمّی سنجه‌های عملکردی حوزه زن، خانواده و جمعیت را نصب‌العین قرار داده و با اظهارات خلاف‌واقع و نادقیق، جوانان در شرف ازدواج یا نوخانمان را از تشکیل خانواده و فرزندآوری به هنگام، ناامید و دلسرد نکنند.
بانک‌ها، ۳۹۶ هزار جوان را در صف وام ازدواج معطل کرده‌اند!
هرچند متأسفانه در بسیاری از سیاست‌های اجرایی، امر اجتماعی مغفول واقع شده و قربانی امور سیاسی و برنامه‌های اقتصادی می‌شود اما برخلاف ادعاهای برخی مسئولان شبکه بانکی، منابع تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج در قانون مشخص شده و بررسی میزان موجودی حساب‌های سپرده جاری و پس‌انداز قرض‌الحسنه نشان می‌دهد، در این خصوص کمبود منابع وجود ندارد و این موضوع بهانه‌تراشی و آدرس غلط دادن ذینفعان شبکه بانکی به دولت و مردم محسوب می‌شود. در همین راستا، طبق داده‌های رسمی بانک مرکزی، رقم مانده حساب‌های جاری و پس‌انداز قرض‌الحسنه تا پایان مرداد ماه ۱۴۰۳ به ترتیب ۲۰۰۱ و ۹۴۵ همت اعلام شده است. یعنی در مجموع تا پایان مردادماه امسال حدود ۲۹۴۶ همت، برای پرداخت وام ازدواج موجود بوده است. این درحالی است که به گفته رئیس سازمان بازرسی کل کشور در حال حاضر پرداخت تسهیلات ازدواج با کُندی انجام می‌شود و بیش از ۳۹۶ هزار نفر از جوانان، برای دریافت تسهیلات با سد قانون‌شکنی و مانع‌تراشی بانک‌ها مواجه شده‌اند.
آقای رئیس‌جمهور، بررسی کارشناسی نشان می‌دهد برای پرداخت فوری تسهیلات ازدواج به تمامی ۳۹۶ هزار متقاضی در صف، کمتر از ۱۳۰ همت منابع نیاز دارد؛ یعنی تنها کمتر از یک‌هشتم مانده حساب‌های پس‌انداز قرض‌الحسنه. بنابراین بهتر است آقای پزشکیان، برای ساماندهی وضعیت اقتصادی و حل مسئله ناترازی، رقم ناچیز و ضروری تسهیلات ازدواج را دستاویز نکنند و درعوض طبق گفته خودشان یقه آدم‌هایی را که بلد نیستند، بگیرند!
طی ۷ ماه نخست سال جاری، ۱۵۳ هزار نفر کمتر از پارسال وام ازدواج دریافت کرده‌اند!
همچنین، برخلاف ادعاهای برخی بلاگرهای اجتماعی، بسیاری از جوانان ایرانی و خانواده‌هایشان برای تأمین مایحتاج ضروری ازدواج، روی تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، به‌عنوان تنها سیاست تشویقی حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند و این مشوق نقش کلیدی در بسترسازی شروع زندگی و تشکیل خانواده ایفا می‌کند. با این حال، داده‌های آماری از افزایش متقاضیان در صف حکایت دارد و بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد تسهیلات پرداختی ازدواج به جوانان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به صورت جدّی کاهش یافته است.
در این زمینه، طبق گزارش بانک مرکزی، تا روز ۲۵ مهر ۱۴۰۳، کمتر از ۳۲۵ هزار فقره تسهیلات ازدواج پرداخت شده است، در حالی که بررسی داده‌های سال گذشته نشان می‌دهد تا مورخ ۳۰ مهرماه، به بیش از ۴۷۸ هزار و ۳۵۸ نفر از متقاضیان، تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج پرداخت شده بود. این به این معنی است که از ابتدای سال جاری تا پایان مهر، ۱۵۳ هزار و ۳۵۸ فقره وام ازدواج کمتر از پارسال پرداخت شده است، در صورتی که رقم مانده حساب‌های جاری و پس‌انداز قرض‌الحسنه به‌عنوان منابع قانونی و پشتوانه مردمی تسهیلات ازدواج در پایان مهرماه ۱۴۰۲، به ترتیب ۱۶۲۱ و ۵۸۶ همت اعلام شده؛ یعنی حدود ۷۳۹ همت کمتر از امسال. بنابراین، برای پرداخت به هنگام تسهیلات قانونی ازدواج و حفظ کرامت مردم، پول خود مردم کافی است. فقط ضرورت دارد آقای پزشکیان پیش از آنکه دیر شود، یقه افرادی را که بلد نیستند بگیرد!