خبرگزاری فارس نوشت: 30 سال فعالیتش، برخورد با مجرمان خشن و خطرناک و اراذل و اوباش بوده اما در یک ساعت حضورش در خبرگزاری فارس و گپ و گفت با خبرنگاران به یکی از محبوب‌ترین میهمانان تحریریه بدل شد که جدای از شغل حساس و مهم و لباس سیاه و ترسناکی که بر تن داشت به تنها موضوعی که می اندیشید تامین آرامش و امنیت شهروندان بود.گفت و گوی فارس با سرهنگ سعید راستی رئیس مرکز عملیات پلیس اطلاعات تهران را بخوانید:
دعوا، درگیری، قمه‌کشی و کری‌خوانی در رصد پلیس اطلاعات
ماهیت کار پلیس اطلاعات چیست و این پلیس با کدام دسته از متهمان سروکار دارد؟
پلیس اطلاعات تهران که حوزه عملیات آن بر عهده بنده و همکاران عملیاتی من است یکی از عمده‌ترین وظایفش تامین امنیت کلانشهر تهران در حوزه مجرمان خشن و خطرناک است که یک شاخه آن اراذل و اوباش هستند.اراذل و اوباش کسانی هستند که به واسطه دعوا و درگیری و قمه کشی و کری خوانی های متقابلی که با همدیگر دارند شناخته می شوند.در اصطلاح و در دستورالعمل های فراجا اراذل و اوباش کسانی هستند که به نوعی اقدامات آنها چه تظاهر مستانه‌شان باشد و چه قمه‌کشی و عربده‌کشی و ایجاد مزاحمت برای شهروندان یا بستن خیابان و معبر؛ به هر نوعی این افراد مزاحمت برای شهروندان ایجاد می کنند.این افراد در دسته بندی داخلی سازمان خودمان در سطحهای مختلف تقسیم می شوند. سطح ۱ اراذل و اوباش یعنی کسانی هستند که سوابق عدیده‌ای دارند؛ حداقل متهم 7تا 8 سابقه دارد و به واسطه سابقه شرارتی که دارد می آید و در چرخه کنترلی پلیس قرار می گیرد.کسانی که نوچه های اراذل سطح 1 هستند در زمره اراذل سطح 2 قرار می گیرند که معمولاً اقدامات شرورانه این افراد به واسطه اذن و اجازه ای است که اراذل سطح 1 به آنها می دهند و دعوا و درگیری را ایجاد می کنند.علاوه بر آنها کسانی را داریم که در سطح 3 قرار می گیرند؛ اینها حداکثر یک سابقه دارند و با سابقه دوم در گروه اراذل قرار می گیرند؛ این ها هم بایدبه پایگاههای پلیس مراجعه کرده تا تحت اشراف اطلاعاتی پلیس قرار بگیرند.
علاوه بر این سه دسته اراذل شناخته شده، تعداد افرادی هم هستند که سابقه شرارت ندارند اما اقدامات آنها در شهر به گونه ای هست که با توجه به جوانی و فاقد سابقه بودن آنها موجب رعب و وحشت مردم می‌شود و طی تحقیقات میدانی به آن رسیده‌ایم که این افراد به سمت و سویی می روند که در آینده تبدیل به اراذل و اوباش پرسابقه شده و به نوعی امنیت مردم را تهدید می‌کنند که به عنوان نوپا می شناسیم.با اقدامات اطلاعاتی گسترده در تهران این افراد هم شناسایی شده و به منظور اشراف اطلاعاتی ما بر روی این افراد باید در مقرهای پلیس حاضر شده و کنترل دوره‌ای شوند.البته ممکن است ما افرادی را داشته باشیم که در گروه این افراد نباشند و در گروه شناسایی ما قرار می گیرند که ما این افراد را شناسایی می کنیم تا پلیس بر روی آنها اشراف داشته و در صورت شرارت شناسایی و با انها برخورد شود.
از جغرافیای جرم اراذل و اوباش چه خبر؟
جناب سرهنگ؛ آیا اراذل و اوباش جغرافیای خاصی را به خود اختصاص می دهند؛ یعنی می توان گفت که در چه مناطقی تردد بیشتری از اراذل و اوباش را شاهد هستیم؟
باید بگویم در جغرافیایی جرم یعنی در تمام جرایمی که پلیس ورود می کند یک حوزه آن جرایم خشن و مجرمان آن است.آنچه که جغرافیا به ما می گوید در جنوب تهران، غرب تهران و شرق تهران قطعا آلودگی بیشتری داریم.اگر بخواهیم تحلیل کرده و کار کارشناسی در این حوزه انجام دهیم اینها رخدادهای اجتماعی هستند که کارشناسان باید بررسی کنند ولی محصول کلی شرارت ها در تهران این آلارم را می دهد که در این چند نقطه شرارت بیشتر است. قبلا هم همین بوده؛ مثلا در شرق به خصوص در جنوبشرق تهران مصادیق شرارت های مختلف داشتیم. شک نکنید مشکلات اقتصادی فرهنگی اجتماعی و ... اینها سرریزش می شود اینکه افرادی به این گروهها وصل شوند؛ فضای مجازی هم یکی از فضاهایی هست که به دلیل عدم نظارت و کنترل درست، جولانگاه اراذل و اوباش می شود؛ بعضی وقتها کری خوانی در فضای مجازی دارند قرار دعوا می گذارند و این قرار دعوا را که در مجازی می گذارند در ادمه می آیند در محله و سر خیابان با هم درگیر شده که منتج به عربده کشی و چاقو کشی و قمه کشی و بعضی مواقع حتی منجر به قتل می شود. یعنی چند خانواده را درگیر می کنند.
متهم فراری در تهران نداریم!
عمده شرارت های اراذل و اوباش در تهران کدامند؟
ابتدا باید بگویم که یکی از وظایف اصلی در پلیس اطلاعات تهران ما برخورد جدی و محکم با کار سازمان یافته است.اراذل و اوباش زمانی که در کنار هم قرار می گیرند قطعا آن اراذلی که معروفیت و سوابق بیشتری دارد -و تکرار جرم به واسطه عدم برخورد قانونیبا وی نشده است- افراد زیر مجموعه را جمع کرده و طرف مقابل را به رقابت و کری خوانی فرا می خواند و این باعث می شود که یک شرارت سازماندهی شده اتفاق بیفتد.ما مواردی را داشتیم که بهرحال گروه های مختلفی با هم شرارت داشته باشند اما در تهران نداریم گروه هایی از اراذل و اوباش که شرارت انجام داده باشند و دستگیر نشده باشند؛ نمی گویم که ما متهم متواری نداریم ، نه؛ داریم اما در تهران نیستند یعنی به خیلی از کشورهای دیگر پناهنده شده و دیگه برنگشته و دیگر در حوزه ما در جغرافیای جمهوری اسلامی قرار ندارند و در حوزه اینترپل قرار دارند که فرآیند طولانی تری دارد.یعنی اگر در کشور مرتکب جرم شده و عنوان شرارت در تهران بزرگ اتفاق افتاده باشد ما الان مصادیقی نداریم که نتوانسته باشیم دستگیر کنیم، نتوانسته باشیم پیدا کنیم؛ لذا در بررسی آماری با تعداد دستگیری اراذل و اوباشی که در استانهای دیگر داشته ایم 15 تا 20 درصد افزایش دستگیری را نسبت به سال گذشته شاهد بودیم که این مساله نشان می دهد که علاوه بر اینکه ما در تهران با ارذل و اوباش برخورد می کنیم در هیچ جای کشور جای امن و آرامی برای آنها وجود ندارد.
اراذل و اوباش چه جرایمی را مرتکب می شوند؟
عمده جرایمی که مجرمان خشن و اراذل و اوباش انجام می‌دهند عبارت است از چاقوکشی، عربده کشی، استفاده از سلاح گرم، استفاده از انواع سلاح سرد و انواع شبه سلاح و سلاح بادی که الان خاصیت کشندگی و آسیب پذیری آنها از سلاح های جنگی هم به مراتب بیشتر است، اینها را در کشفیاتی که داشته ایم شاهد بوده ایم.آیا حوزه برخورد با سلاح هم در دستور کار پلیس اطلاعات قرار دارد؟بله؛ همانطور که می دانید خیلی از کشورهای همسایه ما کارخانه های تولید سلاح و مهمات دارند که قطعا از مرزها این سلاح ها به شکلی به کشور ورود کرده و تهران هم بی نصیب از این موضوع نیست.ما امسال در حوزه سلاح گرم افزایش 6 درصدی کشفیات داشته و در حوزه دستگیری هم با اجرای طرح های مبارزه با سلاح سرد و جمع آوری سلاح سرد حدود 8 درصد افزایش را شاهد بودیم.همچنین با رصد فضای مجازی در پلیس اطلاعات تهران افرادی که فعالیت در حوزه های تبلیغ سلاح سرد، گرم و شبه سلاح داشته؛ کسانی که شرارت و صحنه های خشونت بار را ترویج کرده و رعب و وحشت ایجاد کنند و مواردی این چنینی را رصد و شناسایی و تبدیل به گردش کار قضایی کرده و با اخذ دستور قضایی با آنها برخورد می کنیم؛ موارد عدیده ای را امسال داشته ایم که دستگیر شده یا منجر به زندان یا صدور قرار شده اند.
7 تا 8 مورد تخریب خودروی مردم به دلیل سرشاخ شدن اراذل
هرازگاهی با اخباری مبنی بر درگیری اراذل و اوباش در محلات و تخریب خودرو یا شکستن شیشه منازل یا مغازه ها مواجه هستیم. پلیس اطلاعات در زمینه برخورد با این دسته از جرایم چه اقداماتی انجام می دهد؟
یکی از عمده شرارت‌هایی که در مناطق به خصوص در ایام تعطیل با آن مواجه هستیم تخریب اموال شهروندان به خصوص خودروهای مردم است که معمولا پارکینگ نداشته و در کوچه و خیابان پارک می کنند.اراذل و اوباش به واسطه قرار دعوا هایی که با هم گذاشته یا بخاطر اینکه یک شرور در آن خیابان زندگی می کند به عنوان حساب کشی دم منزل یا مخفیگاه طرف مقابل مراجعه کرده و چه آنجا با هم سرشاخ شده یا نشده باعث تخریب ماشین مردم می شوند.ما در تهران امسال 7تا8 مورد شاهد بودیم که منجر به دستگیری شده است.آخرین پرونده در نظام آباد بود که 7 نفر دستگیری داشتیم؛ دو طرف هم قمه کشی داشتند و هم تیراندازی با سلاح سرد که به تخریب خودروی شهروندان منجر شد. یا پرونده دیگری در شرق تهران که به واسطه قرار دعوا دو گروه، شیشه یک رستوران تخریب شد؛ همچنین درب ورودی یک سوپرمارکت تخریب و دو شهروند مصدوم شده و شیشه 5 خودرو هم شکست.
مردم شرارت ها را به 110 گزارش دهند
جناب سرهنگ؛ مردم چگونه می توانند موارد مزاحمت، درگیری و شرارت را به پلیس اطلاعات خبر دهند؛ آیا نامشان محفوظ می ماند؟
پل ارتباطی بین پلیس و مردم سامانه ۱۱۰ است و کاربران می‌توانند هر موردی از شرارت را که دیده اند به پلیس ۱۱۰ گزارش دهند و بدانند هر نوع جرمی که مصداق شرارت داشته باشد ما وارد می‌شویم.پلیس اطلاعات در تهران ۱۰ پایگاه اطلاعاتی دارد. در هرسرکلانتری یک پایگاه اطلاعاتی داریم و در آن پایگاه یک واحد عملیاتی که با نیروهای زبده و پابه کار در گشت‌های شبانه روزی در محلات حضور فعال دارند.باید گفت خیلی از موضوعات را مردم محله به ما منعکس کرده و با حفظ محرمانگی و فاش نشدن هویت افراد حتی شهروندان اطلاعات و مستندات را هم به ما ارائه می دهند.
کاهش 32درصدی شرارت در تهران
آیا اراذل و اوباش در حوزه‌های دیگر جرایم نیز فعالیت دارند؟
اراذل و اوباش فقط به معنای شرارت، درگیری و چاقوکشی و سلاح سرد و گرم نیست؛ بعضی از متهمانی که ما داریم هم اراذل و اوباش هستند، هم مواد فروش.بعضا داشتیم کسانی که لابراتوار تولید مواد روانگردان داشتند؛ اراذل داشتیم که هم اراذل بوده هم مواد فروش و هم سارق؛ لذا در همپوشانی اطلاعاتی که با پلیس های دیگر در تهران داریم بعضا عملیات مشترک دستگیری هم داریم. در حال حاضر وضعیت امنیتی تهران از حیث وجود اراذل و اوباش از چه قرار است؟ ما الان ۳۲ درصد کاهش جرم شرارت را در وقوعات شرارت در شش ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته داشته‌ایم.در حوزه کشفیات نیز افزایش گزارش شده است و در حوزه تخریبات که ناشی از فعل و اقدامات اراذل و اوباش بوده و به عنوان تخریبات مهم در نظر می گیریم در شش ماهه امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۷ درصد کاهش داشته ایم؛ دستگیری‌ها هم ۱۹ درصد افزایش داشته و این نشان دهنده آن است که شرارت کم شده است.
شعبه رسیدگی به جرایم اراذل و اوباش خاص و ویژه است
از بانک اطلاعاتی اراذل و اوباش چه خبر؟ این افراد چطور رصد می شوند؟
ما کسانی را در تهران بزرگ داریم که به عنوان مجرمان خشن و خطرناک در تقسیم بندی اراذل و اوباش قرار گرفته اند؛ چندین نفر هستند هر وقت هم شرارت مرتکب شدند بدون وقفه اینها دستگیر شدند. اینها یا خودشان آسیب دیدند یا به دیگران آسیب رساندند یا مردم شاکی بودند که با توجه به پرونده جدید و با اشاره به پرونده قبلی شان گردش کار شده و پرونده پیگیری شده و به قوه قضاییه معرفی می شوند.این را بدانید که شعبه رسیدگی به اراذل و اوباش خاص و ویژه است، این گونه نیست که این افراد را به هر شعبه ای بفرستیم.آنهایی که مجرمان خاص و خشن و خطرناک هستند در شعبه ویژه پرونده شان رسیدگی می شود و ما سعی کرده و داریم که تمام ابعاد جرم را برای مرجع قضایی آماده کرده تا برخورد لازم صورت بگیرد.یک متهم دستگیر شده چه مراحلی را تا رسیدن به زندان می گذراند؟در مرحله اول، مرحله دادسراست؛ در مرحله دادسرا ممکن است متهم با بازداشت موقت در اختیار پلیس قرار بگیرد؛ ممکن است تا چند ماه با بازداشت موقت در زندان بماندبعد از آن ممکن است وثیقه مورد قبول قرار بگیرد، بعد بیاید و برود برای رای دادگاه و صدور رای نهایی؛ که یک فاصله ای بین این دو مرحله دادسرا تا صدور رای هست که اگر آن فاصله را بتوانیم با تعامل با قوه قضاییه کم کنیم خیلی موثر خواهد بود.
کنترل اراذل و اوباش با پابند خواسته پلیس از قوه قضاییه
تعامل قوه قضاییه با پلیس اطلاعات چگونه است؟
خدارو شکر؛ جلسات هم اندیشی با موضوعاتی که ما در عملیات ها درگیر آن هستیم با دادستان محترم و سرپرست دادگاهها انجام شده و می شودکه محصول کلی آن ارتباط این است که بتوانیم شرارت و جرایم خشن را در تهران کنترل کنیم.امسال این جلسات نسبت به سال گذشته بیش از 15 درصد افزایش داشته است و مصوبات بهتری داشته است. یکی از کارهایی که الان پیگیر آن هستیم این است که بتوانیم اراذل و اوباش را با پابندهای الکترونیکی کنترل کنیم.در حال حاضر در کشور سازمان زندان‌ها دارد این کار را انجام می دهد و قول هایی به ما دادند که ما هم بتوانیم تمام افرادی را که در چرخه سطوح اراذل و اویاش هستند با استفاده از ابزارهای اکترونیکی برای کنترل شان اقدام کنیم.
هماهنگی سازمان زندان ها با پلیس برای مرخصی اراذل
جناب سرهنگ؛ الان مرخصی اراذل و اوباش از زندان با پلیس اطلاعات هماهنگ می شود؟
بله؛ متهمانی که در بانک اطلاعاتی ما قرار دارند و به عنوان اراذل شناخته شده هستند از سال گذشته طبق مصوبه ای که توسط قوه قضاییه اجرایی شد اگر بخواهند بعد از انتقال به زندان به هر دلیلی مرخصی بگیرند یکی از استعلاماتی که می گیرند از پلیس اطلاعات است. البته ما مواردی از اراذل و اوباش را داشتیم که توبه کرده و دارند زندگی آرامی را می گذرانند؛ ما هم دوست نداریم در تهران حتی یک یا دو مورد هم شرارت داشته باشیم ولی تهران یک کلانشهر با حدود 13 میلیون جمعیت شناور و 9 میلیون جمعیت ثابت است و فضای مجازی که هر خبری را بزرگ کرده و حتی مواردی را که اتفاق نیفتاده بزرگنمایی می کند. همه این موارد را گفتم که مردم عزیزمان بدانند که فرزندان شان در مجموعه پلیس اطلاعات تهران شب و روز در حال خدمت بوده و با اراذل و اوباش قطعا برخورد می کنند و نتیجه اش این شده که ما کاهش 32 درصدی را در حوزه جرایم خشن و مجرمانه در تهران شاهد هستیم.
گلوله جواب گستاخی و تعدی اراذل به پلیس است
جناب سرهنگ؛ در برخی فیلم ها که از صحنه دستگیری اراذل و اوباش گرفته شده و در فضای مجازی دست به دست می شود شاهدیم که اراذل و اوباش گردنکشی کرده و در برخی موارد به مامور پلیس حمله کرده و تعدی می کنند برخورد ماموران شما در صحنه درگیری با این دسته از مجرمان چگونه است؟
خدا را شکر مامورانی که در چند سال اخیر با من کار می کنند هم ماموران آموزش دیده و هم کار بلد هستند.همانطور که گفتم متهمان هم فرزندان این مرز و بوم هستند و هدف ما این نیست که برخورد بدی با یک شهروند حتی یک مجرم داشته باشیم اما وقتی در پرونده ای با دستور قضایی ورود می کنیم در هر موقعیتی باشد اعم از شب، روز و هر ساعتی، برای دستگیری اقدام می کنیم؛ اولین حرف من به همکاران این است که این نفر را سالم دستگیر کنیم اما اگر مقاومت کرده و در برابر پلیس گردنکشی کند قطعا با گلوله پلیس مواجه خواهد بود.ما در سال جاری چندین مورد و پرونده را داشتیم که مردم هم در فضای مجازی شاهد بودند که متهم با قمه به مامور حمله کرده یا سلاح بر روی مامور کشیدند که با شلیک گلوله به قسمت کمر به پایین آنها را زمینگیر کرده و به بیمارستان منتقل کردیم؛ همین الان هم مصادیقی داریم که در بیمارستان بستری هستند.باید بگویم که ما تعارفی در حوزه مبارزه با اراذل و اوباش نداریم و کسی که بخواهد مقابل پلیس بایستد با رعایت قانون بکارگیری سلاح حتما اقدام و برخورد خواهیم کرد.
درباره قانون به کارگیری سلاح باید بگویم در حال حاضر در صحنه عملیات ابتدا دستور براین است که به متهم دستور ایست داده و بایستد اما اگر توجه نکرد ابتدا گلوله مشقی را معمولا به عنوان تیر اول شلیک کرده و بعدهم اگر باز توجه نکرد گلوله جنگی استفاده می شود این قوانین بکارگیری سلاح تعریف شده و تعقیبی هم برای مامور ندارد چه مجرم با سلاح سرد به مامور حمله بکند چه با سلاح گرم .
دستگیری عامل آزار و اذیت یک دختر مقابل چشمان پدر و مادرش مهمترین پرونده
مهمترین پرونده‌ای که در این سالها در ذهن تان مانده؟
پرونده های زیادی بوده... اما یک پرونده ای بود که یک شرور که نامش را نمی گویم و 19فقره سابقه داشت یک دختر را جلوی چشم پدر و مادرش را مورد آزار و اذیت قرار داد. این پرونده مال امسال نیست؛ مال سنوات گذشته هست و در تجربیات خدمتی ام بوده که می گویم. موضوع پرونده باعث شده که در آن برهه من یک لحظه خودم را جای آن خانواده بگذارم و شرایط آنها را حس کنم که اگر این اتفاق برای خودم می افتاد چه عکس العملی داشتم و چه خواسته ای از پلیس که متهم را سریع دستگیر کند. وقتی متهم شناسایی و برای دستگیری به مخفیگاهش رفتیم ساعت 12:30 شب بود که متهم حضور نداشت اما به محض بازگشت به مخفیگاه در مواجهه با پلیس تیراندازی کرد و در درگیری مسلحانه با اصابت یک تیر به سمت راست کمر مصدوم و دستگیر شد. باور نمی کنید در زمان دستگیری تمام موارد و جزییات پرونده در ذهنم تداعی کرد و هنوز هم یکی از پرونده هایی است که در ذهنم مانده است.
کسی جرأت تهدید مرا ندارد
جناب سرهنگ آیا شما تهدید هم شده اید؟
اگر بخواهند در این شهر مرا تهدید کنند خب مردم چکار باید کنند؛ کسی جرأت این کار را نداشته و نخواهد داشت.