آبریزش بینی، گلودرد، سرفه و عطسه همگی از علائم رایج سرماخوردگی هستند. بزرگسالان معمولا ۲ تا سه بار در سال سرما می‌خورند. چنانچه هر سرماخوردگی هفت تا ۱۰ روز طول بکشد، به‌طور میانگین ۱۸ تا ۲۰ روز از ۳۶۵ روز سال را بیمار هستید. این مدت زمان ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما اگر جزء افرادی باشید که به‌طور مکرر سرما می‌خورند، زندگی شخصی و شغلی شما به‌شدت مختل می‌شود.
ویروس سرماخوردگی ممکن است هر کسی را درگیر کند، اما ریسک ابتلا به آن در برخی افراد بیشتر است؛ برخی افراد مانند دیابتی ها، بیماران قلبی عروقی که سطح ایمنی بدن آن‌ها کمتر است بیشتر در معرض ابتلا به سرماخوردگی قرار می‌گیرند.
کمبود کدام ویتامین باعث سرماخوردگی مکرر می شود؟
بر اساس تحقیقات، پایین بودن سطح ویتامین D می‌تواند روی سلامت سیستم ایمنی تاثیر بگذارد و خطر ابتلا به بعضی از بیماری‌ها از جمله عفونت حاد دستگاه‌ی تنفس، آنفولانزا و کووید-۱۹ را افزایش دهد. شما می‌توانید سطح ویتامین D خود را با راهکارهای زیر افزایش دهید:
- روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در معرض نور خورشید باشید.
- غذاهای حاوی ویتامین D مانند ماهی‌های چرب (سالمون و سادرین) و زرده‌ی تخم‌مرغ را به رژیم غذایی خود بیفزایید.
- از مکمل ویتامین D استفاده کنید.
سیگار می‌کشید
سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود به‌طور مکرر سرما بخورید. چون مواد شیمیایی موجود در دود سیگار با تضعیف سیستم ایمنی بدن باعث تغییر عملکرد آن می‌شود. علاوه بر این، سیگار به‌طور موقت به موهای کوچک دستگاه‌ی تنفس که به پاکسازی مخاط کمک می‌کنند، آسیب می‌رساند. هنگامی که این موها آسیب می‌بینند، شما در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی قرار می‌گیرید. بهترین راه‌ی حل برای جلوگیری از سرماخوردگی مکرر این است که سیگار را کاملا ترک کنید.
بهداشت را رعایت نمی‌کنید
اگر در رعایت بهداشت کوتاهی می‌کنید، تعجب‌آور نیست که زیاد سرما بخورید. دست‌های شما در طول روز با میکروب‌های زیادی در تماس هستند. هنگامی که سطوح حاوی میکروب را لمس می‌کنید و سپس دست خود را به صورت، لب‌ها یا غذا می‌زنید ممکن است بیمار شوید.
شستن دست‌ها با آب گرم و صابون به‌مدت ۲۰ ثانیه به شما کمک می‌کند که سالم بمانید و میکروب‌های بیماری‌زا را از خود دور کنید. هنگامی که آب تمیز و صابون در دسترس نیست، از ضدعفونی‌کننده‌های دست که حاوی حداقل ۶۰ درصد الکل هستند استفاده کنید.
پیشخوان، دستگیره‌ی در و وسایل الکترونیکی مانند تلفن، تبلت یا کامپیوتر خود را با دستمال مرطوب تمیزکننده‌ی سطوح ضدعفونی کنید و برای جلوگیری از گسترش بیماری، دست‌هایتان را قبل و بعد از آشپزی، قبل از غذا خوردن، قبل و بعد از مراقبت از بیمار، قبل و بعد از درمان زخم و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی، تعویض پوشک کودک، سرفه و عطسه، دست زدن به حیوانات خانگی یا تماس با زباله بشویید.
استرس دارید
استرس بخشی طبیعی زندگی است و حتی گاهی اوقات ممکن است مفید باشد، اما استرس مزمن روی بدن تاثیر منفی دارد، خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد و توانایی سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت را سرکوب می‌کند. تضعیف سیستم ایمنی بهبودی را به تاخیر می‌اندازد و دفعات ابتلا به عفونت و شدت آن را افزایش می‌دهد.
برای پیشگیری از سرماخوردگی باید تا حد امکان عوامل استرس‌زا را از زندگی خود دور کنید و از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و ورزش کمک بگیرید. گوش دادن به موسیقی بعد از یک جلسه‌ی کاری پراسترس هم می‌تواند مفید باشد. اگر به‌تنهایی موفق نشدید استرس‌تان را کنترل کنید، به متخصص مراجعه کنید.
کم‌خواب هستید
در بعضی موارد علت سرماخوردگی زیاد به خواب شما ارتباط دارد. کمبود خواب باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و توانایی آن را برای مبارزه با عفونت‌ها و ویروس‌ها کاهش می‌دهد. به‌علاوه اگر در درازمدت با مشکل کم‌خوابی مواجه باشید، در معرض خطر ابتلا به چاقی، بیماری قلبی و دیابت قرار می‌گیرید. اکثر بزرگسالان به‌حداقل هفت ساعت خواب شبانه نیاز دارند، اما کودکان و نوجوانان باید تقریبا ۱۰ ساعت در شب بخوابند.
غذاهای سالم نمی‌خورید
اگر یک رژیم غذایی سالم و متعادل نداشته باشید، عملکرد بدن شما مختل می‌شود. رژیمی که فاقد مواد مغذی ضروری است یا مقدار زیادی قند و غذای فرآوری‌شده دارد روی سلامت روده و سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد و خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می‌دهد. گروه‌های سنی مختلف نیازهای تغذیه‌ای متفاوتی دارند، اما قوانین کلی برای همه یکسان است. اگر علت سرماخوردگی زیاد به تغذیه‌ی شما مربوط می‌شود، نکات زیر را رعایت کنید:
- هر روز میوه و سبزی بخورید.
- پروتئین‌های بدون چربی را انتخاب کنید و پروتئین‌های گیاهی مانند حبوبات و مغزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- ماهی بخورید یا از مکمل اسید چرب امگا ۳ استفاده کنید.
- استفاده از قند و غلات تصفیه شده را محدود کنید.
- میزان مصرف غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
- تا حد امکان از غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار و جو دوسر استفاده کنید.
- غذاهای حاوی فیبر بخورید.
- غذاهای حاوی پروبیوتیک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
آب کافی نمی‌نوشید
تمام بافت‌ها و اندام‌های بدن به آب نیاز دارند. آب مواد مغذی ضروری را به سلول‌ها منتقل می‌کند و دهان، بینی و گلو را مرطوب نگه می‌دارد که همه‌ی این‌ها برای جلوگیری از بیماری مهم هستند. شما در طول روز بخشی از مایعات بدن خود را از طریق ادرار، مدفوع، تعریق و حتی تنفس از دست می‌دهید. بنابراین اگر به اندازه‌ی کافی مایعات از دست‌رفته را جایگزین نکنید، دچار کم‌آبی می‌شوید.
کم‌آبی بدن با علائمی مثل تشنگی، خستگی، سردرد و یبوست همراه است و در موارد شدید می‌تواند خطرناک و حتی تهدید‌کننده زندگی باشد. راه‌ی حل این مشکل ساده است؛ کافی است در تمام طول روز آب بنوشید، به‌خصوص در آب و هوای گرم یا مرطوب. خوردن غذاهای پرآب مانند میوه و سبزی هم می‌تواند بدن را هیدراته نگه دارد. اگر به اندازه‌ی کافی مایعات مصرف کنید، رنگ ادرار شما باید زرد کم‌رنگ (یا تقریبا شفاف) باشد.
سیستم ایمنی بدن‌تان ضعیف است
اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید یا به اختلالات سیستم ایمنی مبتلا باشید، بیشتر از دیگران در معرض خطر سرماخوردگی هستید. اختلال سیستم ایمنی می‌تواند به ارث برسد، اما سوءتغذیه، مصرف بعضی از داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی و ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مثل لوسمی یا هپاتیت هم در بروز آن نقش دارد.
به بهداشت دهان و دندان خود بی‌توجه هستید
دهان شما محل مناسبی برای تجمع باکتری‌های مفید و مضر است. هنگامی که بیمار نیستید، سیستم ایمنی بدن به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند. استفاده از مسواک و نخ دندان هم باعث کنترل باکتری‌های خطرناک می‌شود. اما وقتی رشد باکتری‌های مضر از کنترل خارج می‌شود، ممکن است سرما بخورید. مشکلات مزمن دهان حتی می‌توانند عواقب جدی‌تر باشند و به بیماری قلبی، سکته‌ی مغزی، زایمان زودرس و تولد نوزاد کم‌وزن منجر شوند.
برای بهبود سلامت دندان‌ها و لثه‌های خود، حداقل ۲ بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. همچنین توصیه می‌شود به‌طور منظم برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای این که سرما نخوریم، چه کنیم؟
- مراقب باشیم سیستم دفاعی بدن مان ضعیف نشود.
- فشارهای عصبی مان را کنترل کنیم، زیرا استرس، سیستم دفاعی بدن را در معرض خطر قرار می‌دهد.
- یک فعالیت ورزشی را به طور مرتب انجام دهیم. نیم ساعت پیاده روی در روز مفید است.
- تغذیه ای متعادل، متنوع و کافی داشته باشیم.
- به میزان کافی بخوابیم. همیشه سعی کنیم شب ها در ساعت معینی به رختخواب برویم و از خواب بیدار شویم.
حالا که سرما خورده ایم، چه کنیم؟
- خودمان را گرم نگه داریم و در منزل استراحت کنیم.
- بینی مان را با سرم فیزیولوژی بشوییم.
- به مقدار زیاد مایعات بنوشیم، خصوصاً نوشیدنی های گرم.
- اتاق مان را بیش از حد گرم نکنیم.
- حواسمان باشد که اتاق به اندازه کافی رطوبت داشته باشد.