به گزارش نبض مطهره نصیری، پزشک خانواده در این باره می‌گوید: عفونت چشم در کودکان، معمولاً به علت یک ویروس یا باکتری است که علائم عفونت چشمی را سریعاً شروع می‌کند و چند روز طول می‌کشد. عفونت چشم در کودکان ممکن است به علت لنز گذاشتن و یا آلودگی چشم با دست آلوده به ویروس یا باکتری ایجاد شود.
عفونت چشم در کودکان، گاهی از همان ابتدای تولد مشاهده می‌شود. به این نوع عفونت، عفونت چشمی نوزاد گفته می‌شود. در این موارد، چشم نوزاد ترشح چرکی دارد و عامل عفونت چشمی نوزادی یک‌سری میکروب‌هایی است که به چشم وارد شده‌اند و باعث این ترشحات چرکی شده‌اند.
عفونت چشم در کودکان خردسال شیوع بیشتری دارد. اگر کودک شما سابقه ارتباط یا بازی‌کردن با کودکی داشته که مبتلا به عفونت چشمی بوده است، ممکن است این عفونت به کودک شما نیز منتقل شود.
چه کودکانی بیشتر مستعد عفونت چشم هستند؟
کودکانی که هر کدام از شرایط زیر را داشته باشند، بیشتر مستعد عفونت چشم هستند:
- انسداد مجرای اشکی
- سینوزیت
- عفونت گوش
- کودکی که آلرژی دارد و دائماً چشمان خود را می‌مالد
- عفونت چشم در نوزادانی که قطره چشمی خاصی استفاده می‌کنند یا از مادران مبتلا به عفونت واژینال متولد می‌شوند شایع‌تر است.
عفونت چشم در کودکان چه علامتی دارد؟
- قرمزی
- ترشحات چشمی
- پلک قی‌کرده
- فرار از نور
- تورم پلک
- پرخونی پلک
درگیری یک‌طرفه چشم اگر با عفونت گوش میانی همان طرف همراه باشد، نشان‌دهنده یک بیماری ویروسی است.
انواع عفونت چشمی نوزادان چه علائمی دارد و هرکدام چگونه درمان می‌شود؟
عفونت چشمی در نوزادان، ممکن است از همان روز اول بعد از تولد دیده شود و یا سه هفته بعد از تولد شروع شود. عوامل مختلفی باعث ایجاد عفونت چشم در نوزادان می‌شود. درمان نسبت به هر عامل عفونی متفاوت است.
گاهی برای پیشگیری از بعضی عفونت‌ها، پزشک متخصص برای نوزاد قطره چشمی نیترات نقره تجویز می‌کند. این قطره‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت چشمی در نوزاد شوند. علامت اصلی این عفونت، ترشحات کاملاً آبکی از چشم نوزاد است. عفونت با قطره نیترات نقره از همان روزهای اول تولد ممکن است مشاهده شود و هیچ درمانی به جز قطع قطره موردنظر ندارد.
کلامیدیا، یکی از باکتری‌های شایع است که باعث عفونت چشمی در نوزادان می‌شود. علامت اصلی عفونت چشمی کلامیدیا، پرخونی چشم همراه با تورم خفیف و ترشحات مختصر چشم است. این عفونت از چهارروزگی تا بیست روزگی نوزاد ممکن است مشاهده شود. درمان این عفونت استفاده از داروی اریترومایسین خوراکی است. تشخیص این عفونت فقط به عهده متخصص است.
عفونت چشمی نوزاد با سایر باکتری‌ها نیز ممکن است مشاهده شود. در این موارد ترشحات چرکی چشم دیده می‌شود همچنین ورم پلک همراه با درگیری قرنیه چشم دیده می‌شود. درمان این عفونت میکروبی چشم نوزاد باید بسیار سریع انجام شود زیرا درگیری قرنیه همراه با آسیب به قرنیه و خطر سوراخ‌شدگی قرنیه است. از دو روزگی نوزاد این عفونت ممکن است دیده شود. درمان این عفونت به کمک قطره آنتی‌بیوتیک چشمی انجام می‌شود که با دوز مناسب نوزاد تجویز می‌شود.
درصد بسیار کمی از نوزادان مبتلا به عفونت چشمی با نایسریا می‌شوند. میکروب نایسریا عفونت بسیار شدیدی ایجاد می‌کند که برای درمان نیاز به بستری‌شدن نوزاد و آنتی‌بیوتیک تزریقی است. علامت اصلی این میکروب چشمی، ترشحات بسیار فراوان چرکی، ورم شدید پلک، درگیری قرنیه و سوراخ‌شدگی قرنیه نیز ممکن است دیده شود. از یک‌روزگی تا یک‌هفتگی نوزاد این عفونت دیده می‌شود.
عفونت چشم در کودکان چند نوع دارد و درمان آن چیست؟
عوامل مختلفی باعث ایجاد عفونت چشم در کودکان می‌شوند. در ادامه هر عامل را به همراه علائمی که دارد شرح می‌دهیم تا بتوانید به کمک علائم شرایط کودک خود را حدس بزنید. به‌خاطر داشته باشید تشخیص نهایی و درمان به کمک متخصص است و در هر شرایطی بهتر است حتماً به متخصص مراجعه کنید؛ زیرا چشم عضو بسیار مهمی از بدن کودکتان است که هرگونه آسیب به آن می‌تواند زندگی کودکتان را تحت‌تأثیر قرار دهد.
۱. عفونت باکتریال
عفونت چشم در کودک اگر ترشح یک‌طرفه داشته باشد، برای مثال فقط چشم راست کودک ترشح داشته باشد و مشکلی در بینایی کودک ایجاد نکرده باشد و ترشحات چشمی چرکی باشد احتمال زیاد عفونت باکتریال است. ممکن است در بعضی موارد این عفونت باکتری دوطرفه باشد؛ اما معمولاً یک‌طرفه چشم را درگیر می‌کند. در این شرایط نور چشم کودک را اذیت می‌کند و ممکن است ترجیح دهد دور از نور بماند. درمان به کمک قطره آنتی‌بیوتیک چشمی انجام می‌شود.
۲. عفونت ویروسی چشم
عفونت چشم در کودکان ممکن است همراه با ترشحات خونی باشد، یک‌طرفه و ترشحات چرکی هم داشته باشد. اگر عامل عفونت چشم در کودکان این علائم را داشته باشد احتمال خیلی زیاد عامل ویروسی است و هیچ درمانی لازم ندارد و خودبه‌خود خوب می‌شود.
۳. عفونت آلرژیک چشم
عفونت آلرژیک یا حساسیتی چشم در کودکان معمولاً در فصل گرده‌افشانی مانند بهار و پاییز بیشتر مشاهده می‌شود. علائم عفونت حساسیتی چشم، دوطرفه است و هر دو چشم را درگیر می‌کند.
خارش شدید هر دو چشم مشاهده می‌شود و همچنین تورم پلک نیز شایع است. درمان مناسب برای عفونت حساسیتی چشم، داروهای آنتی‌هیستامین و ضد حساسیت است. گاهی از داروی کورتونی ضعیف نیز برای درمان عفونت حساسیتی شدید چشمی استفاده می‌شود.
۴. عفونت چشم در کودکان به علت وجود جسم خارجی در چشم
به علت‌های مختلفی ممکن است جسم خارجی وارد چشم کودک شود. این جسم موجب تحریک شدید و سوزش چشم، خارش و قرمزی یک‌طرفه چشم می‌شود. کودک ذکر می‌کند که احساس وجود شن یا سنگ‌ریزه در چشم دارد. در این موارد باید کودک را به اورژانس چشم‌پزشک ببرید. چشم توسط متخصص شستشو داده شود و جسم خارجی، خارج گردد. سپس چشم از نظر آسیب و زخم بررسی شود.
۵. بلفرایت
هر عاملی که باعث انسداد یکی از مجاری اشکی شود، موجب بلفاریت می‌شود. بلفاریت شرایطی است که باعث التهاب لبه‌های پلک همراه با قرمزی لبه پلک می‌شود. عامل ایجادکننده این نوع عفونت چشم در کودکان، ممکن است باکتری باشد و یا به دلیل ترشحات غدد اشکی و سفت‌شدن ترشحات این انسداد به وجود آمده باشد.
گاهی شپش هم می‌تواند باعث انسداد مجرای اشکی شود. معمولاً این علائم دوطرفه است و هر دو چشم را درگیر می‌کند. تحریک چشم و خارش چشم‌ها، قرمزی لبه پلک، دلمه بستن پلک از علائم شایع بلفاریت است. درمان بلفاریت به کمک قطره آنتی‌بیوتیک چشمی انجام می‌شود. گذاشتن کمپرس گرم روی چشم می‌تواند علائم را بهتر کند. رعایت بهداشت پلک و شستشوی پلک‌ها کمک بسیاری به درمان می‌کند.
۶. انسداد عفونی کیسه اشکی
عاملی که باعث انسداد کیسه اشکی و عفونت می‌شود، باکتری است. علائمی که دارد درد، احساس درد در محل کیسه اشکی، قرمزی، ترشحات چرکی، اشک‌ریزی است. درمان این عفونت، تخلیه کیسه اشکی به کمک جراحی و آنتی‌بیوتیک تزریقی است.
۷. عفونت چشمی شدید، سلولیت اربیت
سینوزیت مزمنی که درمان نشود، گاهی باعث انتشار عفونت سینوس به سمت چشم می‌شود. زمانی که حفره چشمی با عفونت پر شود، عفونت شدیدی بنام سلولیت اربیت به وجود می‌آید. علائمی که در این شرایط دیده می‌شود، آب‌ریزش بینی، ورم شدید چشم‌ها، افت بینایی، حرکات دردناک چشم، تب، ورم پلک و افزایش گلبول‌های سفید خون است. درمان در این شرایط فقط با بستری‌شدن تحت‌نظر متخصص انجام می‌شود. آنتی‌بیوتیک قوی تزریقی و گاهی تخلیه عفونت لازم است.
۸. سلولیت پری اربیت
عفونت با باکتری‌های مختلف که فضای اطراف چشم را درگیر می‌کند. علائم این عفونت، گرمی پوست، قرمزی پوست اطراف چشم، تب و افزایش گلبول‌های سفید خون است. ظاهر کودک بی‌حال و بدحال است و مشکلی در بینایی وجود ندارد و دید کودک طبیعی است. برای این شرایط آنتی‌بیوتیک به‌صورت تزریقی تجویز می‌شود.
۹. گل‌مژه یا هوردئولا
این ضایعات، به‌صورت ناگهانی روی پلک ظاهر می‌شوند. این ضایعات التهابی هستند و چرکی هستند. درد و قرمزی چشم، از علائم همراه گل‌مژه است. محل گل‌مژه معمولاً در فولیکول‌های مژه است. عامل ایجاد گل‌مژه، نوعی باکتری است. گل‌مژه معمولاً با درمان‌های موضعی بهبود می‌یابد و به‌ندرت عود می‌کند.
نکات مهم درمان عفونت چشم در کودکان
- کمپرس گرم کمک بسیاری در درمان عفونت چشم می‌کند. کمپرس گرم موجب روان‌شدن ترشحات چشمی و کمک به تخلیه ترشحات چرکی می‌شود.
- عفونت چشم با باکتری معمولاً خودبه‌خود خوب می‌شود؛ اما در صورت تجویز داروی آنتی‌بیوتیک چشمی، این عفونت سریع‌تر خوب می‌شود.
- قطره آنتی‌بیوتیک را باید چهار بار در روز استفاده کنید.
- قطره آنتی‌بیوتیک را تا زمان بهبودی کامل چشم‌ها و تا فروکش‌کردن علائم استفاده کنید.
- داروی روتینی که برای عفونت چشم در کودکان تجویز می‌شود، محلول‌تری متو پریم – پلی میکسین B , محلول سولفاستاماید ۵ درصد و پماد اریترومایسین است. پزشک با صلاحدید خود یکی از درمان‌ها را تجویز می‌کند.
عارضه اصلی عفونت چشم در کودکان چیست؟
بعضی از باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌توانند باعث ایجاد عارضه کراتیت یا سوراخ‌شدگی قرنیه شوند. درگیری قرنیه در عفونت چشم به‌ندرت مشاهده می‌شود و این عارضه شایع نیست؛ اما درصورتی‌که درمان درست انجام نشود ممکن است در برخی شرایط دیده شود.
چگونه از عفونت چشم در کودکان پیشگیری کنیم؟
- شستشوی دقیق دست‌ها
- تا یک روز بعد از درمان عفونت چشم در کودکان، احتمال سرایت آن به کودکان دیگر بالاست. پس از کودک مبتلا به عفونت چشم دوری کنید.
- باتوجه‌به صلاح دید متخصص برای پیشگیری از عفونت چشمی در نوزادان گاهی قطره چشمی نیترات نفره تجویز می‌شود.
- درمان مؤثر سینوزیت
- به کودکان آموزش دهید دست آلوده را به چشمانشان نزنند.
- تا جای ممکن کودکان از لنز استفاده نکنند؛ زیرا رعایت اصول بهداشتی آن در کودکان بسیار سخت است.
جمع‌بندی مطلب
عفونت چشم در کودکان بسیار شایع است و از نوزادی و بدو تولد تا سنین بالاتر به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود.
عفونت چشم در کودکان علل مختلفی دارد از جمله عوامل میکروبی ویروسی و باکتریال گرفته تا انسداد مجاری اشکی و یا سینوزیت مزمن. تشخیص به کمک علائم و معاینه پزشک متخصص انجام می‌شود. سعی کنید به‌محض مشاهده هر علامتی از عفونت چشم در کودکتان به پزشک متخصص مراجعه کنید و داروی تجویزی را طبق نسخه مصرف کرده و دوره درمانی را کامل کنید. گاهی در بعضی شرایط عفونت چشمی نیاز به آنتی‌بیوتیک تزریقی و بستری دارد که این موضوع لزوم مراجعه شما به متخصص اطفال را نشان می‌دهد.