نقشه جامع علمی کشور به‌عنوان یک چارچوب استراتژیک برای پیشبرد اهداف علمی و تحقیقاتی در هر کشوری، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. بدون این نقشه، توسعه در عرصه‌های مختلف علمی، فناوری، صنعتی و حتی اجتماعی دچار آشفتگی و عدم هماهنگی خواهد شد. تدوین و روزآمدسازی چنین نقشه‌ای نیازمند بررسی دقیق نقاط قوت و ضعف در حوزه‌های مختلف علمی است تا بتوان براساس آن برنامه‌ریزی‌های منظم و مؤثری برای آینده کشور انجام داد.
دراین‌باره مهدی منفرد، عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم، توضیحاتی را در گفت‌وگو با الف ارائه داد. منفرد معتقد است که تنها از طریق ایجاد نظم و برنامه‌ریزی دقیق علمی است که می‌توان به پیشرفت دست یافت و فرهنگستان علوم با استفاده از نخبگان و دانشمندان می‌تواند نقاط کور پیشرفت در حوزه‌های مختلف علمی و صنعتی را شناسایی و نقشه‌ای جامع و پژوهش‌محور تهیه کند که نظرات مختلف را بررسی و اصلاح نماید.
نیاز کشور به نقشه جامع علمی برای نظم و پیشرفت
دکتر مهدی منفرد، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، درخصوص ضرورت بازنگری در نقشه جامع علمی کشور گفت: «فقدان یک نقشه جامع علمی به‌روز، عامل اصلی بی‌نظمی و مانع اصلی پیشرفت در حوزه علم و فناوری کشور است. نقشه فعلی دیگر پاسخگوی نیازهای کنونی و چشم‌انداز آینده کشور نیست و نیازمند بازنگری اساسی است. برای تدوین یک نقشه جامع علمی دقیق و کارآمد، ضروری است که از نظرات و تخصص تمامی نخبگان و متفکران کشور استفاده شود. این یک کار پژوهشی و دقیق نیازمند مشارکت گسترده است.»
وی در خصوص واگذاری مسئولیت تدوین این نقشه به فرهنگستان علوم خاطر نشان کرد: «انتخاب فرهنگستان علوم جهت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور، بسیار صحیح است. فضای نخبگانی و تخصصی حاکم بر فرهنگستان علوم، بهترین تضمین برای موفقیت این پروژه است. فرهنگستان علوم باید طرح اولیه را تهیه کند و سپس آن را برای بازبینی و تکمیل در اختیار اساتید و نخبگان قرار دهد. پس از بررسی‌ها و رفع اشکالات، طرح نهایی برای تصویب و اجرا ارائه می‌شود. این یک فرایند مشارکتی و تعاملی است که منجر به نقشه‌ای دقیق و جامع خواهد شد.»
فرهنگستان علوم با شناسایی نقاط کور، محور موفقیت نقشه جامع علمی کشور می‌شود
این عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم، پیشنهاداتی برای ارتقا کیفیت سطح و نسخه روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور ارائه داد: «نقاط کور پیشرفت باید شناسایی شود. پیشنهاد می‌شود افرادی که در فرهنگستان علوم هستند براساس تخصصی که دارند به رشته‌های مختلف تقسیم شوند. مثلاً ما در کجای علوم انسانی ضعف داریم. چرا اینجاها پیشرفتی انجام نمی‌شود؟ نقطه کور را تشخیص دهند. باید آن مانع برطرف شود و باید جاهایی که لازم است، افزایش پیشرفت داشته باشیم. باید مورد بررسی قرار بگیرد و تقویت شود. این دو کار برای هر طرحی واجب است، مخصوصاً برای نقشه جامع علمی کشور.»
منفرد ادامه داد: «در تمام مراحل چه در پزشکی و غیرپزشکی، صنعتی و انسانی همه چیز باید بررسی شود. چرا کشور ما به سمت نزول می‌رود؟ چرا در همه زمینه‌ها اینگونه می‌شود؟ به نظرم باید بررسی شود که چه جنبه‌هایی باید تقویت شود. این چالشی که ما الان در همه موضوعات داریم و به سمت رکود می‌رویم روی چه حسابی است؟ چرا اقتصاددان کم داریم؟ چرا الان اقتصاد ما به این سمت می‌رود؟ موانعی هست، چگونه باید آن موانع برطرف شود؟ درست است که ما تحریم هستیم، همه این‌ها را می‌دانم؛ ولی روسیه هم تحریم هست. چه راهکاری را آن‌ها می‌روند؟ چه راهکاری را ما می‌رویم؟ چرا وضعیت ما اینگونه است؟ باید حوزه‌های صنعت، اقتصاد، علوم انسانی و... بررسی شود. کارشناسان موفقی باشند، فکر کنند، طرح را زود ارائه نکنند، پخته شود تا این مشکلات برطرف شود.»