انتقادي به گفت‌وگوي تلویزیونی ظريف؛
كدام یک مهم‌ترند؛ ساختار تحريم‌ها يا فضاي آن؟
داوود حشمتی، 28 آذر 92
28 آذر 1392 ساعت 9:02
وزيرخارجه به مناسبت صدمين روز دولت به شبكه دوم سيما رفت تا گزارش خود را به مردم ارائه كند. به گفت‌وگوی وزيرخارجه دو انتقاد وارد است. اول: تاكيد بيش از حد ظريف بر اينكه موضع‌گيري‌هاي تند مقامات آمريكايي مصرف داخلي دارد. دوم: اهميت دادن بيش از اندازه به شكسته شدن فضاي تحريم‌ها به جاي ساختار آن.
پيش از انتقاد به گفته‌هاي ظريف، بايد گفت؛ توضيحاتي كه وزيرخارجه درباره لفظ «كشور هسته‌اي» داد، در نوع خود جالب بود. پيش از اين و در دوره محمود احمدي‌نژاد، تاكيد بر «ايران هسته‌اي» و بيان اين جمله كه «ما ديگر هسته‌اي شده‌ايم» به طور معمول تكرار مي‌شد. تصور همه ما از «ايران هسته‌اي» ايراني بود كه به فناوري غني‌سازي هسته‌اي دست‌پيدا كرده و توانسته بدون اتكا به خارج اورانيوم را در خارج كشورش و براي مصارف صلح‌آميز غني‌سازي كند.
اما وزير خارجه توضيح داد كه در جهان تنها به ۵ كشوري كه در دهه ۶۰ ميلادي آزمايشات هسته‌اي انجام داده‌اند، كشورهاي هسته‌اي گفته مي شود و ساير كشورها مانند ژاپن، آلمان، برزيل، آرژانتين و... غيرهسته‌اي محسوب مي شوند. ظريف تاكيد داشت كه هر واژه در «عرصه بين‌الملل» و «محافل سياسي و آكادميك» وزن خاص خود را دارد.
وزيرخارجه توضيح داد: «... اتفاقا اینجا نکته ای است که بعضی دوستان دائما اعلام می کنند ایران هسته ای و این دوستان باید توجه کنند لفظی که بکار می برند در خارج از ایران در محیط های سیاسی و آکادمیک این تصور را ایجاد می کند که ایران هسته ای به مفهوم ایران دارای سلاح است چرا که هر واژه در عرصه بین المللی وزن دارد .»
آيا آنها هم به گفته‌هاي ما همينطور نگاه مي‌كنند؟
اما در مقام انتقاد از گفته‌هاي وزيرخارجه بايد به اين موضوع اشاره كرد كه ظريف در جاي جاي اين مصاحبه تاكيد داشت موضع‌گيري‌هاي تند و يا تحريم‌هاي جديدي كه به ويژه از سوي آمريكاييها بيان مي‌شود، تحت تاثير فشار‌هاي داخلي است. او معتقد بود كه آمريكاييها به منظور پاسخگويي به اين فشارها اين مسائل را بيان مي‌كنند. ظريف تاكيد كرد: «آنها با لفاظی تلاش می کنند نگرانی های داخلی را حل کنند.»
تاكيد ظريف آنقدر زياد بود كه مصاحبه كننده در سئوال بعدي به كنايه گفت «مسائلي كه در مورد آب سنگين اراك و سانتريفيوژهاي جديد بيان مي‌شود نيز بحث‌هاي داخلي است؟» كه ظريف بار ديگر تاكيد كرد اين مسائل تنها به خاطر اين است كه اين دولت‌ها قصد دارند از زيربار فشار داخلي خود خارج شوند.
بايد از وزيرخارجه سئوال كرد؛ فكر نمي كنيد تا اين اندازه خوش‌بيني نسبت به آمريكاييها ممكن است مشكل ايجاد كند؟ همانطور كه در جايي ديگري از مصاحبه خودتان اشاره كرديد، كه «قواعد بازي و ساختارهاي قدرت تغيير كرده» و امروز «در شرايط سيال هستيم». به اين ترتيب گمان نمي‌كنيد كه اين گفته‌ها ممكن است در پازل همان «قواعد بازي جديد » و به منظور تغيير موازنه قدرت سيال، به نفع خودشان در جهان، بيان شده باشد؟ مبادا از «لفاظي‌هاي» آنها با اين توجيه كه؛ «به منظور مصارف داخلي بيان مي‌شود»، به راحتي عبور كنيم. ضمنا مي‌توان سئوال كرد كه آيا آمريكاييها هم نسبت به گفته‌هاي مقامات ما در داخل، با همين ديد نگاه كرده و با توجيه بحث‌هاي داخلي از روي آن گذر مي‌كنند؟
تنها شكسته شدن فضا كافي است؟
وزيرخارجه در ۴ بخش از مصاحبه بر «شكسته شدن فضاي برعليه ايران» تاكيد كرده. او در پاسخ به اينكه ساختار تحريم ها حفظ شده نيز، بار ديگر از «شكسته شدن فضاي تحريم‌ها» عليه ايران سخن گفته و به صف «شركت‌هايي كه مي‌خواهند با ايران قرارداد ببندند»، اشاره مي كند. البته با ايشان هم عقيده‌ايم كه فضاي تحريم‌ها شكسته شده و اين «شكسته شدن» آثار خوبي داشته است. اما اين درست نيست كه اصل و ساختار تحريم‌ها به بهانه شكسته شدن فضاي تحريم‌ها ناديده گرفته شود.
فراموش نكنيم شركت‌هايي كه امروز براي قرارداد با ايران صف كشيده‌اند، پيش از اين در ايران مشغول به فعاليت بودند، اما با اعمال يك تحريم، عموم آنها تارومار شدند و در جهت منافع قدرت‌هاي بزرگ حركت كردند. آيا تنها شكسته شدن فضاي تحريم‌ها كافي است؟ شايد بتوان گفت: يكي از مهمترين «دستاورد» صد روزه دستگاه ديپلماسي، همين شكسته شدن فضاي تحريم ها بوده اما ساده‌انگاري است اگر تنها به شكسته شدن «پوسته» دل خوش كنيم و از «هسته» اصلي غافل شويم.
کد مطلب: 209049
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcba9b59rhbggp.uiur.html?209049