الف - آیا مجلس از روند تصویب برجام کنار گذاشته نشد؟

آیا مجلس از روند تصویب برجام کنار گذاشته نشد؟

۲۰ دقیقه زمان برای «جمع و جور کردن» مهم‌ترین مسئله ای که مجلس نهم می‌توانست در طول دوران کاری خود بررسی کند؛ ۲۰ دقیقه زمان برای جمع کردن مهم‌ترین بحث سیاست خارجی جمهوری اسلامی در بیش از یک دهه‌ی اخیر. این همه‌ی زمانی بود که علی لاریجانی اجازه داد تا مجلس صرف بررسی جزییات طرح انجام برجام کند. در خبرها بود که ۲۰۰ پیشنهاد برای این طرح رسیده؛ اما امروز در ناباوری نمایندگان مجلس، صرفاً ۳ پیشنهاد توسط نمایندگان نزدیک به رئیس مجلس مطرح شد و اجازه‌ی طرح باقی پیشنهادات داده نشد تا در کمتر از ۲۰ دقیقه، جزییات مهم‌ترین طرح مجلس نهم به تصویب برسد. لاریجانی البته در جواب تذکر توکلی که عدم اجازه برای طرح پیشنهادات را موجب اشکال به مجلس از حیث قانونی و سیاسی دانست، گفت که دوستان خیلی مواقع از پیشنهادات خود صرفنظر می‌کنند؛ به این مسئله کمک کردند تا انجام شود و در واقع قرار بود قواره‌هایی رعایت شود که همه از آن مطلع هستید.

در آغاز انتشار برجام از سوی ایران و کشورهای ۱+۵، در حالی که از قبل گفته شده بود کنگره‌ی آمریکا حتماً این توافق را بررسی می‌کند، دولتی‌ها اصرار داشتند که برجام به مجلس شورای اسلامی نرود. این سو مجلسی‌ها می‌گفتند هر توافقنامه‌ی خارجی طبق قانون باید به تصویب مجلس برسد. رهبری نیز چندین بار بر طی روند قانونی بررسی برجام در داخل کشور تاکید کردند و در نهایت کمیسیون ویژه‌ی برجام شکل گرفت. پس از آن رهبر انقلاب فرمودند من به رئیس جمهور هم گفته‌ام که کنار گذاشتن مجلس از برجام به صلاح نیست.

با این همه آیا اکنون می‌شود مدعی شد که مجلس از بررسی برجام کنار گذاشته نشده است؟!

حدود دو ماه از آغاز تشکیل کمیسیون ویژه‌ی برجام با رأی گیری نمایندگان می‌گذرد. دوماهی که بسیاری از روزهای آن، جلسات این کمیسیون و حواشی آن از خبرهای اصلی رسانه‌ها بوده است و مردم پیگیر اخبار مرتبط با آن بودند.

علیرغم همه‌ی این تشریفات برای شکل گیری کمیسیون ویژه و علیرغم همه‌ی وقت گذاشتن‌ها برای بررسی برجام در این کمیسیون، در نهایت روزی که قرار بود گزارش نهایی این کمیسیون در صحن علنی قرائت شود، طرحی از سوی طیف رهروان ولایت در مجلس به صحن آمد؛ یک فوریت آن به تصویب رسید و در میان اعتراض رئیس کمیسیون برجام و همفکرانش، بجای کمیسیون برجام به کمیسیون امنیت ملی ارجاع شد و چند ساعته در آن کمیسیون تصویب شد؛ یعنی عملاً کمیسیون ویژه‌ی بررسی برجام کنار زده شد.

جالب آنکه در روزهای قبل از شکل گیری کمیسیون برجام، نه تنها چنین سرعتی در انجام کار توسط مجلس نبود، بلکه حتی تعطیلات تابستانی مجلس در چنین روزهای حساسی صدای اعتراض رسانه‌های اصولگرا را درآورد.

روز یکشنبه، کلیات طرح برجام در صحن علنی مجلس طی سه ساعت جدل و بحث آمیخته با داد و فریاد به تصویب رسید که البته بعضاً با حواشی تأسف آوری همراه بود. ۱۳۹ نفر موافق کلیات طرح برجام و ۱۰۰ نفر مخالف آن بودند؛ اما امروز در جریان بررسی جزییات، در حالی که هنوز ۲۰ دقیقه از آغاز بررسی طرح می‌گذشت، مجلس به رأی گیری و تصویب رسید! طرحی که کلیات آن ۱۰۰ مخالف در صحن داشت ولی جزییات آن با مخالفت صرفاً ۵۹ نفر روبرو شد و به تصویب رسید.

نماینده‌های مخالف به عدم اجازه‌ی رییس مجلس برای طرح پیشنهادات اعتراض کردند و لاریجانی هم گفت خودتان در جریان هستید که قرار شد تصویب شود!

این روزها اصلی‌ترین سؤال این است که کمیسیون برجام دقیقاً چرا تشکیل شد و کارکرد آن چه بود؟ آیا صرفاً برای اینکه گزارش نهایی آن بایگانی شود و اهل انصاف در مطالعه‌ی تاریخ دریابند که این کمیسیون به وظیفه و تشخیص خود عمل کرد؟

در هنگام تصویب کلیات طرح انجام برجام، الیاس نادران صراحتاً گفته بود که «برخی با این استدلال با کلیات طرح موافقت می‌کنند که در هنگام بررسی جزییات، با بحث و ارائه پیشنهاد، این طرح را اصلاح خواهیم کرد. به آن‌ها می گویم که یا شما لاریجانی را نشناخته‌اید یا خیلی ساده لوح هستید.»