مثبت و منفی عملکرد دولت در افق نگاه رهبری
7 مهر 1387 ساعت 9:53
اشاره: در طول سالهای پس از ارتحال حضرت امام خمینی (ره)، رهبر معظم انقلاب همچون ناخدای تیزبینی شرایط كشور و جامعه را رصد كرده و در مواقع لازم توصیه ها و هشدارهای مورد نیاز را به مردم و مسئولان دادهاند. توصیه هایی كه اگر بخوبی عمل شوند یقیناً گره كور بسیاری از مشكلات و نابسامانی ها باز خواهد شد. دولت نهم از جمله دولتهایی است كه با شعارهای ویژه ای پای به میدان مسئولیت نهاد و آمد تا تحولی تازه در اداره كشور ایجاد كند. این دولت اكنون و در حالی كه وارد آخرین سال خود شده در معرض تحلیلهای فراوانی قرار گرفته است از انتقادات تند و تیز گرفته تا حمایتهای بی حد و همه جانبه. در سویی منتقدان دو آتشه دولت ایستادهاند و در سویی مدافعان دو آتشه والبته در میانه این میدان، دولت مدافعان منتقدی هم دارد كه بیشتر در طیف اصولگرا جای گرفتهاند. اما براستی نمره دولت نهم تا بدینجای كار چند است؟ این سئوالی است كه كه یافتن پاسخ آن از لابلای سخنان رهبر عزیز انقلاب - كه نظراتشان صائب، حكیمانه و به دور از افراط و تفریط است - در قضاوتی شایسته از دولت نهم به ما كمك میكند. در طی سه سال گذشته، اعضای دولت بطور مشخص و دسته جمعی چهار بار - هفته دولت 1384 و 1385 و 1386 و 1387- به حضور رهبر انقلاب رفتهاند و ایشان نظراتشان را به صراحت درباره دولت گفتهاند. آنچه میخوانید تحلیلی مقایسهای است بر این چهار سخنرانی به علاوه سخنان رهبر انقلاب در مراسم تحلیف آقای احمدینژاد. در دو دیدار اول - تحلیف و هفته دولت 1384- سخنان ایشان در ابتدای كار دولت نهم بیشتر شامل توصیه هایی برای بهبود كار بوده و در سه دیدار بعدی – 1385 و 1386 و 1387 - با مشخص شدن نقاط ضعف و قوت دولت، ایشان به بیان این نقاط پرداختند. در یك جمع بندی از بیانات رهبری در این چهار سخنرانی، محورهای نظرات ایشان را میتوان در سه موضوع دسته بندی كرد: توصیه ها، بیان نقاط قوت، بیان نقاط ضعف. البته برخی توصیه ها در سال اول و دوم و سوم دولت بیان شده كه به نظر میرسد ناشی از ضعف دولت در آن زمینه بوده اسـت. لذا به تحلیل موضوع در دو بخش میپردازیم: توصیهها، نقاط قوت.
توصیهها:
مقام معظم رهبری در دیدار امسال خود با دولت، درباره وجود نقاط ضعف در دولت تصریح كردند: بیان خوبی ها به معنای چشم بستن بر ضعفهای دولت هم نیست. بالاخره شما هم بشرید، نقص داریـد، ضـعـفـهـایـی هم داریـد؛ كـارهایی را میخواستهاید انجام بدهید، ولی انجام نگرفته؛ كارهایی را به فكر نبودهاید و به ذهنتان نبوده، باید متوجه آنها بشوید و انجام بدهید؛ كه در جلسات خصوصی با آقای رئیسجمهور و با بعضی از مسئولین دیگر و در بسیاری از جلسات عمومی– مثل همین دیدارهای دولت و غیره – هم گفته شده. البته آن حمایت هم بجای خودش محفوظ است و هست (1387). این بیانات نشان دهنده ضعف دولت در برخی بخشهاست از جمله:
1– توجه دقیق و جدی به سند چشم انداز: ایشان دراین باره در سه سخنرانی - در سالهای 85 و 86 و -87 تاكید خاصی داشتهاند. در دیدار هیئت دولت سال - 86 ایـشـان مـیگـویـنـد: در گـزارش آقـای رئیسجمهور یك جملهی كوتاهی گفته شد و اسم سند چشمانداز آمد؛ لكن این كافی نیست. سند چشمانداز، یك مسالهی فرادولتی است؛ مال این دولت و آن دولت و این سیاست و آن سیـاسـت و این جریان و آن جریان نیست؛ محصـول یك كار فشرده و متراكم است؛ كارِ كارشناسی شده است؛ و درست هم هست. این سند، در واقع برنامهی كلان بیستسالهی ماست و یك سند به معنای حقیقی كلمه است. آنچه كه در این سند گفته شده، تعارف نشده. باید در همـهی بـرنامهریزیها سند چشمانداز را مورد ملاحظه قرار بدهید. در دیدار هیئت دولت با ایشان در هفته دولت سال 85 هم میفرمایند: این سند چشمانداز، مسئلهی مهمی است. نباید هم تصور شود كه این سند یا سیاستهای كلی را كسانی نشستهاند و دارند تنظیم میكنند؛ نه. درست است كه اینها یك فرایندی دارد و از یك جاهایی شروع میشود؛ لیكن آن كسی كه در این زمینه كار و فكر میكند و تصمیم میگیرد، خودِ رهبری است؛ این سـیـاسـتـهـا، سـیـاستهای رهبری است. اینها چیزهایی است كه با توجه به همهی جوانب ملاحظه شده و این سند چشمانداز درآمده است و بر اساس سیاستهای كلیای كه در این مدت وجود داشته، اعلام شده است. اینها باید در برنامهها رعایت شود و نباید تخلف شود.
در دیدار اخیر سال 87 با دولت باز هم ایشان بر این مطلب تاكید دارند:
نقشه راه، سند چشمانداز است. سند چشمانداز را هیچ نبایستی مورد غفلت قرار داد. این حقیقتاً یك سند واقعی و یك نقشه راهِ حقیقی است. باید دستگاههای نظارتی خودتان را محاسبه كنید. حالا دیگران ممكن است نظارت بكنند، ممكن است نكنند؛ ممكن است نظارتشان درست باشد، ممكـن است ناقص باشد؛ اما در درون خودِ مجموعه قوهی مجریه – كه نقشش در رسیدن به اهـداف چشـمانـداز، بسیـار حساس است – دستگاههای نظارتی را فعال كنید، بعد ساز و كارهای نظارتی را بكار بیندازید تا ببینیم برنامهها و سیاستها چقدر جلو رفته؛ یعنی اینجور نباشد كه سال دهم سند چشمانداز، نگاه كنیم و ببینیم پیشرفتی پیدا نكردهایم؛ نه، بایستی اینها را مرتباً رصد كنید كه معلوم شود چقدر پیش رفتهایم و چقدر به آن اهداف نزدیك شدهایم و چقدر زمینهها فراهم شده است. (1387)
این تاكید نشاندهنده میزان اهمیت این مطلب در نزد رهبری و البته ظاهراً كم توجهی دولت است.
2– توجه به كار كارشناسی: در بیانات رهبری توصیه به كار كارشناسی در دولت هم دیده میشود. در بـیـانات ایشان در دیدار هفته دولت سالجاری میخوانیم: من حرفهایی را كه مخالفان شما و منتقدان باانصاف و بیانصاف شما در زمینهی كـارشـنـاسـی نشده بودنِ كارهای دولت ذكر میكنند، هیچ جدی نمیگیرم و آنها ملاك قضاوت من نیست؛ چون میبینم كه یك جاهائی كارهای كارشناسی بسیار خوبی هم انجام میگیرد؛ اما میخواهم تاكید كنم بر اینكه كار كارشناسی را حقیقتاً جدی بگیرید؛ بخصوص در كارهای مبنایی و بـنـیـانـی، مـثـل مـسـالـهی بـرنـامـهریـزی و بودجهنویسی، یا مسالهی شوراها و امثال اینها؛ اینها كارهای بنیانی و ماندگار است؛ یعنی باید بماند. اگر كارِ كارشناسی عمیقِ دقیقِ همهجانبهی متبحرانهای انجام گرفت، این كار ماندگار خواهد شـد؛ والّـا اگر چنانچه گوشهی كارشناسیاش سائیده بود، زحمات شما به هدر خواهد رفت.
در دیدار هیئت دولت با رهبری در سال 85 هم این مسئله به وضوح مطرح شده است. ایشان در آن دیدار هم میفرمایند: همه به كار كارشناسی احتیاج داریم. كار بدون كارشناسی، ابتر و عقیم و خنثی خـواهـد بـود. كـارشناسان صادق و خوب در دستگاهها و مجموعهی ظرفیت عظیم انسانی كشور هستند؛ حتماً از نظر كارشناسی این افراد صادق و موِمن استفاده كنید. كار بدون كارشناسی نباید انجام بگیرد.
تاكید ایشان بر كارشناسانه بودن كارها در این دیدارها در زمانی مطرح شده كه مدتی از فعالیت دولت گذشته است و لذا این نكته نشاندهنده ضعف دولت است. ایشان البته در مراسم تحلیف هم بگونهای دیگر در این باره تذكر دادهاند: استفادهی از شیوههای علمی، كار لازمی است. البته علم نباید اشتباه بشود با نسخههای وارداتی كه اغلب آنها منسوخ است؛ چه در زمینهی اقتصاد، چه در زمینـهی مسـائـل فرهنگی، چه در زمینههای گوناگون.
3– تعامل با نخبگان: رهبر معظم انقلاب در این سه سـال در دیدارهای مختلف بر تعامل دولت با نخبگان تاكید میورزند و به این مقوله اصرار دارند. ایشان در دیدار دولت در سالهای 86-85 و 87 میفرمایند: از نخبگان استفاده كنید. نخبگان كشور زیادند و در این جمع و جمعهای مرتبط با ایـن جمـع هـم منحصـر نمـیشـوند.ما انصافاً آدمهای نخبه در كشور كم نداریم. (دیدار هفته دولت سال 86 ) نكتهی بعدی، تعامل با نخبگان همفكر و بااخلاص است. آقای رئیسجمهور اشاره كردند در سرتاسر كشور نخبگان زیادی هستند – در تهران هم خیلی هستند، در جاهای دیگر هم هستند – باید با اینها تعامل كنیم. البته نشست و برخاست با نخبگان در سفرها خوب است؛ لیكن این كافی نیست (دیدار در هفته دولت سال 1385)
یك مسئله هم تعامل نظاممند با نخبگان و اهل نظر – حتی مخالفین – است؛ با اینها هم باید تعامل كرد. نخبگان جامعه را نباید فراموش كرد. من اعتقادم این است كه بر طبق فرمایش مولای متقیان، آن جایی كه بین خواست نخبگان و خواست مردم – عامه مردم – تعارض وجود دارد، خواست عامه مردم مقدم است؛ این همانی است كه در نامه معروف حضرت و فرمان معروف حضرت به مالك اشتر، به این معنا تصریح شده؛ اما همیشه از ایـن قـبـیـل نیست. گاهی نخبگان نظرات اصلاحیای دارند كه بایستی از اینها استفاده كرد. یعنی همچنانی كه گفته میشود كه واقعش این جوری است. از نظرات و از نیرو و از كار همه نیروها استفاده بشود.
(دیدار در هفته دولت سال 1387)
تصریح و تاكید ایشان در همه دیدارهایشان با دولت درباره تعامل با نخبگان جای تامل دارد.
4– تعامل با قوا: درباره تعامل با قوا هم مقام معظم رهبری در سه سال اخیر بطور پیاپی تذكر دادهاند. یك سفارش دیگر من مسالهی تعامل با دیگر قواست. خوشبختانه امروز روابط قوهی مجریه با قوهی مقننه و قوهی قضائیه روابط خوبی است؛ لكن در بدنه باید این تعامل تقویت بشود. (دیدار هفته دولت سال 86)
نكتهی بعدی – كه این هم بسیار مهم است -مسئلهی تعامل با قواست. بالاخره شما و مجلس و قوهی قضائیه یك واحدید و یك كلّ هستید؛ ناچار باید با هم تعامل كنید. این هم نمیشود كه این قوّه تقصیر را بر گردن آن قوه بیندازد و آن قوه تقصیر را بر گردن این قوه بیندازد. (دیدار در هفته دولت سال 1385)
تـعـامـل بـا دو قـوه دیـگـر هم یـكـی از این توصیههاست. تعامل با مجلس و تعامل با قوه قضائیه، كار لازمیاست؛ این را مطلقاً نباید ندیده گرفت. البته ممكن است در این راه تلخیها و مشكلاتی وجود داشته باشد؛ ولی باید تحمل كرد؛ بهتر است. (دیدار در هفته دولت سال 1387)
5– توجه به بخش فرهنگ: رهبر معظم انقلاب در آغاز كار دولت - در دیدار سال - 84 با امید به عمل دولـت بـه شـعـارهای فرهنگی خود میفرمایند: مسئلهی فرهنگ و قضایای فرهنگی خیلی مهم است كه من حالا چون اهتمام شماها را به مسائل فرهنگ میدانم و بحمداللَّه احساس میكنم كه وزرای فرهنگی ما اهتمام دارند، روی آن تكیه نمیكنم؛ والّا من سالهای گذشته در دیدارهای با دولتها، یكی از آن بخشهایی كه بیشترین تكیه را روی آن میكردم، مسئلهی فرهنگ بود. اهمیت كار فرهنگی نباید مورد غفلت قرار گیرد. در كار فرهنگی هیچ وقفه و تعللی جایز نیست؛ چون بیشترین تلاش دشمنان بر روی جامعه و ملت و كشور ما، تلاش فرهنگی است. این مبالغه نیست! بیشتر و پُرحجمتر و موِثرتر از تلاشهای سیاسی و امنیتی، تلاش فرهنگی است. علت هم این است كه آنها میدانند اگر در تلاشهای فرهنگی علیه انقلاب موفق و پیروز شوند، بقیهی كارها برای آنها آسان خواهد شد؛ لذا روی این متمركزند. ما مطلقاً نبایستی توقف داشته باشیم، باید پیش بـرویم. هـیـچ سـطـحـینـگـری جـایـز نیست. ظاهرگرایی و عوامزدگی در كار فرهنگی جایز نیست. كار فرهنگی بایستی مدبرانه، عمیق، با حـوصلـه و از سـوی آدمـهـای بـاصـلاحیت و كارشناسهای حقیقتاً وارد، در همهی شعبهها و شاخههای گوناگون فرهنگی مورد توجه قرار بگیرد.
اما ایشان دو سال بعد - در شهریور - 1386 از روند فـعـالـیت فرهنگی دولت چندان راضی به نظر نمیرسند چرا كه میفرمایند: از بخش فرهنگ رفع مـظلـومیت كنید. بخش فرهنگ انصافاً بخش مــظلــومــیاســت. الان در گــزارش آقــای رئیسجمهور، اصلاً اسمی از فرهنگ نیامد؛ یا در اولـویـتبندیها این اولویت فدای اولویتهای دیگر شد و آنها تقدم پیدا كرد كه در كوتاهی وقت، بـیان بشود! این مظلومیت است دیگر. واقعاً مسالهی فرهنگ را دست كم نگیرید. خیلی از مـشـكـلات جـامـعهی ما با فرهنگسازی حل میشود. و ایشان باز هم مانند دو سال قبل، اهمیت فرهنگ را گوشزد میكنند چرا كه ظاهراً هنوز توجه جدی بـه آن نـشـده اسـت: تـوجـه بـكنید كه امروز، عمدهقوای دشمنان ما در جبههی فرهنگی دارد كار میكند. این جنگهای روانی، این فعالیتهای فرهنگی، این بودجههای پنهان و آشكاری كه برای منحرف كردن ذهنها میگذارند، همهاش مربوط به مسئلهی فرهنگ است. از جملهی كارهایی كه مسوِولین فرهنگی دولت خیلی باید به آن بپردازند و واقعاً یك دقیقه را در آن فروگذار نكنند، این است كه به فرهنگ عمومیجامعه و ابزارها و وسائل فرهنگی، جهت ارزشی بدهند. چون تلاش زیادی شده تا جریانهای فرهنگی و عاملهای فرهنگی – هنر و ادبیات و شعر و سینما و بقیه – در جهت غیر ارزشی حركت كنند و راه بیفتند. (1386)
و باز هم تذكر به دولت در سال 1387 درباره فرهنگ:
یكی هم توجه به مقوله فرهنگ است كه خیلی مهم است. البته خب، كارهایی شده؛ گزارشی هم كه دادند، اشارهای به این معنا داشت؛ بنده هم در جریان بسیاری از كارها هستم؛ اما در عین حالا مقوله فرهنگ، بسیار مقوله مهمی است؛ همان طور كه بارها گفتیم مثل هوایی است كه انسان در آن تنفس میكند. همه – بزرگ، كوچك، بالا، پائین، قشرهای مختلف، مسئول، غیرمسئول – در فضا تنفس میكنند. این فضا را درست كنید، تا همه سالم تنفس كنند. (1387)
6– سیاستهای اصل :44 باید حتماً تا آنجایی كه میتوانید، در غیر وظایف حكومتی و حاكمیتی، از تصدیگری دولت اجتناب كنید؛ بگذارید كار دست مردم باشد. حالا در این مسئلهی اصل چهلوچهار به اصطلاح این مصوبهای كه به عنوان تفسیر و بیان اصل چهلوچهار ارائه شد آن جلوگیری از ورود دولت در سرمایهگذاریهای جدید و تصدیگریهای جدید است؛ نه اینكه دست دولت را به كلی كوتاه كنیم؛ اما یك حدودی در آنها مشخص شده است. به این توجه كنید. و این تذكر باز هم در سال 86 تكرار شده است: سیاستهای اصل 44 خیلی مهم است. من میخواهم توصیه كنم به گونهای رفتار شود كه حقیقتاً این خط غلطی كه در سالهایی از اوائل انقلاب به ناحق در امر اقتصاد كشیده شده و همینطور هم ادامه پیدا كرده، این خط را كور كنید و به خط درست بروید! این با مسئلهی عدالتخواهی و آن چیزی كه ما در سیاستهای اصل 44 ذكر كردیم، هیچ منافاتی هم ندارد. (در دیدار هفته دولت سال 86 )
و باز هم تاكید بر اجرای این سیاستها در آخرین دیدار: همه اعتراف دارند كه سیاستهای اصل 44 اگر اجرائی بشود، یك تحول در پیشرفت كشور – در زمینههای اقتصادی و به تبع او در زمینههای دیگر – بوجود میآید. این هم مسئله بسیار مهمی است. خب، حالا آمارهای خوبی داده شد؛ كارهای خوبی هم انجام گرفته. قبل از آن كه این قانون اخیر هم تصویب بشود، دولت اقداماتی در این زمینه انجام داده بود، لیكن حالا خوشبختانه قانون هم تصویب شده و در اختیار شماست؛ قوی و كاملاً جدی این سیاستها را دنبال كنید. (1387)
7– پرهیز از شتابزدگی: رهبر معظم انقلاب در مراسم تفیذ حكم دكتر احمدی نژاد در مرداد 84 به نكته مهمی اشاره میكنند كه نشان از درایت و شناخت ایشان دارد: اهدافی كه مطرح شده است، اهداف والایی است. این اهداف با حركت مستمر، با كار و تلاش مداوم، با بهكارگیری همهی نیروهای مستعد و بانشاطی كه در كشور ما بحمداللَّه فراوان هستند، امكانپذیر است. البته نباید شتابزدگی كرد. من، هم به رئیس جمهور محترم عرض میكنم كه از شتابزدگی اجتناب شود، آرمانها با جدیت تعقیب شود، اما هیچگونه شتابزدگی بهوجود نیاید. و این تاكید در دیدار هیئت دولت در مهرماه 85 با ایشان تكرار میشود: سرعت را با دقت همراه كنید. سرعت غیر از شتابزدگی است؛ شتابزدگی بد است. سرعت وقتی با دقت همراه شد، كار معقول و صحیح است. مراقب باشید این سرعت عمل، شكل شتابزدگی به خودش نگیرد؛ یعنی همیشه با دقت همراه باشد.
8– انتقادپذیری: از انتقاد هم اصلاً عصبانی نشوید. (در دیدار سال 86 ) به انتقادها و عیوبی كه برای ما میشمارند، گوش فرا دهیم و خود را اصلاح كنیم تا وقتیكه با خدای متعال ملاقات میكنیم، بتوانیم عذر تقصیر داشته باشیم (در دیدار سال 84)
به انتقادها هم توجه كنید؛ البته عرض خواهم كرد. انتقاد با تخریب فرق دارد. متاسفانه خیلیها تخریب میكنند، ولی اسمش را میگذارند انتقاد. آن جایی كه واقعاً انتقاد است و كسانی با نظر خیرخواهانه، نقاط مثبتِ كاری را توجه میكنند و نقاط اشكالش را هم ذكر میكنند، اینها را با سعه صدر گوش بدهید؛ نه این كه همه جا قبول كنید – چون ممكن است آن منتقد اشتباه كرده باشد – اما گوش كنید تا آن جائی كه واقعاً درست است از شما فوت نشود. اینها چیزهایی است كه قبلها عرض كردهایم؛ حالا هم تاكید میكنیم. به بعضیها توجه شده، بعضی را هم باید بیشتر توجه بكنید. (در دیدار سال 87)
9– مبارزه با فساد: مسئلهی دیگر، مبارزهی با فساد همراه با قاطعیت است. الان خوشبختانه رویكرد دولت و آقای رئیسجمهور طوری بوده كه كسانی كه تمایل به فساد دارند، مرعوبند؛ اما اگر كار صحیح و واقعی انجام نگیرد، كمكم این رعب شكسته میشود و این ابهت از بین میرود؛ میل به فساد در یك جاهایی وجود دارد. (در دیدار هفته دولت سال 85) مبارزهی با فساد، یكی دیگر از وظایف بسیار مهم است. من دربارهی مبارزهی با فساد اینقدر در صحبتهای عمومیو خصوصی حرف زدهام كه فكر میكنم تكراری است. البته بحمداللَّه اركانی در این دولت هم خودشان به این مساله كاملاً توجه دارند. ( در دیدار هفته دولت سال 84) و البته این مبحث در سخنان رهبری در دیدار سال 86 دولت تكرار نشده و به نظر میرسد دولت در این زمینه توفیقاتی داشته است.
10– اهمیت دادن به قوانین: قانون را اهمیت بدهید. قانون – وقتی كه با ساز و كار قانون اساسی پیش رفت – حتمیت و جزمیت پیدا میكند. ممكن است همان مجلس یا دولت یا دیگران مقدماتی فراهم كنند كه آن قانون عوض بشود – با طرحهایی كه در مجلس میآید، با لوایحی كه دولت میدهد، با تصمیمسازیهایی كه در بخشهای مختلف انجام میگیرد – عیبی ندارد؛ اگر قانون نقص دارد، ضعف دارد و غلط است، عوض بشود؛ اما تا مادامیكه قانون، قانون است، حتماً بایستی به آن عمل بشود و به آن اهمیت داده بشود. من این را تاكید میكنم. در بخشهای مختلف همینجور است. ممكن است یك چیزی را شما معتقد باشید كه روال قانونیاش درست طی نشده، یا متصدی این كار قوه مجریه نیست؛ وقتی كه قانون مجلس – با همان ساز و كار قانون اساسی – به دولت ابلاغ شد، قوه مجریه باید آن را قانون بداند. حالا اگر چنانچه ضعف یا چیز دیگری وجود دارد، عواملِ دیگری وجود دارد كه اگر قانون مشكلاتی دارد، بایستی آن را از بین ببرند؛ چه در خود مجلس، چه در شورای نگهبان و از این قبیل. به قانون اهمیت بدهید. (1387)
-11 نظارت بر زیرمجموعه: من اصرار و تاكید دارم كه مساله نظارت بر زیرمجموعه خودتان را بسیار اهمیت بدهید. چشمهای بینا و بصیر و باز شماست كه وقتی در دائره مسئولیتتان میچرخد، میتواند صحت كار و پیشرفت كار را تضمین كند. اگر چنانچه شما غفلت كردید، ممكن است در همان بخشی كه غفلت كردهاید نابسامانی انجام بگیرد. مجموعههای انسانی مثل ماشین نیستند كه انسان یك دكمهای را بزند و این ماشین به خودی خود شروع كند به كار كردن. مجموعههای انسانی مجموعههایی از ارادهها، فكرها، نظرها، سلیقهها و خواهشهای نفسانی صحیح و غلط هستند. خب، این چیزی را كه شما تصمیم گرفتید، تدبیر كردید و بناست در مجموعه شما انجام بگیرد، ممكن است یكجا با یك مانعی از همین خواهشها و فكرها و سلیقهها و ارادههای گوناگون برخورد بكند و متوقف بشود. مثل یك جریان آبی كه به یك سنگی برخورد میكند؛ یك جریان باریك، به یك ریگ هم برخورد كند برمیگردد. خب، باید این مانع را برطرف كنید. این نمیشود مگر با نظارت. نظارت، بسیار مهم است. خود آقای رئیسجمهور هم همین جور. البته نظارت رئیسجمهور نسبت به وزرا، با استقلال وزرا در كارشان نباید تنافی پیدا كند. چون وزرا مسئولیت قانونی دارند و از مجلس رای اعتماد گرفتهاند و باید استقلال داشته باشند. لیكن این نظارت حتی در مورد وزرا هم وجود دارد. استقلال عمل آنها محفوظ، اما نظارت رئیسجمهور هم با شدت تمام بایستی انجام بگیرد. (1387)
12– توصیه های موردی: در این چند دیدار، مقام معظم رهبری توصیه های موردی هم داشتهاند كه در دیگر دیدارها تكرار نشده است و باید درباره آن بررسی كرد. توصیه هایی از قبیل: رسیدگی به مسئله گرانی ها (1386)؛ مشخص كردن اولویتها (1385)؛ كار جمعی و متوازن، ساده زیستی (مراسم تحلیف)؛ تامین عزت ملی و قرار دادن مثل تُراث عظیم فكری و فرهنگی و علمی در مقابل چشم آنها، مبارزهی با سلطه، همراه كردن عدالت با عقلانیت و معنویت، حفظ سرمایههای ملی، توجه به برنامه های بلند مدت و كوتاه مدت (1384)، پیگیری مصوبات سفرهای استانی، اطلاع رسانی خدمات، توجه به علم (1387) و ...
نقاط قوت دولت نهم
1– پای بندی به اصول و ارزشها: مقام معظم رهبری به دفعات در این باره سخن گفتهاند كه نشان دهنده پای بندی دولت نهم به اصول است: مسئلهی پایبندی به اصول و ارزشها كه خیلی شاخص مهمی است. دولت، هم در قول و شعار – كه مهم است – و هم در عمل، نشان میدهد كه به اصول انقلاب و ارزشهای انقلاب پایبند است. (دیدار با دولت 1386) این دولت به عنوان یك دولت شناخته شده و رفتار و تلاشی هم كه تا امروز نشان داده و آنچه در عمل و قولش منعكس شده، همین اصولگرایی را نشان میدهد... شعارهای دولت و مسئولان و اهداف تعیینشدهی آنان كاملاً با مبانی انقلاب و با مبانی اعلامشدهی امام عزیز ما منطبق است. (دیدار در سال 84 )
2– پای بندی به عدالت: ممكن است شماها نتوانسته باشید – یا تا آخر هم نتوانید – همهی آنچه را كه در مورد عدالت میباید انجام داد، انجام بدهید؛ لكن نفس رویكرد شما به عدالت، چیز بسیار باارزشی است و هر مقداری كه میتوانید بایستی حركت كنید. (دیدار با دولت 1386 )
یكی از شعارهای این دولت، عدالت است. عدالت یقیناً محور انقلاب بود؛ در این شكی نیست. هیچ دولتی هم از اول نیامده صریحاً بگوید من نمیخواهم طبق عدالت رفتار كنم؛ لیكن من باید از آقای احمدینژاد تشكر كنم كه ایشان كار جدیدی كردند؛ عدالت محوری را به عنوان یك شعار گذاشتند وسط؛ این كار خیلی بزرگی بود. (دیدار در سال 84)
3 – تحول در مدیریت: از جملهی خصوصیات دیگری كه من یادداشت كردهام در اینجا بگویم، مسئلهی روحیهی تحولگرایی و نوآوری و اصلاح است (1386) از جمله خصوصیات برجسته دولت از منظر مقام معطم رهبری، رویكرد دولت به ایجاد تحول در مدیریت كشور است اگر چه ایشان در این باره توصیه هایی هم دارند: محتوا را باید اسلامیكرد. اگر میخواهیم حقیقتاً اسلامیشویم، باید در نحوهی مدیریتمان تحول ایجاد كنیم. یكی از حرفهای خوب آقای رئیسجمهورمان در تبلیغات انتخاباتی – كه به نظر من این حرف، عدهی زیادی را جذب كرد – تحول در مدیریت بود. این تحول در مدیریت را چه كسی باید انجام دهد؟ خود ما باید انجام دهیم. اولین گام در تحول این است كه رفتار خودمان، كیفیت كارمان، عزل و نصب خودمان، اِعمال مدیریت خودمان، جذبهیی كه به خرج میدهیم، انعطافی كه به خرج میدهیم، برخوردی كه با طبقات مخاطب و مراجع به خودمان انجام میدهیم، اسلامیباشد. (1384) حالت روحی این دولت این است كه برای تحولآفرینی جرات دارد و اقدام میكند. نمیخواهم بگویم همه این اقدامها صددرصد درست است؛ نه، ممكن است یك جایی هم اشتباه باشد؛ اما نفس اینكه انسان حالت دلیری در مقابل مشكلات داشته باشد و تصمیم بگیرد كه برای رفع مشكلات اقدام بكند، چیز باارزشی است كه این خوشبختانه هست. (1387)
4– دولت كار: این دولت، واقعاً یك دولت كار است؛ دولت حركت و اقدام است؛ انرژی و نشاطِ كار این دولت، یك امر برجسته است. الحمدللَّه شما از سال اول همینجور حركت كردید، الان هم با این كه سه سال از عمر این دولت گذشته، انسان احساس میكند كه تحرك و نشاط و فعالیت و اقدام در این دولت محسوس است – یعنی كاهش پیدا نكرده؛ افت پیدا نكرده – این خیلی چیز باارزشی است. در خدمت به مردم جدیت وجود دارد. رفتن به شهرها، رفتن به شهرهای كوچك، همه نقاط كشور را زیر پا گذاشتن و هیچ نقطهای از كشور را از منظر خبرگی و كارشناسی دور قرار ندادن، اینها چیزهای باارزشی است. این امتیاز اول است؛ در هر مجموعهای این امتیاز وجود داشته باشد، جا دارد كه انسان از آن قدردانی كند، به آن تصریح كند و امیدوار و مطمئن باشد كه خدای متعال هم به آن مجموعه كمك خواهد كرد و ثواب خواهد داد. (1387)
5- احیای شعارهای انقلاب: شعار و گفتمان كلی این دولت منطبق بر شعار و گفتمان امام و منطبق بر شعارها و گفتمانهای انقلاب است؛ این خیلی چیز باارزشی است. این را هیچكس نمیتواند ندیده بگیرد. هر دلبسته به انقلاب، این را قدر میداند؛ هر كسی كه پیشرفت كشور را با هدایت انقلاب و با كارگردانی انقلاب تصور میكند، باید این را قدر بداند. عدالتخواهی در این دولت پررنگ شد. شعار عدالتخواهی به صورت جدی بر روحیه مسئولان، دولتمردان و برنامهها، پرتو افكند. استكبارستیزی – كه معنای ویژه انقلابی خودش را دارد – در این دولت تشخص و تمیز پیدا كرد. معنای استكبارستیزی دشمنی كردن با دولتهای دنیا نیست، معنایش دشمنی كردن با استكبار است. استكبار – از هر دولتی و از هر نظامیسر بزند – آفتِ برای بشریت است. البته امروز امریكا و صهیونیزم مظهر استكبارند؛ لیكن هر جا، هر كس، هر دولتی و هر مجموعهای كه نسبت به دیگران استكبار بورزند، آفتی در جامعه بشری و در نظام زندگی انسان به وجود میآورند. ستیزه با این حالت هم یك حالت مطلوب اسلامیاست. این هم یكی از خصوصیات این مجموعه است كه خوشبختانه برجسته است. گفتمان عمومیدولت اینهاست؛ به طور خلاصه: زندهكردن و بازسازی برخی خصوصیات جوهری انقلاب و منطق امام؛ و مقابله با كسانی كه میخواستند این ارزشها و این مفاهیم اساسی را منسوخ كنند، یا از بین ببرند، یا ادعا میكردند كه منسوخ شده و از بین رفته؛ این چیز باارزشی است. این خصوصیت دوم و امتیاز دومیاست كه در این دولت هست. (1387)
6– اعاده عزت ملی: مسئله اعاده عزت ملی و ترك انفعال در مقابل سلطه و تجاوز و زیادهطلبی سیاستهای دیگران و ترك شرمندگی در مقابل غرب و غربزدگی را هم انسان در این دولت احساس میكند؛ عزت ملی و استقلال حقیقی و معنوی از اینجا حاصل میشود. استقلال به این نیست كه انسان شعار استقلال بدهد یا حتی مثلاً در زمینههای اقتصادی هم به یك رشد بالایی دست پیدا كند؛ نه، استقلال این است كه یك ملت به هویت خود و به عزت خود معتقد و برای او اهمیت قائل باشد، برای حفظ او تلاش و كار كند و در مقابل متعرضین و مستهزئین، شرمنده اظهارات و جایگاه خود نباشد. (1387)
7– دیگر محاسن دولت نهم: محاسن دیگری كه دولت نهم از دید مقام معظم رهبری دارند و به مناسبت از آنها یاد كردهاند عبارتند از: پایبندی به خدمت، پركاری، شجاعت و قاطعیت، خدمت به محرومان، عدم انفعال در برابر استكبار، تحرك دیپلماتیك(دیدار با دولت 1386) سادهزیستی و مردمگرایی، اجتناب از اسراف و ریختوپاش، شایستهسالاری، نظارت بر عملكرد زیرمجموعه، قانونگرایی، شجاعت و قاطعیت در بیان و اعمال آنچه كه حق است(1384)، داشتن روحیه مردمیو ساده زیستی (1387)
امید است كه همه در نقد دولت نهم راهبردها و معیارهای مورد نظر رهبر معظم انقلاب را در نظر بگیریم و از افراط و تفریط بپرهیزیم و البته امیدواریم كه دولت این دغدغه ها را بیش از پیش مورد توجه قرار دهد.
کد مطلب: 32430
آدرس مطلب: http://alef.ir/vdcbgabf.rhb5fpiuur.html?32430