الف - ۴۰ دقیقه‌ جهنمی برای بستن یک فلکه گاز/ خطوط لوله گاز تهران اژدهای خطرناکی که جان مردم را تهدید می کند

۴۰ دقیقه‌ جهنمی برای بستن یک فلکه گاز/ خطوط لوله گاز تهران اژدهای خطرناکی که جان مردم را تهدید می کند

سه روز پس از انفجار شهران که بسیاری خسارات جانی محدود آن را لطف خدا در ایام ماه رمضان تعبیر می کنند، مسئولان شهری و بحرانی تهران همچنان پاسکاری علت حادثه به یکدیگر را در دستور کار خود قرار داده اند. اگرچه برای تشخیص بیشتر علت حادثه زمان بیشتری باید بگذرد، اما شواهد از مصاحبه های مسئولان در روزهای اخیر حاکی از آن بوده که آنها به آسانی زیر بار مسئولیت انفجار هولناک شهران نخواهند رفت و فعلا همه در حال بررسی علت حادثه هستند.

انفجار لوله گاز هشت اینچی در میدان دوم شهران یک کشته و چند مجروح بر جا گذاشت و تنها مفقودی این حادثه بعد از ۳ روز جست‌وجو پیدا شد.

بروز این حادثه در وسعت کم؛ دسترسی به شبکه گاز ۱۰ هزار خانوار غرب تهران حداقل برای ۴۸ ساعت و ارتباط مخابراتی شهروندان نیز در محدوده شمال غرب تهران قطع کرد.

در حادثه انفجار گاز محله شهران ۵ ساختمان مسکونی و یک ساختمان ۵ طبقه غیرقابل سکونت دچار خسارت شد ولی زندگی مردم چند روز مختل شد. حال اگر در تهران ۸ میلیونی زلزله رخ دهد مسئولان چه خواهند کرد؟

مسدود کردن فلکه اصلی گاز محله شهران بیش از ۴۰ دقیقه به طول انجامید و این مساله موجب افزایش خسارات این حادثه که خیلی بزرگ هم نبود شد.

همچنین مهار آب های زیر زمینی محدوده انفجار نیز ساعت زیادی زمان برد و موجب شد تونل در حال احداث خط ۶ مترو را آب بگیرد.

قطع ارتباط شبکه مخابراتی به دلیل گسترده بودن زبانه های آتش، مشکلات زیادی را برای برقراری ارتباط ساکنان محله آسیب دیده ایجاد کرد.

حال فقط یک لوله گاز ترکیده است و اگر زلزله‌ای رخ دهد چه بر سر مردم تهران می آید؟ به گفته یکی از مسئولان مدیریت بحران شهر تهران ۶۰ درصد زیر آوار مانده های زلزله حتما در ۲ ساعت اول حادثه جان خود را از دست می دهند.

به گزارش فارس،باز موضوع تکراری پاسکاری وظایف مسئولان در وقوع حادثه آغاز شد. دوباره دسترسی به مسئولان سخت شد و ساعت های متوالی کسی اطلاع دقیقی از حادثه نداشت و توپ در زمین آقایان مدیر پاساکاری می شد.

در ابتدای وقوع حادثه اعلام شد که برخورد بیل مکانیکی حفاری خط ۶ متروی تهران با لوله اصلی گاز عامل انفجار بوده و حتی دو کارگر مترو نیز در محل وقوع حادثه فوت کرده اند.

اما ساعتی بعد، هابیل درویش مدیر عامل شرکت مترو اعلام کرد که حدود۲ ماه است کار حفاری مترو در محل وقوع حادثه به پایان رسیده و حتی حفاری مترو حدود ۲۵ متر پایین تر از محل عبور لوله گاز انجام شده و انفجار ارتباطی با مترو ندارد!

مدیرعامل شرکت مترو تهران با اشاره به خسارات وارده ناشی از ترکیدگی لوله گاز به خط ۶ مترو تهران توضیح داد: این انفجار باعث ایجاد خساراتی در تونل مترو شده است. همچنین این حادثه باعث ترکیدگی لوله آب شده است.

از سوی دیگر بوجار زاده سخنگوی شرکت ملی گاز به خبرنگار فارس گفت: در این منطقه تونل مترو وجود دارد که موجب شد خط ۸ اینچ گاز منطقه شهران به دلیل فرو نشست زمین شکسته شود و پس از برخورد با کابل‌های قطع شده برق در این ناحیه آتش‌سوزی رخ دهد.

باز هم معلوم نیست مقصر این حادثه چه ارگانی است به نظر می رسد این حادثه هم به سرنوشت فرونشست زمین در تونل توحید در چند سال گذشته که همه اصل ماجرا را تکذیب می کردند دچار شده است که در نهایت جسد راننده بیل مکانیکی را از تونلی که ریزش نکرده بود خارج کردند که راننده زیر خروارها خاک مدفون شده بود.

یکی از مسئولان شهری اعلام کرده بود که کارگران مشغول حفاری در پروژه مترو بودند که ناگهان برخورد تجهیزات حفاری با لوله گاز سبب انفجار در محل می‌شود و در نتیجه آن حریقی در میدان دوم شهران ایجاد می‌شود» که البته مسئول ارشد شهرداری این خبر را رد کرد و گفت:"هیچ دستگاهی نه از شهرداری و نه از هیچ ارگانی به دلیل کار عمرانی با لوله گاز برخورد نکرده است و وقوع حادثه به دلیل برخورد شی به لوله گاز منتفی است.

تهران در حوزه زیر ساخت‌های شهری استاندارد نیست. محمد باقر قالیباف شهردار تهران در این باره گفت: لطف خدا بود که این حادثه در زمانی اتفاق افتاد که خسارت‌های ما نزدیک به صفر بود که اگر این حادثه در ساعاتی غیر از آن ساعت اتفاق می‌افتاد منجر حادثه‌ای هولناک می‌شد. این مهم باعث شد که نیروهای امدادی با کمترین ترافیک در مسیر مواجه باشند و در رسیدن به محل حادثه تعجیل کنند.

شهردار تهران افزود: در بررسی حادثه شهرداری تهران از موضوع دفاع از حقوق شهروندی وارد شد و خواستار تهیه گزارش دقیقی از خسارت‌های به بار آمده و صورت برداری از این خسارات شدیم.

قالیباف در ادامه سخنان خود شائبه برخورد دستگاه‌های حفاری با لوله گاز را رد کرد و گفت: برخورد بیل مکانیکی یا لودر و یا ماشین حفاری با لوله گاز کاملا منتفی است چرا که از تاریخ ۲۶ اردیبهشت ماه هیچ فعالیت کارگاهی در تونل مترو که از این مسیر عبور می‌کرده انجام نشده و البته این تونل استحکام سازی نیز شده بود.

شهردار تهران در ادامه افزود: ایجاد کانال مشترک تاسیسات شهری موضوع دیگری است که باید مد نظر قرار داد. امروزه می‌بینیم هر دستگاهی حفاری می‌کند و همه تاسیسات کنترل هم قرار می‌گیرند که این خود یک عامل تهدید زا است. در حالی که اگر مدیریت یکپارچه وجود داشت با ایجاد کانال مشترک تاسیسات چنین وضعیتی به وجود نمی‌آمد.

قالیباف ادامه داد: ممکن است برخی بگویند که چرا شهرداری این کار را نکرده است و در پاسخ باید گفت وقتی از برنامه سوم تا برنامه پنجم موضوع مدیریت یکپارچه مطرح می‌شود، قانون می‌شود و حتی ابلاغ هم می‌شود اما اجرا نمی‌گردد دست شهرداری بسته می‌ماند.

بر اساس این گزارش، احمد صادقی رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران نبود مدیریت واحد شهری را یکی از مشکلات در بروز حوادث می داند.

وی ادامه می‌دهد: که مدیریت یکپارچه شهری نه تنها برای بحران ها که در مدیریت شهری بر دستگاه های حاکمیتی و خدمت رسان نیز حاکم باشد تا شرایط زندگی بهتر برای مردم فراهم شود.

احمدی با اشاره به عللی که برای وقوع حادثه اعلام شده نیز گفت: با توجه به اینکه خط شش مترو در عمق ۲۵ متری زمین در این منطقه اجرا شده، ارتباط اجرای عملیات عمرانی مترو با حادثه انفجار لوله گاز که به طور معمول در عمق حدود دو تا سه متری زمین قرار دارد، بسیار کم است.

صادقی تصریح کرد: نظریه های دیگر از جمله فرونشست ناگهانی زمین، نشت گاز ناشی از شکستن این شریان، نشت لوله آب یا نفوذ قنات و در نتیجه شست و شوی خاک و سست شدن زمین و سایر احتمالات از سوی کارشناسان در دست بررسی قرار دارد و بدون دستیابی به نتایج این بررسی ها نمی توان به طور دقیق در خصوص علت این حادثه اظهار نظر کرد.

معصومه آباد عضو شورای اسلامی شهر تهران در این باره گفت: زمین در بسیار از نقاط شهر، سطحی غیر ایمن است. این نقاط غیر ایمن تا حدودی شناسایی و درباره آن اطلاع رسانی شده است، اما به دلیل نبود مدیریت یکپارچه شهری و قرار داشتن لوله های آب و گاز و کابل های مختلف با کاربردهای متفاوت در زیر سطح زمین – آنهم با متولیانی متفاوت – هنگام بروز حوادثی از قبیل حادثه شهران، کسی پاسخگو نیست.

وی ادامه داد: تاسیسات زیر سطحی در کشور دارای متولیان مختلف است و نصب و تعمیر این تاسیسات در صورت عدم رعایت مسائل ایمنی همواره می تواند خطرساز باشد، لذا مادامی که این رویه به دور از مدیریت یکپارچه شهری صورت بگیرد، تکرار حوادثی مانند حادثه شهران اجتناب ناپذیر است.

یکی از اعضای شورای شهر تهران معتقد است که شهرداری باید یک صدقه بدهد چرا که اگر این حادثه در زمان دیگری رخ می‌داد تعداد زیادی کشته و زخمی بر جا می‌گذاشت.

اقبال شاکری عضو شورای اسلامی شهر تهران دراین باره گفت: به واقع مدیریت شهری تهران و شورای شهر باید صدقه بزرگی کنار بگذارند چرا که اگر این حادثه در ساعاتی غیر از ساعت حادثه اتفاق می افتاد تعداد کشته ها و زخمی ها بسیار فراوان می بود.

شاکری ادامه داد: جا دارد از مسئولان شهرداری و به ویژه سازمان های خدمات شهری هم تشکر کنیم که از همان دقایق اول در محل حادثه حضور داشتند .

رییس کمیته عمران شورا اظهار داشت: باید از این حادثه درس بگیریم و خودمان را آماده کنیم . از خطر پذیر ترین اقدامات در حوزه شهری کار در فضای زیر سطحی است بنابراین باید با مطالعه دقیق فضای زیر سطحی را رصد کنیم و این کار نباید مقطعی بلکه باید به صورت مداوم انجام شود.

شاکری یادآور شد: در این حادثه مشاور حمل و نقل در ساخت مترو باید پاسخگو باشد چرا که این مطالعات مربوط به آن است.

شاکری با اظهار اینکه در گزارشِ حفاری‌های مترو، بحث مقارها مطرح شده است، گفت:، فضاهای بازی که زیر زمین وجود دارد ممکن است یک محله را ببلعد. اگرچه ممکن است این موضوع هیچ ربطی به شهرداری تهران نداشته باشد اما رصد کردن مقارها با توجه به اینکه تهران یک شهر قدیمی است باید در دستور کار قرار بگیرد.

مجتبی شاکری عضو شورای اسلامی شهر تهران در این باره گفت: البته در خلوت خود حتماً گمانه‌های ریزتر و دورتر را در دستور قرار دهیم و استفاده کنیم تا حقیقت مطلب مشخص شود.

وی با بیان اینکه باید نگاه به این جلسه مدیریتی باشد نه نقطه‌ای، افزود: باید از این جلسه یک بیانیه هشدار آمیز از سوی مجموعه افراد مسئول، اعم از مجموعه‌های دولتی و شهری صادر شود؛ در واقع حاصل این جلسه باید بیانیه‌ای باشد که برای شورای شهر و مسئولان باقی بماند.

اژدهای خطرناک زیر پای مردم تهران
نایب رئیس شورای شهر تهران گفت: شبکه خطوط لوله گازی که در عمق چند متری از سطح شهر تهران قرار دارد همچون اژدهای خفته ای در زیر زمین است که می تواند جان و مال شهروندان تهرانی را تهدید کند.

به گزارش خبرگزاری مهر، مرتضی طلایی تصریح کرد: با کمال تاسف باید بگویم که حادثه شهران قابل پیش بینی بود و در آینده نیز احتمال دارد به شیوه های مختلف دیگری تکرار شود.

وی با تاکید بر اینکه تهران شهر آسیب پذیری است که آمادگی مقابله با بحران های اینچنینی در سطح وسیع را ندارد، خاطرنشان کرد: متاسفانه پایتخت شهری است که با مدیریت یکپارچه و واحد بحران بیگانه است. زیرا وقتی می گوییم مدیریت واحد بحران، یعنی آن دسته از تصمیمات و اقداماتی که به صورت واحد از سوی یک متولی مشخص در یک حادثه به موقع و در لحظه صورت گیرد و این موضوعی است که تهران با آن بیگانه است.

وی ادامه داد: تصور کنید سازمان آتش نشانی در کمترین زمان ممکن نیز در محل حوادث حاضر شود، اما وقتی قدرت تصمیم گیری و اجرایی بستن شیر فلکه آب یا گاز منطقه ای را نداشته باشد، یعنی به تنهایی قادر به حل بحران نیست و این حضور به موقع نیز در سایه نبود مدیریت واحد بحران قرار می گیرد.

طلایی مدیریت واحد بحران را آمادگی تمامی دستگاه های گوناگون که در شهر مسئولیت دارند و تصمیم گیری های به موقع از سوی یک متولی دانست و افزود: احتمال وقوع بحران ها را باید همواره به شکل صددرصدی در نظر بگیریم تا در هر بعدی بتوانیم فضا را مدیریت کنیم. از همین رو است که بارها مانورهای بحران تکرار می شود یا سوله هایی ساخته می شود که ممکن است ۵۰ سال مورد استفاده قرار نگیرند، اما در یک لحظه اثربخشی شان را نسبت به سال های بلااستفاده بودنشان نشان می دهند.

این عضو کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه وقت آن رسیده که مسئولان فارغ از اینکه دلیل و چرایی وقوع حادثه ای همچون انفجار خط لوله گاز شهران چه بوده است، در زمینه تحقق مدیریت واحد بحران شهر تهران تصمیم های لازم را اتخاذ کنند، متذکر شد: اگر حوادث گوناگون تهران را در یک دهه گذشته رصد کنیم می بینیم که با وجود آنکه مسئولان در لحظه در محل حوادث حاضر شده اند، اما نبود مدیریت یکپارچه شهری چه قبل از بحران و حادثه رخ داده و چه در ساختار اجرایی پس از شرایط بحرانی بر روند خدمات رسانی اثرات سوئی گذاشته است.

طلایی با اشاره به اینکه تا زمانی که مدیریت یکپارچه شهری در پایتخت تحقق نیابد و مدیریت یکپارچه بحران نیز شکل نگیرد قادر به حل مشکلات کنونی نخواهیم بود، اظهار کرد: ممکن است با هماهنگی های مسئولان و دستگاه های اجرایی یک حادثه را پشت سر بگذاریم اما این به معنای آن نیست که مدیریت یکپارچه بحران و مدیریت یکپارچه شهری تحقق یافته. از همین رو معتقدم که این حادثه بار دیگر خلاء مدیریت یکپارچه شهری و مدیریت واحد بحران را به نمایش گذاشت.

وی یکی از گام های موثر در زمینه تحقق مدیریت یکپارچه شهری را تهیه برنامه ای مدون برای آمادگی زیرساخت های شهری برای مقابله با بحران های احتمالی برشمرد و افزود: یکی از نمونه های این آمادگی ایجاد کانال عبور شبکه های زیرساختی شهر همچون گاز و برق به زیر زمین است. درواقع در مسیر تحقق مدیریت یکپارچه شهری تهران باید به یک شهر زیرزمینی دست پیدا کند تا در برابر احتمال وقوع بحران ها میزان آسیب پذیری ها به حداقل ممکن کاهش یابد.

نایب رئیس شورای شهر تهران تصریح کرد: نکته مهم دیگر در مسیر تحقق مدیریت واحد بحران این است که باید بپذیریم الگوی مصرف شهروندان و استفاده از انرژی ها نیازمند یک تغییر اساسی است و باید به سمت تغییر الگوی مصرف از گاز به برق برویم. موضوع مهمی که می تواند در قالب یک برنامه ۵ ساله در دستور کار مسئولان قرار گیرد. زیرا خطوط زیرزمینی گاز تهران یکی از خطرناک ترین عوامل تشدید بحران شهری به بزرگی کلانشهر تهران است که هر لحظه ممکن است شاهد وقوع حوادث طبیعی و غیرمترقبه باشد.

حادثه به کوچکی شهران خسارت زیادی بر جا گذاشت و باعث بروز ترس و دلهره فراوان برای مردم شد. تاکنون مسئولیت حادثه را کسی نپذیرفته است و همه فعلاً در حال بررسی هستند. بهتر است همه مسئولان ذی‌ربط برای مواقع بحرانی کلان شهر تهران اقدامات اساسی انجام دهند تا در هنگام بروز حادثه مردم کمتر دچار مشکل شوند.