الف - دیسک گردن و کمر ارمغان پشت میزنشینی

با گسترده شدن جوامع بشری، پشت میزنشینی به سرعت در جامعه گسترش یافت ولی این موضوع نه تنها بار مشکلات جامعه را کم نکرد بلکه دیسک گردن و کمر را نیز برای شهرنشینان به ارمغان آورد.

به گزارش فارس، با توسعه شهرنشینی و ایجاد مشاغل اداری پشت میزنشینی گسترش یافت و این مسئله موجب شد که آثار زیانباری گریبانگیر کارمندان شود. اسکلت بدن ما به گونه‌ای طراحی نشده است که بتوانیم ساعت‌های متمادی را پشت میز بنشینیم ولی به ناچار مجبوریم نسبت به این کار مبادرت داشته باشیم.

نشستن به صورت طولانی مدت، فشار فراوانی به ستون فقرات وارد کرده و ناراحتی‌های اسکلتی و عضلانی را برای ما به بار می‌آورد. کمر درد یکی از مشکلاتی است که اغلب کارمندان از آن رنج می‌برند که پزشکان علل گوناگونی را در این زمینه موثر می‌دانند. دکتر مجید ظهرابی متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، موضوع کمردردهای شایع کارمندان ادارات را مورد توجه قرار می‌دهد و می‌گوید: استفاده از صندلی‌های نامناسب شرایط را برای چنین دردهایی فراهم می‌کند.

وی می‌افزاید: صندلی مناسب در محیط کار باید از ارتفاع مناسب بین ۴۱ تا ۵۲ سانتی متر برخوردار بوده و قابلیت تنظیم داشته باشد. این پزشک متخصص اضافه می‌‌کند: سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتی‌متر باشد که برای افراد چاق صندلی‌های پهن‌تر توصیه می‌شود. براساس گفته پزشکان تشک‌ زیرین صندلی مناسب باید دارای ضخامت ۴ تا ۵ سانتی متری بوده و جریان هوا را از خود عبور دهد و لبه جلو صندلی باید گرد و لبه بیرونی آن نرم باشد.

پس از فراهم کردن صندلی مناسب، نباید از شرایط زمانی در محیط کار غافل شد و بیش از ۵۰ دقیقه به طور ممتد پشت میز کار قرار گرفت. توصیه پزشکان،متخصصان طب فیزیکی و کارشناسان حاکی از آن است که پس از ۵۰ دقیقه نشستن،باید چند دقیقه ای ایستاد و کمی راه رفت. با توجه به اینکه امروزه کمتر کارمندی را می‌توان دید که روی میز کار خود یک دستگاه رایانه نداشته باشد باید نکاتی را رعایت کرد که از کمر درد جلوگیری کرد.

ظهرابی با اشاره به صندلی‌های مورد استفاده در کار با رایانه بیان می‌کند: بهتر است این صندلی‌ها دسته‌دار و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد. با رعایت نکردن نکات اصولی برای قرار گرفتن در محیط کاری بازار سودجویان و دلالان داغ می‌شود که تنها با چشم و گوش باز می‌توان از دام این شیادان سالم گذر کرد.

وی با بیان اینکه بسیاری از کمردردها نیاز به جراحی ندارند می‌گوید: کمردردهای ناشی از قرار گرفتن غیر اصولی روی صندلی در محیط کار، با حرکات اصلاحی بر طرف می‌شود. این متخصص ستون فقرات می‌گوید: باید از خود درمانی‌هایی که بیشتر اوقات به صورت غیر اصولی صورت می‌گیرد و مراجعه به افراد فاقد صلاحیت که مدعی درمان کمردرد هستند خودداری کرد.

ظهرابی می‌افزاید: اگر مشکلات کمر درد از یک هفته تا ۱۰ روز طول کشید و همراه با تعریق‌های شبانه، تب، کاهش وزن، اختلالات حسی و حرکتی، اختلالات ادراری و مدفوع و دردهای شبانه بود باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرد. برخلاف آنچه همیشه شنیده‌ایم که اگر راست بنشینید، دچار عارضه کمر درد نخواهید شد، محققان در بررسی‌های اخیر خود به این نتیجه رسیده‌اند که صاف نشستن بیش از حد هم فشار زیادی روی مهره‌های ستون فقرات وارد می‌کند و با راست نشستن هم کاری درست نمی‌شود. بهترین زاویه‌ای که محققان برای نشستن توصیه کرده‌اند، زاویه ۱۲۰ درجه است که فشار را از روی مهره‌های کمر برداشته و کمردرد را کاهش می‌دهد.

کمر درد، عوارض بی‌تحرکی
بی‌تحرکی از عوارضی است که پشت‌میز نشینی به دنبال می‌آورد و ممکن است ساعت‌ها روی یک صندلی نشسته و از جایمان هم تکان نخوریم که همین امر موجب کاهش گردش خون در اندام‌ها و عوارض بعدی می‌شود. متخصصان معتقدند: کارمندان باید تمرین کنند هر ۳۰ دقیقه دست از کار بکشند و به بدنشان استراحت دهند که حرکات کششی در این زمان بهترین ورزش است.

قدرت‌الله باقری دکترای تربیت بدنی می‌گوید: استفاده از ابزار غیر استاندارد در محیط کار موجب کاهش بهره‌وری می‌شود و با توجه به ارتباط جسم و روح، اثرات منفی را در روح و روان فرد ایجاد می‌کند. استاد پردیس قم دانشگاه تهران عنوان می‌کند: بسیاری از کارمندان به دلیل استفاده از صندلی‌های غیر استاندارد، نشستن مداوم بر روی صندلی و بی‌حرکتی دچار عارضه کمردرد می‌شوند. وی فقر حرکتی موجود در کارمندان را مورد توجه قرار می‌دهد و می‌افزاید: فقر حرکتی با نرمش‌های اصولی و منظم و حرکات کششی به سهولت جبران می‌شود.

۸۰ درصد مراجعات به فیزیوتراپی ناشی از دیسک کمر است
آمارها نشان می‌دهند ۸۰ درصد مردم حداقل یکبار دچار عارضه کمردرد می‌شوند که در کشورهای پیشرفته ۵ تا ۱۰ درصد این افراد برای درمان از جراحی استفاده می‌کنند که این رقم در کشور ما ۵۰ درصد است و بیشترین علل آن، قرار نگرفتن در شرایط اصولی و استاندارد محیط کار است. سید هادی وکیلی کارشناس ارشد فیزیوتراپی، پشت میز نشینی را جزء شغل‌های نشسته می‌داند و می‌گوید: پشت میز نشستن متابولیسم بدن را کاهش می‌دهد و چاقی مفرط را به دنبال دارد.

وی نشستن به مدت فراوان پشت میز را موجب بر هم خوردن قوس کمر می‌داند و می‌گوید: کارمندان برای جلوگیری از ابتلا به کمر درد، باید از صندلی‌های ارگونیک ضامن‌دار استفاده کرد تا دسته آن آزاد شود و به حالت نیمه نشسته در بیاید. این فیزیوتراپ ادامه می‌دهد: کارمندان هنگامی که زمان فراوانی را بر روی صندلی نشسته‌اند باید دو دست خود را قلاب کنند و پشت گردن قرار دهند و ستون فقرات خود را به حالت باز به سمت عقب بکشند تا دچار عوارض کمردرد نشوند.

به گفته کارشناسان و متخصصان دیسک گردن و کمر از جمله عوارضی است که ممکن است بر اثر نشستن در مدت زمان طولانی به وجود بیاید که کارمندان باید با هوشیاری از چنین رخدادی پیشگیری کنند. وکیلی با بیان اینکه در حال حاضر، آمار دقیقی از کسانی که به دلیل رعایت نکردن اصول کار در شغل‌های نشسته در استان قم از کمر درد رنج می‌برند وجود ندارد می‌گوید: ۸۰ درصد مراجعاتی که به مراکز فیزیوتراپی صورت می‌گیرد به دیسک‌های گردن و یا دیسک کمر مربوط می‌شود که ناشی از قرار گرفتن نامناسب در محیط کار است.

وی اضافه می‌کند: در صورتی که به درستی نتوانیم در محیط کار قرار بگیریم، پس از سر درد،‌ درد ناحیه کمر شایع‌ترین ناراحتی است که می‌توان از آن نام برد که گریبان کارمندان را گرفته است. امروزه تکامل وسایل زندگی، کاهش تحرک و افزایش وزن بدن عوارضی را در پی داشته که نتیجه آن آسیب‌پذیری مهره‌های کمر است.

کمردرد علاوه بر ایجاد ناراحتی‌های فردی سبب کاهش ظرفیت کاری،‌ اتلاف وقت، غیبت در کار، افزایش هزینه‌های بهداشتی - درمانی و زیان‌های اقتصادی ناشی از پرداخت دستمزد به افراد مصدوم می‌شود. اگر چه علت بروز کمردردهای گوناگون به طور کامل شناخته نشده اما بیشتر متخصصان پزشکی بر این باور هستند ماهیت ۷۰ درصد کمردرد‌ها ناشی از عدم تحرک است و از شرایط نامناسب کار، وضعیت نادرست بدن و عوامل محیطی ناشی می‌شود. شاید بهتر باشد مسئولان پیش از استخدام کارمندان نسبت به تهیه میز و صندلی مناسب و سپس آموزش کارمندان برای قرار گرفتن اصولی در محیط کار اقدام کند تا همیشه از نیروی انسانی سالم برخوردار باشند.