- در لابلای اخبار چند روز اخیر، خبر کوتاهی بر روی خروجی بعضی از سایتهای خبری قرار گرفت که در هیاهوی اخبار داغ این روزها، کمتر به چشم آمد. متن خبر کوتاه اما بشدت تامل برانگیز بود." تقلب در امتحان به شیوه مدرن! – شنیده های تابناک حاکی از آن است که (چهارشنبه ۱۶/۲/۹۴) بیست و پنجمین دوره المپیاد مرحله دوم شیمی در حالی برگزار شد که کل پنج سئوال تشریحی تمامآ در برخی از آموزشگاههای تهران به دانش آموزان آن مؤسسات داده شده بود! تابناک ۱۸ / اردیبهشت /۹۴"

بروز شبهه در رده های مختلف علمی چند سالی است که در رده های گوناگون نظام آموزشی، موجب صدمات جدی به اعـتبـار علمی کشور شده است. فروش تزهای مقاطع مختلف دانشگاهی، مدتهاست رسانه ای شده و مسئولان نظارتی که متعهد به رفع چنین نقیصه هائی معرفی شده اند متاسفانه نه تنها اقدام جدی درترمیم آسیب علمی که از این ناحیه به مدارک تحصیلکردگان واقعی نظام آموزش عالی وارد میشود را شاهد نبودیم – و اگر اقدامی صورت گرفته شاید در حدی نبوده که رسانه ای شده و یا متناسب با وسعت این آسیب نبوده است - بلکه چندی پیش گزارشات فروش مدرک تحصیلی دیپلم نیز در رسانه ها منعکس شد.

اصولآ علم و دانش و ابزار واجزاء مربوط به آن مانند مدرسه و دانشگاه و مراکز آموزش عالی، فارغ از معیارهای مادی و سودجویانه طبقه بندی میشود، یعنی باید بشود. اما حضور بخش خصوصی در سطوح مختلف ، آنهم بصورت نسنجیده و خارج ازمقررات نظارتی ، در چند سال اخیر اثرات جانبی مخّربی بر جای گذاشته واصرار بر شیوه های مختلف برای درآمد هر چه بیشتر، کاهش سطح علمی را موجب شده است و این هیچ نشانه خوبی برای ارزشیابی علمی کشور از منظر بین المللی نیست.

در این میان شان و شخصیت شاخه های سطوح عالی علمی مانند المپیادها و نخبگان و تیزهوشان ،به لحاظ ماهیت و قـلّت واجدین شرائط ، پرهیز ازهرگونه دخالت از سوی مراکزی که صلاحیت ورود به این حوزه را ندارند، یک ضرورت و عاملی تعیین کننده محسوب میشود.چرا که هر شائبه وهرگونه غل و غش درطی مراحل آموزش و بویژه گزینش، به حذف شایستگان از دایره رقابتی منجر شده و هیچگونه رغبتی درادامه راه و حضورمجدد در امتحانات مربوطه درنخبگان ذیصلاح باقی نخواهد ماند. شک نیست که شرکت کنندگان در امتحانات تخصصی بدلایل متعدد بروز کوچکترین تقلب واعمال نفوذ را بر نمیتابند و واکنش شدید آنها را برانگیخته و دلسردی بر جای خواهد گذاشت.

خبر کوتاهی که تابناک اشاره کرده از آن رو قابل اهمیت است که تا کنون در این سطح علمی بی سابقه وحداقل کم سابقه بوده و نشانه ای برتضییع حقوق آن دسته از جویندگان علم است که تنها دلمشغولی آنها افزایش سطح علمیشان است وبس. و طرف دیگر کاسب کارانی که با انگیزه سود بیشتر ارزش علمی امتحاناتی مانند المپیاد شیمی را می آلایند.فاصله دو طرفی که به اندازه از زمین تا اسمان است.

اگردرحوزه های دیگر بپذیریم که با ورود سودجویان به بازارعلمی(؟) حقی از کسی ضایع نشده و تنها به صدور مدرکی منجر میشود، در حوزه المپیادها، کسانی منتفع میشوند که شایسته ورود به دنیای سطح بالای علمی نیستند و این هیچ دستاورد خوبی برای آینده علمی کشور نیست.

لو رفتن کل سئوالات تشریحی در امتحان حساسی در سطح المپیاد ، حتی اگر حد یک شایعه پراکنی ساده هم که باشد، اثرات جانبی روانی بر دانش آموزانی که از کلاسهای مزبور، استفاده نکرده باشند، ما فوق تصور است. توجه داشته باشیم که دانش آموزی که در امتحانی مانند المپیاد شرکت میکند، یک دانش آموز معمولی نیست که بسادگی بپذیرد که شایستگی موفقیت دراین امتحان مهم زندگیش را نداشته است و نا گفته پیداست که چه وقت و هزینه و اعصاب و حوصله ای بر خود و خانواده اش تحمیل شده است. توجه کنیم که اثرات تخریبی اخباری از این دست که بر روان و اعصاب یک جوان وارد میشود( حتی اگر صحت هم نداشته باشد) بسادگی از اذهان شخص دانش آموز و وابستگان او که دل در گرو موفقیت عزیزشان بسته اند زدوده نخواهد شد.

به بهانه های مختلف به این حقیقت مسلم اشاره شده که معدل سنی کشور جوان و سرمایه ای گرانبها برای ایران فردا است. بدیهی است افزایش سطح علمی این سرمایه گرانبها وظیفه نسل امروز است .وای برآینده علمی دانش آموزی که خدای ناکرده چشم گشوده وبا غول واقعیت چنین اخباری روبرو شود و به نحوی از انحاء این خبر و اخبار مشابه رنگ و بوئی از واقعیت بر خود بگیرد و وای بر ما که اجازه میدهیم با سرنوشت آینده سازان کشورچنین کاسبکارانه برخورد شود.از دستگاههای نظارتی ونهادهای کنترلی وزارتخانه های آموزش و پرورش وفرهنگ و آموزش عالی انتظارمیرود با گستردن سیطره خود بر مراکز علمی نسبت به صحت و سقم این خبر و دخالت مراکزی که فاقد صلاحیت ورود به حوزه المپیادها و نخبگان و تیزهوشان هستند ، از بروز کوچکترین شائبه در سطوح مختلف علمی کشور جلوگیری کنند.این حد اقل انتظاری است که از متولیان این حوزه می رود.

الف