الف - ابهام در جدی بودن آمریکا در مبارزه با داعش

قرار است باراک اوباما، رئيس جمهور آمريكا، روز چهارشنبه طی سخنانی، از طرح خود برای مقابله با سازمان دولت اسلامی در عراق و شام (داعش) رونمايي کند.

چند روز قبل نيز ايالات متحده از شكل‌گيري ائتلافي براي مقابله با داعش در نشست اخير ناتو خبر داده بود. اين ائتلاف متشكل از ۱۰ كشور است كه علاوه بر ايالات متحده، نام كشورهاي استراليا، بريتانيا، كانادا، دانمارك، فرانسه، آلمان، ايتاليا، لهستان و تركيه در اين ليست به چشم مي‌خورد.

وزراي اوباما نيز قصد دارند راهي منطقه شوند تا به تشكيل اين ائتلاف و هماهنگ كردن اقدامات براي حمله به داعش كمك كنند. امروز چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا، وارد آنكارا شد و جان كري نيز احتمالا ديدارهايي از عراق و لبنان خواهد داشت. ظاهرا سفر كري بعد از تشکیل دولت جدید عراق كه احتمالاً فردا خواهد بود انجام مي شود.

در همین راستا اوباما ديروز در مصاحبه با شبکه ان بی سی تاکید کرد اعزام نیروهای زمینی را پیش بینی نمی‌کند و قصد ندارد ‹‹ معادل جنگ عراق›› را علیه داعش به راه اندازد. او همچنين تاکید کرد قبل از اعلام راهبرد خود، با نمایندگان کنگره برای جلب حمایتشان ملاقات خواهدکرد.

صدور مجوز کنگره می‌تواند مشروعیت لازم را به اقدام نظامی نامحدود آمریکا علیه نیروهای داعش فراهم کند. پیش از این نیز کنگره در سال ۲۰۰۱ این مجوز را تحت عنوان مبارزه با القاعده و در سال ۲۰۰۲ تحت عنوان مبارز با صدام در اختیار دولت قرار داده بود.

رئیس جمهور آمریکا در حالی از تدوین طرحی برای اعلان جنگ با گروه داعش سخن به میان آورده که دولت وی در طول حدود ۴ سال، در قبال جنایات گروه های تروریستی از جمله داعش در سوریه سکوت اختیار کرد و حتي فراتر از آن به ايجاد و تجهيز گروه هاي تروريستي بوسيله عوامل نیابتی اش در منطقه یعنی عربستان سعودی، قطر و ترکیه جهت برکناری بشار اسد كمك كرد.

اگر چه دولت آمريكا هميشه مدعي بوده كه براي نیروهای به اصطلاح میانه رو سلاح و امكانات ارسال می‌کند اما هيچ تضميني حتي به همين گفته نيز در صحنه عملياتي بحراني سوريه وجود ندارد به خصوص اينكه طول اين مدت نيروهاي بسياري از ارتش آزاد جدا و به نیروهای داعش پیوسته‌اند.

به همين دليل بود كه ديروز محمد جواد ظريف در يك برنامه تلويزيوني درباره همكاري ايران در مبارزه با داعش گفت« آمريكايي ها مدت‌ها در سوريه از داعش به اشكال مختلف حمايت كردند و اكنون نمي‌توانند تصميم بگيرند با شعارهايي كه پشت سر هم مطرح و خودشان را گرفتار آن كردند چه كنند؟.»

همچنين اوباما در تلاش است به گونه اي عمل كند كه در نهايت ضربه زدن به داعش به تقويت بشار اسد در سوريه منجر نشود. اگر چه جمع كردن اين دو عامل بسيار سخت است اما تا به حال حداقل دو سناريو در اين راستا مطرح شده است:

سناريوي اول آمريكا، مي تواند طرحي باشد كه چند روز پيش روزنامه واشنگتن پست از آن خبر داده بود. بنا بر گزارش اين روزنامه و به نقل مقاماتی که نخواسته‌اند نامشان فاش شود، دولت آمریکا در تلاش است ضمن ارائه طرحی جامع و بلند مدت برای مبارزه با داعش، آنها را از عراق خارج کرده و در سوریه متمرکز کند. در این راستا استراتژی آمریکا در عراق گسترش حملات هوایی، تجهیز نیروهای ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه و جلوگیری از پیوستن گروه‌های سنی به داعش است.

با قاطعيت مي توان گفت عملياتي كردن اين طرح، در نهايت منجر به امن شدن منطقه و عراق نخواهد شد، چرا كه تروريست هاي داعش نشان داده اند نيروي سيالي هستند كه حد و مرزي براي اعمال و فعاليت هاي خود قائل نيستند و در ضمن كشورهاي خاورميانه بدليل سابقه تاريخي و تركيب جمعيتي بسيار شكننده هستند و در این راستا برای به آشوب کشاندن آن ها به اندک تلنگری بیش تر نیاز نیست.

از سوي ديگر پایگاه خبری المانیتور نيز گزارش داده که نمایندگان کنگره آمریکا در حال بحث در مورد ابعاد و گستره مجوز احتمالی برای اقدام نظامی داخل سوریه هستند و برخی از نمایندگان به دنبال آن هستند تا این مجوز از هدف قرار دادن مواضع گروه تروریستی «داعش» فراتر رود، چرا كه محدود بودن مجوز اقدام نظامی، ممکن است به نفع نظام سوريه تمام شود.

در این بین یک نکته واضح و مشخص است و این که داعش برای کشاندن قدرت های غربی به منطقه که توانایی یارگیری و ضربه زدن به غرب را برایش فراهم تر می کند دایره درگیری های خود را توسعه داده، کشورهای بیشتری را ناامن کرده و برای کشورهای دیگر نیز خط و نشان می کشد و از هیچ اقدام خشونت آمیزی فروگذار نیست.

در واقع به نظر می رسد گروهی تروریستی که به پشتوانه برخی کشورها و غارت و فروش نفت گسترش یافت، امروز اکثر کشورهای منطقه را با چالش جدی روبه رو کرده تا حدی که برخی از آن ها مبادرت به ایجاد دیوار ۹۰۰ کیلومتری در مرزهای خود کرده اند.