الف - ریشه مزاحمت های خیابانی عقده های جنسی است/ یک الی بیست بار مزاحمت‌ برای هر زن

درباره اعلام آمار مزاحمت‌های خیابانی توسط قوه‌قضاییه؛

ریشه مزاحمت های خیابانی عقده های جنسی است/ یک الی بیست بار مزاحمت‌ برای هر زن

چند جوان کنار خیابان ایستاده‌اند و رهگذران زن را ورانداز می‌کنند و هر چند دقیقه به کسی که از کنارشان عبور می‌کند چیزی می گویند. زن در کنار خیابان منتظر تاکسی ایستاده، مرد با اتوموبیل شخصی نزدیک او توقف می‌کند؛ با اصرار از وی می‌خواهد که سوار شود.

این‌ها نمونه‌هایی از مزاحمت‌های کلامی هستند که روزانه مردان ایرانی برای زنان ایجاد می‌کنند اما ماجرا به مزاحمت کلامی ختم نمی‌شود و مزاحمت‌های خیابانی از نوع کلامی به نوع فیزیکی تغییر ماهیت داده است.

این آزارهای کلامی و فیزیکی مزاحمت‌هایی هستند که زنان هر روز با آن مواجه می‌شوند یا از مواجهه با آن هراس دارند. آزار خیابانی به هر نوع عمل یا کلام جنسی گفته می‌شود که در مکان‌های عمومی رخ می‌دهد و باعث از بین رفتن آرامش جسمی یا روانی یک فرد می‌شود. این آزار در فرد آزاردیده احساس ترس، تهدید، ناامنی و بی‌احترامی ایجاد می‌کند.

آزارهای خیابانی شامل خواسته‌ها، توجه‌های جنسی،‌ آزار بدنی و کلامی با هدف جنسی و به صورت اجباری است. معمولاً آزار خیابانی به صورت آزار کلامی (متلک‌پرانی،‌ صدا در آوردن و پیشنهادهای جنسی) و آزارهای غیرکلامی (بوق زدن با وسیله نقلیه در برابر زنانی که منتظر وسیله ای برای رفت و آمد هستند،‌ تعقیب و کمین کردن، چشم‌چرانی، ادا درآوردن و ….) است.

روز گذشته قنبر نژاد نماینده معاونت راهبردی قوه قضاییه در کمیته پیشگیری از خشونت از افزایش ۹۸ درصدی مزاحمت خیابانی در سال ۹۳ برای زنان خبر داد و گفت: طبق آمار نیروی انتظامی مزاحمت برای زنان و دختران ۹۸ درصد نسبت به سال ۹۱ افزایش یافته است. در سال ۹۳، ۱۴۲ هزار و ۹۳۳ مورد مزاحمت برای زنان و دختران ثبت شده که این رقم در سال ۹۱، ۷۲ هزار و ۶۱ مورد بوده است.

این آمارها فقط آمارهای ثبت شده در نیروی انتظامی است در حالی که در جامعه ما بسیاری از متلک پرانی‌ها و مزاحمت‌های خیابانی حتی از نوع فیزیکی به دلیل اینکه انگ اجتماعی حساب می‌شود به شکایت ختم نمی‌شود.

در حالی که ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی، آزارهای خیابانی را جرم انگاری کرده و به صراحت می‌گوید که «هر کس در اماکن عمومی و یا در معابر، متعرض یا مزاحم اطفال و زنان شود و یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید به حبس از دو تا شش ماه و همچنین تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد» اما طبق تحقیقات انجام‌شده، تعداد کمی از زنان آزاردیده از طریق مراجع قضایی یا انتظامی اقدام قانونی می‌کنند چرا که امید چندانی برای پیگیری ندارند و از سوی دیگر گاهی دیده شده است که متأسفانه برخی از مأموران نیز به دلیل عدم آموزش مناسب، با زنان آزاردیده برخورد خوبی نداشته‌اند. از سوی دیگر اساساً، جمع‌آوری مستندات و ادله مربوط به آزارهای خیابانی در عمل، آنقدر دشوار است که زنان نمی‌توانند برای تمامی موارد به دادگاه مراجعه کنند.

دکتر مصطفی آب روشن جامعه شناس و عضو انجمن جامعه شناسی ایران در این ارتباط به الف می‌گوید: مزاحمت‌های خیابانی به عنوان یکی از مهم‌ترین معضلات جهانی است که زنان به عنوان قربانیان این دست مزاحمت‌ها در سراسر جهان آن را تجربه کرده‌اند و پژوهش‌های بعمل آمده در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که بین ۸۰ تا صد درصد زنانی که مورد پرسش قرارگرفته‌اند مزاحمت‌های خیابانی از سوی مردان را تجربه کرده‌اند.

عضو شورای مدیریت کار گروه آسیب‌های اجتماعی ایران در رابطه با آمار ارائه شده در مورد مزاحمت‌های خیابانی با بیان اینکه تعداد مزاحمت بسیار بیشتر از آمار اعلام شده است گفت: هيچ آمار رسمي دقيقي از حجم و تعداد مزاحمت‌هایی که زنان در خیابان‌ها با آن مواجه می‌شوند وجود ندارد، اما نبود اين آمار دليلي بر کتمان این واقعیت نيست زیرا متأسفانه زنان جامعه ما با این معضل اجتماعی به عنوان واقعیتی تلخ روبرو و سازگار شده‌اند.

آب روشن اظهار داشت: با توجه به پژوهش‌های بعمل آمده هر زنی با هر تردد در خیابان به طور متوسط یک الی بیست بار مزاحمت‌های کلامي، فيزيکي و چشمي را تجربه می‌کند لذا خانم‌ها به علت اینکه هیچ گونه فرهنگ سازی گسترده ای در زمینه کاهش بار مزاحمت‌های خیابانی به عمل نیامده و از سوی دیگر شکایت از مزاحمان خیابانی غیر ممکن و به نوعی انگ اجتماعی را نیز برای زنان به همراه دارد ترجیح می‌دهند با این پدیده مذموم و نقض حقوق شهروندی به نوعی کنار بیایند.

عضو انجمن جرم شناسی ایران با بیان اینکه پوشش در ایجاد مزاحمت برای بانوان بی تأثیر نیست گفت: به نظر می‌رسد بیشتر زنان و با هر ترکیب ظاهری و پوششی مزاحمت‌های خیابانی را تجربه می‌کنند اما خانم‌هایی که پوشش مناسبی دارند به مراتب کمتر با این واقعیت تلخ روبرو می‌شوند مردان خیابانی بیشتر مزاحم خانم‌هایی می‌شوند که پوشش و رفتاری مغایر با الگوهای حاکم بر جامعه دارند و با پرسه زنی‌های بی موقع و در مکان‌های غیر متعارف زمینه را برای مزاحمان خیابانی فراهم می‌کنند.

این جامعه شناس علت افزایش مزاحمت‌های خیابانی می‌گوید: عوامل مختلفی در این زمینه دخیل هستند از جمله، بالا رفتن سن ازدواج، فرو پاشی نظام خانواده، احساس گمنامی در شهرها، سرخوردگی‌های های دوران کودکی و خلأهای جنسی از عواملی است که برخی از مردان را سوق می‌دهد تا از این طریق به نوعی نیازها و خلأهای درونی خود را پر کنند.

دکتر آب روشن در پاسخ به این سؤال که آیا ریشه جرائمی مانند مزاحمت خیابانی نبود راهی برای ارضای امیال جنسی افراد جامعه است؟ گفت: به نکته مهمی اشاره کردید، ریشه اکثر مزاحمت‌های خیابانی عقده‌های جنسی است به عبارتی وقتی جوانی که به نیازهای جنسی‌اش پاسخ مناسب داده نشده و به علت فقدان شرایط اجتماعی و اقتصادی، بسترهای ازدواج برایش مهیا نمی‌باشد به طور قطع به مرد و زن خیابانی تبدیل خواهد شد و در این شرایط شاهد افزایش خشونت‌های جنسی و تجاوز در جامعه خواهیم بود. به عبارتی شاید بد حجابی انگیزه‌های جنسی در مردان را تشدید کند اما رابطه معنا داری بین بد حجابی و ایجاد خلأهای جنسی که از نیازهای اصلی بشری است وجود ندارد.