زبان انگلیسی در دوره راهنمایی برای پایه اول، ۲ ساعت در هفته و برای پایه‌های دوم و سوم ۴ هر هفته ساعت تدریس می‌شد. با تغییر نظام آموزشی هم کتاب های بعضی از دروس تغییر کردند و هم ساعات تدریسشان. بنا به گفته آقای «نوید ادهم»، دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش، از سال تحصیلی جدید، پایه‌های هفتم، هشتم و نهم (امسال پایه نهم نداریم) در هفته فقط دو ساعت زبان انگلیسی خواهند داشت. متاسفانه این خبر خوبی برای سیستم آموزشی ما نیست. توجه به موارد ذیل در این باره شاید مفید باشد.

۱. اهمیت زبان انگلیسی: شاید بتوان زبان انگلیسی را تنها درسی دانست که اکثریت قریب به اتفاق جامعه ما به عنوان نوعی نیاز به آن نگاه می‌کنند. بسیاری از اولیای دانش‌آموزان، فرزندان خود را برای یادگیری این درس در موسسات خصوصی ثبت نام می کنند، حتی قبل از سن رسمی شروع مدرسه. به هر حال زبان انگلیسی، زبان رایج در دنیا است. قریب به اتفاق مقالات تحقیقی و علمی به این زبان نوشته می‌شوند. کشورهایی مانند هندوستان، سنگاپور، افریقای جنوبی، مالزی و ... که تحت سلطه استعمار انگلستان بودند بعد از استقلال از میراث شوم استعمار همین زبان انگلیسی را مفید یافتند و آن را ادامه دادند و این زبان به رشد آنها کمک بسیار زیادی کرد. حداقلش این است که دانشجویان این کشورها مقالات و کتب علمی را به راحتی به زبان اصلی مطالعه می‌کنند و بدون مشکل به زبان انگلیسی مقاله و کتاب می‌نویسند و از قلمرو محدود ملی وارد قلمرو فراخ جهانی می‌شوند.

۲. تغییر کتاب و روش تدریس: بعد از سال ها انتظار، از سال گذشته کتاب های درسی زبان انگلیسی تغییر پیدا کردند. زیربنای تدریس هم به طور کلی تغییر پیدا کرده است. کتاب های جدید بر اساس روش تدریس ‌clt (تدریس با رویکرد ارتباطی) تالیف شده‌اند. در این روش، معلم باید با دانش‌آموزان ارتباط برقرار کند. با آنان به زبان انگلیسی صحبت کرده و تعامل ایجاد کند، به جملات و مکالمات آنان گوش کند و اشکالات تک تک آنها را گوشزد کند. با این تراکم تعداد دانش‌آموزان، معلم چگونه می‌تواند در این فرصت محدود، کار خود را به نحو احسن انجام دهد؟

۳. ناعدالتی آموزشی: شاید مسئولان مربوطه تصور می‌کنند، حال که خود اولیای دانش‌آموزان علاقه‌مند هستند فرزندانشان زبان یاد بگیرند و با هرینه خود این کار را انجام می‌دهند، چه ضرورتی دارد، آموزش و پرورش در این باره هزینه اضافی کند؟ اما باید توجه داشت ایران فقط تهران و شهرهای بزرگ نیست. امکانات آموزش زبان در تمام شهرهای کوچک و روستاها وجود ندارد. بسیاری از افراد حتی در شهرهای بزرگ ممکن است بضاعت مالی کافی هم نداشته باشند. بعضی از موسسات خصوصی هم، در این زمینه چندان موفق نیستند و چندین سال از عمر و انرژی و سرمایه دانش‌آموزان را به هدر می‌دهند. از همه اینها بگذریم اصولا این کار وظیفه یک آموزش و پرورش پویا است که با آموزش یک زبان بین المللی زمینه توانایی ارتباط نسل جدید را با دیگر ملل جهان و منابع علمی جدید فراهم سازد. کاهش تدریس زبان انگلیسی به نوعی بستر ناعدالتی آموزشی را در شهرهای کوچک و روستاها و مناطق محروم فراهم می‌سازد.

۴. سن یادگیری: یافنه‌های علمی معتبر ثابت کرده‌اند، یادگیری زبان خارجی هر قدر از سنین پایین‌تری شروع شود نتیجه بهتری به بار می‌آورد. با اجرای نظام جدید آموزشی و اضافه شدن یک پایه به دوره ابتدایی، عملا شروع تدریس زبان انگلیسی یک سال به عقب افتاده است. بچه‌های ما از از سن ۱۲ یا ۱۳ سالگی شروع به یادگیری زبان انگلیسی می‌کنند و این سن برای شروع یادگیری زبان، واقعا خیلی دیر است. حال کاهش ساعت تدریس قطعا آموزش زبان انگلیسی را برای بسیاری از دانش‌آموزان، مشکل یا غیرممکن خواهد ساخت.

۵. علاقه و نشاط: درس زبان انگلیسی برای اکثر دانش‌آموزان درس خوشایند و نشاط‌‌‌‌‌‌ آفرینی است. ساعت زبان انگلیسی فرصتی فراهم می‌کند تا دانش‌آموزان تجربه‌های زبانی جدیدی را کسب کنند. وارد دنیاها و فرهنگ های دیگر شوند. بیشتر بچه‌ها چون در دنیای جدید که مملو از دستاوردهای نوین بشری است برای رفع نیازهای خود هم که شده علاقه بسیار زیادی به درس نشان می‌دهند. تقریبا تمام بچه‌ها دوست دارند زبان یاد بگیرند و از یاد گرفتن لذت می‌برند. خلاصه اینکه زبان انگلیسی اگر خوب تدریس شود به برنامه درسی طراوت و شادابی می‌بخشد. با کاهش ساعت تدریس زبان انگلیسی، این شور و نشاط را از فرزندانمان دریغ می‌داریم.

۶. محدودیت زمانی: درست است که تعطیلی پنجشنبه‌ها مسئولان تصمیم‌گیرنده را مجبور ساخته است چهار تا شش ساعت از ساعات تدریس هفتگی را کاهش دهند. این چند ساعت را باید به نحوی از بعضی از دروس کم کرد اما باید توجه داشت که تغییر ساعات زبان انگلیسی از چهار ساعت به دو ساعت، همرا با تغییر کلی کتاب و روش تدریس این شائبه را قوی‌تر ساخته است که انگار مسئولان آموزش و پرورش عملا تدریس زبان انگلیسی را منتفی ساخته‌اند. حتی گفته هایی از حجت الاسلام محمدیان، معاون پژوهشی آموزش و پرورش در سال گذشته منتشر شد که انگار آموزش و پرورش قصد دارد در دوره دوم دبیرستان درسی به نام زبان انگلیسی را کلا حذف کند!

خلاصه کلام: درست است که زبان انگلیسی، زبان بیگانگان و شاید به نظر بعضی زبان دشمن است اما حتی برای شناخت دشمن هم که شده باید این زبان را یاد گرفت. اگر وظیفه سیستم آموزشی، آشنا ساختن دانش‌آموزان با علوم نوین و آماده کردن آنان برای مطالعه، پژوهش و ابداع و اختراع در مراحل عالی تحصیلات است، آموزش این زبان به صورت علمی وکاربردی وظیفه آموزش و پرورش است. موسسات خصوصی می‌توانند کمک کننده باشند اما آموزش و پرورش نباید مسئولیت اصلی خود را در این مهم فراموش کند.

الف