الف - روابط سیاسی تهران- مسکو گسترش می یابد

چهاردهمین نشست سازمان همکاری شانگهای با حضور ۶ کشور عضو و ۵ کشور ناظر، صبح امروز در کاخ نوروز در شهر دوشنبه آغاز به کار کرد.

رییس جمهوری اسلامی ایران و رییس‌ جمهوری فدراسیون روسیه، طی دیداری بر ضرورت توسعه هر چه بیشتر روابط سیاسی دو کشور و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تأکید کردند.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی در این دیدار که روز جمعه در «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان برگزار شد، گفت: جمهوری اسلامی ایران برای توسعه روابط با همسایگان بویژه روسیه اهمیت زیادی قایل است. رییس‌ جمهوری با اشاره به مذاکرات یکسال گذشته خود با رییس‌ جمهوری روسیه که در بیشکک و شانگهای صورت گرفته بود، افزود: پیگیری اهداف بلند مدت در روابط فی‌مابین به نفع دو ملت و کل منطقه است و ارتباطات سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی تهران – مسکو طی سال گذشته در مسیر صعودی قرار گرفته است.

دکتر روحانی، اراده جمهوری اسلامی ایران برای توسعه روابط ایران و روسیه را جدی خواند و افزود: دو کشور در زمینه علم و فناوری همکاری‌های خوبی داشته‌اند و این روند باید با توسعه هر بیشتر روابط دو کشور در زمینه‌های فنی و مهندسی، تجارت و همچنین صدور خدمات و کالاهای کشاورزی تقویت شود.

رییس‌ جمهوری، ارتباط هر چه آسان‌تر و بیشتر تجاری و بخش خصوصی دو کشور را پشتوانه ارزشمندی برای همکاری‌های استراتژیک ارزیابی کرد و خواستار تسهیلات هر چه بیشتر طرف روسی برای سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی ایران شد.
«ولادیمیر پوتین» رییس‌ جمهوری روسیه نیز با ابراز خرسندی از دیدار مجدد با دکتر روحانی، گفت: روابط دو کشور همواره در حال گسترش است و علاوه بر پروژه‌های به ثمر رسیده، طرح‌های زیادی در مسیر توافق یا اجرا قرار دارند.

رییس‌ جمهوری روسیه به برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور در تهران اشاره کرد و اظهار داشت: برای پیگیری و تحقق این توافقات، کمیته ویژه‌ای در روسیه تشکیل خواهد شد. رییس‌ جمهوری روسیه همچنین به برخی همکاری‌ها در زمینه علوم نوین، فناوری ارتباطات و نیز ادامه همکاری در حوزه انرژی اشاره و بر رساندن روابط فرهنگی و اجتماعی ایران و روسیه به نقطه‌ای مطلوب تأکید کرد.

در این دیدار همچنین روند مذاکرات ایران و ۱+۵ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و طرفین از رسیدن به توافق جامع در دوره زمانی مورد نظر حمایت کردند.

روحانی در سخنرانی خود در نشست اجلاس سران همکاری شانگهای گفت: تصور اینکه فقط بمباران مشکل تروریسم را حل می کند ، ساده اندیشی است. متن کامل سخنان رییس جمهوری به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای رحمان ، رییس جمهوری تاجیکستان ؛
روسای جمهور محترم؛
دبیر کل محترم سازمان همکاری شانگهای ؛
خانم ها ،آقایان ؛

در ابتدا مایلم مراتب خرسندی را از حضور در کشور زیبا ، دوست و همزبان و هم فرهنگ جمهوری تاجیکستان و همچنین قدردانی نسبت به برگزاری این نشست و میهمان نوازی گرم و صمیمانه جناب آقای رحمان ، رییس جمهوری محترم ، دولت و مردم شریف تاجیکستان ابراز نمایم.

عالیجنابان
من در اجلاس سال گذشته از افراط گرایی ، تروریسم و جنایات سازمان یافته بین المللی سخن گفتم و آنها را نه تنها یکی از چالش های اصلی عرصه امنیت در حوزه سازمان شانگهای خواندم بلکه با این باور که افراط گرایی و خشونت چالش جهانی است در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز آن را مطرح نمودم و خوشحالم که این نگرانی با اجماع جهانی به صدور قطعنامه در مبارزه باخشونت و افراط منجر گردید.

اکنون یکسال از آن تلاش ها می گذرد و جهان روز به روز به عمق این هشدار و خطرات این پدیده شوم پی می برد . من در اجلاس سیکا در شانگهای مجددا در این خصوص هشدار دادم و مایه خرسندی است که در آنجا قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان یکی از اسناد آن اجلاس به ثبت رسید. اکنون نیز امیدوارم که این قطعنامه در اسناد سازمان شانگهای و در برنامه آن به عنوان یک اولویت و ضرورت پرداختن به چالشی بزرگ مدنظر قرار گیرد.

روسای محترم جمهور؛

امروز اغلب کشورهای عضو سازمان شانگهای کم و بیش با خطر افراط و تروریسم روبرو هستند بنابر این برنامه ریزی سازمان یافته ، همکاریهای دو و چند جانبه ، تعاملات سیاسی و اطلاعاتی ، و مقابله با فقر فرهنگی و اقتصادی ، و حمایت سران کشورهای عضو از این اقدامات تنها راه مقابله با این بحران و عبور از مشکلات رو به رشد آن است. جمهوری اسلامی ایران از آغاز موج جدید این بحران که برخی از بازیگران منطقه ای و بین المللی با سرازیر کردن منابع مالی ،تسلیحاتی و اطلاعاتی به تقویت گروههای افراطی و نظامی کردن آن همت گماردند ،تاکید داشت که حمایت از تروریسم و افراط در نهایت ، منطقه را در کام خود فرو خواهد برد.

اکنون شاهد آن هستیم که گروههایی جنگ طلب و افراطی علاوه بر توحش و کشتار در سوریه، چه بر سر ملت عراق آوردند. بحران امروز عراق ، میراث شوم عملکرد دیروز قدرتها و کشورهای توسعه‌طلب است.

کانون بحران شکل گرفته در منطقه ، به مرکز جذب افراط گرایان و گروههای تروریستی مبدل شده و حل و فصل بحران نیازمند اجماع، عزم جدی و اقدام مشترک منطقه ای و بین المللی است در غیر این صورت، این بحران از ظرفیت درگیر کردن تمام منطقه ، و ایجاد تهدید در خارج از منطقه برخوردار خواهد بود.

در سرزمین فلسطین نیز جنایات جنگی ، کشتار بی رحمانه و آوارگی هزاران مرد ، زن و کودک بیگناه در غزه ، و حرکت غیرانسانی در تخریب زیرساخت های اولیه مورد نیاز مردم آن ، بار دیگر ثابت کرد که رژیم صهیونیستی به هیچ یک از قواعد حقوق بین الملل و معیارها و اصول اولیه و اخلاق انسانی پایبند نیست؛ و تنها منطق این رژیم اشغالگر ،زیاده خواهی از طریق جنگ افروزی است.

جامعه جهانی نیازمند تعامل، دوستی، هم زیستی مسالمت آمیز ملل و اقوام گوناگون در سایه اعتدال بوده و برقراری صلح نیز مستلزم مقابله با خشونت و نفی افراطی گری است و اکنون برای آنان که با اشتباهات محاسباتی و جهت اهداف کوتاه مدت سیاسی و نادرست خود به ایجاد و حمایت و تجهیز گروه های تروریستی دست زده اند روشن شده است که این پدیده غیرقابل کنترل تروریستی نه تنها قادر نیست اهداف نامشروع این قدرت ها را تامین و تروریزم و افراط را به ابزاری برای سرکوب استقلال ملت ها تبدیل کند بلکه اکنون خود آن ها نیز در معرض تهدید گروه های دست پرورده خویش قرار گرفته اند زیرا تحلیل نادرست از مسایل منطقه باعث شده است که تروریسم در منطقه سازماندهی شده و رشد کند.

چنانچه خطر تروریسم به درستی و به هنگام مورد توجه قرارگرفته بود و به نام آزادی و دموکراسی به تقویت مالی و نظامی گروه های تروریستی اقدام نمی شد امروز مردم بی گناه سربریده نمی شدند. اکنون هم تصور اینکه فقط بمباران هوایی می تواند مشکل تروریسم را حل کند ساده انگاری و گریز از پیچیدگی مسئله است، مقابله با فرهنگ خشونت و سازمان ترور نیاز به فهم مسایل اجتماعی و سیاسی منطقه دارد و جز با مدیریت و مشارکت مردم و دولت های منطقه به توفیق نخواهد انجامید.

شرایط سیاسی امروز افغانستان موجب نگرانی اعضای سازمان است و ما امیدواریم با توجه به اهمیت این کشور و ضمن کمک و حمایت همه اعضای سازمان از ثبات و امنیت آن، مردم و گروه های سیاسی افغانستان با عزم، دوراندیشی و درایت از این شرایط در جهت تامین منافع مردم خود عبور نمایند.

رییس جمهوری گفت: در کنار این واقعیت که اصلی ترین دغدغه کشورهای جهان به خصوص اعضای سازمان شانگهای است، ثبات، توسعه منطقه ای و رفاه ملی نیز از موضوعات مهم دیگری است که باید همواره مدنظر قرار گرفته و این سازمان با توسعه طراحی سازو کارهای تاثیرگذارتر در عرصه های منطقه ای و بین المللی به نقش آفرینی مبادرت کند.

بی تردید برای ایجاد ثبات و امنیت در منطقه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در کنار اقدامات اطلاعاتی و امنیت، یک ضرورت است لذا بی تردید یکی از راه های بلند مدت برای خشکاندن تروریسم خواهد بود. سوء استفاده ابزاری رو به گسترش غرب از تحریم و تبدیل آن به نوع سلاح مخرب نشان می دهد که این ابزار هم به آسانی می تواند علیه هر یک از اعضای جامعه جهانی و ازجمله اعضای سازمان همکاری شانگهای به کار گرفته شود.

جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که مقابله با تحریم ها می بایست به یکی از اصول این سازمان و کشورهای عضو آن تبدیل شده و تنظیم مناسبات میان اعضا و توسعه روابط دوجانبه به دور از فشارهای ظالمانه ناشی از تحریم سامان یابد.

رییس جمهوری در ادامه با بیان اینکه انرژی، آب و توسعه شبکه های مواصلاتی برای دسترسی به بازارهای جهانی، بی شک در جهت ثبات و توسعه منطقه ای حائز اهمیت خواهد بود، گفت: در این جهت و با استفاده از فرصت مایلم به تلاش های اخیر در بهره برداری از خط آهن سه جانبه ایران - ترکمنستان - قزاقستان تا آذرماه سال جاری و همچنین ورود به مراحل اجرایی موافقتنامه کریدور ترانزیتی چهارجانبه ایران، ترکمنستان، ازبکستان و عمان که موجب تسهیل بیش از پیش ارتباط آسیای مرکزی و خلیج فارس از طریق ایران شده و سازمان شانگهای را از ساختار ارتباطی پیشرفته ای از خلیج فارس تا اقیانوس هند و از آنجا تا دریای چین برخودار می کند اشاره کنم.

جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ذخایر عظیم انرژی و همچنین با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک خود توانسته نقشی اساسی در همگرایی منطقه ایفا کند. روشن است که بدون حضور و نقش آفرینی ایران، طراحی کریدورهای حمل و نقلی و انتقال انرژی در منطقه فاقد توجیه اقتصادی و عملیاتی خواهد بود.

رییس جمهوری در پایان ضمن قدردانی از تلاش های دبیرکل سازمان همکاری شانگهای و رییس جمهور تاجیکستان، از خداوند متعال برای تمامی کشورهای عضو سازمان به ویژه کشور عزیز تاجیکستان موفقیت و سربلندی روزافزون را آرزو کرد.

همچنین در حاشیه اجلاس روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین ظهر جمعه در حاشیه اجلاس شانگهای در تاجیکستان، دیدار و گفت‌وگو کردند.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی در این دیدار با اشاره به روابط مستحکم ایران و چین، به مذاکرات خود با همتای چینی در اجلاس گذشته شانگهای و تشکیل هفت گروه کاری مشترک اشاره کرد و خواستار اجرای هر چه سریعتر توافقات فی‌مابین شد. «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین نیز جایگاه مهم ایران در منطقه و جهان را یادآور شد و گفت: چین خواهان روابط استراتژیک با ایران است. رییس جمهوری چین همچنین از سفر خود به جمهوری اسلامی ایران در سال آتی خبر داد.

اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای شامل چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در نشست امروز هر کدام تا ۱۰ دقیقه می توانند صحبت کنند که این زمان برای اعضای ناظر یعنی شامل ایران، هند، افغانستان، مغولستان ، پاکستان و میهمانان افتخاری ، دبیر کل و مدیر اجرایی سازمان، تا ۷ دقیقه خواهد بود. ترکیه، سریلانکا، بلاروس و ترکمنستان نیز به عنوان میهمانان ویژه در این اجلاس شرکت دارند. پس از سخنرانی سخنرانان، مراسم امضای اسناد و کنفرانس مطبوعاتی با حضور اعضای اصلی این سازمان برگزار می شود.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در دیدار حامدکرزی همتای افغانستانی خود نیز با اشاره به اهمیت ثبات و آرامش در سایه همکاری و حضور همه گروههای سیاسی افغانستان، تاکید کرد: تحقق اراده و خواست مردم افغانستان مهمترین عامل در توسعه این کشور است و جمهوری اسلامی ایران برای هرگونه مساعدتی در این زمینه آماده است.

حامد کرزی رییس جمهوری افغانستان در این دیدار ، آخرین تحولات سیاسی و داخلی افغانستان پس از انتخابات اخیر ریاست جمهوری در این کشور را به اطلاع رییس جمهوری ایران رساند. در این گفت وگو ، اقدامات و تحرکات کشورهای مختلف منطقه و نیز نقش قدرتهای فرامنطقه ای در زمینه آینده افغانستان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

سازمان همکاری‌ شانگهای (shanghai Cooperation Organization)، بیست و پنجم خرداد ۱۳۸۰ هجری خورشیدی (۱۵ ژوئن ۲۰۰۱) تاسیس شد. جمهوری اسلامی ایران، هند، افغانستان، مغولستان و پاکستان در این سازمان مقام ناظر را دارند.

اعضای سازمان همکاری‌ شانگهای (SCO) با داشتن مساحتی معادل ۳۰ میلیون و ۱۸۹ هزار کیلومتر مربع، سه پنجم از مساحت آسیا و با جمعیتی در حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر، حدود یک چهارم جمعیت کره زمین را در اختیار دارند.

رییس جمهوری همچنین در حاشیه چهاردهمین اجلاس سران کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای که با عنوان «همکاری، هم رشدی و هم شکوفایی» برگزار می شود، با مقامات کشورهای حاضر در این اجلاس دیدار و گفت وگو می کند.