الف - آیا ساعت شنی مذاکرات هسته ای برعکس می شود

ماراتن مذاکرات هسته ای به ایستگاه های آخر نزدیک می شود. به همین دلیل ایران و کشورهای ۱+۵ مذاکرات خود را در فاصله سه هفته مانده به پایان ضرب الاجل بیست و چهارم نوامبر سرعت خواهند داد تا آخرین تلاش ها را در مهلت باقی مانده برای رسیدن به توافق انجام داده باشند.

دیروز اتحادیه اروپا رسماً برنامه ادامه مذاکرات را اعلام کرد که قرار است وزیران خارجه ایران و آمریکا روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان در عمان و با حضور کاترین اشتون و سپس دیدار جامع ایران و ۱+۵ روز ۲۷ آبان در وین برگزار شود. قرار است روز ۱۶ آبان هم، اشتون با مدیران سیاسی گروه ۱+۵ در وین دیدار کند.

وزارت خارجه آمریکا روز جمعه تائید کرد که کری بعد از دیدار با همتایان فرانسوی و چینی خود، راهی عمان می‌شود. سفری که با همراهی «بیل برنز»، «وندی شرمن» و «جیک سالیوان» انجام خواهد شد. در ادامه به مهمترین اتفاقات روی داده در طول چند روز اخیر اشاره می شود.

طرح آمریکا برای تعیین سقف ۴ هزار سانتریفیوژی
دیوید ایگناتیوس در گزارشی که روز جمعه منتشر کرد نوشت که ایران بر داشتن ۲۲ هزار دستگاه سانتریفیوژ اصرار می‌کند اما آمریکا خواستار کاهش این تعداد به ۲ هزار است. به نوشته این پایگاه، آمریکا حاضر شده تا تعداد ۴۰۰۰ دستگاه ایران را بپذیرد و این محدودیت ۳ تا ۵ سال اعمال شود. همچنین آمریکا خواهان کاهش میزان ذخایر اورانیوم ایران به چند صد کیلو است.

واشنگتن‌پست با بیان اینکه فضای مذاکرات، فضای چانه‌زنی است، نوشت که بنا بر گزارش‌ها، ایرانی‌ها ابتدا با درخواست ۲۲۰۰۰ سانتریفیوژ آغاز کرده‌اند و در مقابل، ایالات متحده پافشاری می‌کرد که این رقم نباید بیش از ۲۰۰۰ دستگاه باشد. گفته می‌شود که این شکاف به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یافته و ایران پیشنهاد کرده که حدود ۹۴۰۰ سانتریفیوژی را که الان فعال هستند، حفظ کند و در مقابل، آمریکا نشان داده است که ممکن است سقف ۴۰۰۰ سانتریفیوژ برای مدت ۳ تا ۵ سال را بپذیرد.

بر اساس این گزارش، آمریکا ممکن است در صورتی که ایرانی‌ها با کاهش شدید میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده از حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم به چند صد کیلوگرم موافقت کنند، روی تعداد سانتریفیوژها امتیاز بدهد. مسئله مهم دیگر برای آمریکا، این است که هر توافقی باید بدقت فعالیت‌های هسته‌ای ایران را زیر نظر بگیرد.

وزارت امور خارجه ادعای واشنگتن پست را رد کرد
این در حالی است که یک مقام مسئول نزدیک به تیم مذاکره کننده هسته ای درخصوص مطالب منتشره در روزنامه واشنگتن پست در مورد توافق درخصوص تعداد سانتریفیوژها اظهار داشت: مطالب منتشره درخصوص تـوافق در زمینه تعداد سانتریفیوژهـا مورد تأئید نبوده و تکذیب می شود. وی افـزود: جمهوری اسلامی ایران همواره بـر حقوق کامل هسته ای خود در بهره گیری از فن آوری صلح آمیز هسته ای و همزمان هرگونه اقدام در زمینه شفاف سازی تأکید کرده است.

اختلافات درباره ظرفیت تولید اورانیوم غنی حل و فصل نشده
خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: دو طرف مذاکره کننده درباره برنامه هسته ای ایران، دیدگاههای خود را درباره برخی نقطه نظرها به ویژه مسایل مربوط به راکتور آب سنگین اراک و همچنین افزایش موارد نظارت ها بر مراکز هسته ای ایران به هم نزدیک کرده اند.با این وجود هنوز هم مواضع دو طرف مذاکره کننده درباره برخی مسایل حساس به ویژه مسئله تعیین کننده ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران از یکدیگر فاصله دارد. اختلافات درباره ظرفیت ایران برای تولید اورانیوم غنی شده پس از انعقاد توافق نامه هنوز حل و فصل نشده است.

فعال‌تر شدن چین در مذاکرات هسته‌ای
«محمد جواد ظریف» جمعه شب و در خاتمه «اجلاس فرایند استانبول برای افغانستان» با «یانگ جیه چی» عضو ارشد شورای دولتی چین و «وانگ یی» وزیر امور خارجه این کشور، دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر خارجه کشورمان عنوان کرد در خصوص این موضوع که چین می‌تواند به صورت فعال‌تری هم در رسیدن به راه حل موضوع هسته‌ای ایران و هم در خصوص اجرای برخی از اقدامات پس از رسیدن به راه حل، نقش قابل توجهی ایفا کند، صحبت شد.

مذاکرات دشوار و اختلافات پابرجا
وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در مصاحبه با شبکه بلومبرگ در حالی که کمتر از یک ماه تا ضرب‌الاجل هسته‌ای باقی مانده، گفت مذاکرات دشوار است و هنوز اختلافاتی باقی مانده که برخی از آن‌ها جدی است. وی همچنین گفت امیدوار است که ایران نخواهد از موضوعات دیگر نظیر تحرکات داعش در منطقه، به عنوان اهرمی در مذاکرات هسته‌ای استفاده کند. وی در ادامه بار دیگر به مفهوم ابداعی «زمان گریز» اشاره کرده و گفت که هر توافقی «باید تمامی راه‌ها به سمت یک بمب هسته‌ای را مسدود کرده و زمان گریز به حدی باشد که ما فرصت کافی برای تضمین امنیت هرآنکسی که در این رابطه نگرانی دارد، داشته باشیم.»

وی تصریح کرد که توافق نهایی باید چهار مسیری را که او مدعی است می‌تواند به بمب مدعی شود، یعنی تأسیسات غنی‌سازی در فوردو و نطنز، رآکتور در دست ساخت اراک و احتمالا تأسیسات اعلام‌نشده را مسدود کند.

صلح‌آمیز بودن تمام برنامه ایران را تائید نمی‌کنیم
روز جمعه یوکیا آمانو هم به اندیشکده بروکینگز رفت و نزدیک به دو ساعت صحبت کرد. آمانو در این نشست گفت هرچند نشانه‌ای دال بر انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد، اما از آنجا که ایران پروتکل الحاقی را اجرایی نکرده، آژانس نمی‌تواند تائید کند که تمام مواد موجود در ایران صرف اقدامات صلح‌آمیز می‌شود؛ موضعی که آژانس سال‌هاست تکرار می‌کند.

مدیر کل آژانس در این مورد گفت: «می‌خواهم در این رابطه کاملا صریح صحبت کنم، چراکه برخی سوءتفاهمات در این رابطه وجود دارد. آژانس نگفته است که ایران تسلیحات هسته‌ای دارد. ما در مورد اطلاعاتی که در اختیار داریم، در رابطه با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران، جمع‌بندی نکرده‌ایم. آنچه ما گفتیم این است که ایران باید در مورد این موضوعات شفاف‌سازی کند، چراکه اطلاعات گسترده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد این کشور درگیر اقداماتی از این دست بوده است.»

در این نشست آمانو تاکید کرد که اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران، ضروری است تا آژانس بتواند به اطمینان نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در این کشور را اعلام کند.

بزرگترین هدف سیاست خارجی اوباما
این در حالی است که پایگاه «واشنگتن فری بیکن» گزارش داده که «بن رودز» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا در یک جمع خصوصی حصول توافق با ایران را بزرگترین هدف سیاست خارجی و عملا تنها داشته تیم اوباما توصیف کرده است. وی در این مورد گفته است این احتمالا بزرگترین اقدامی است که رئیس‌جمهور اوباما در دوره دوم خود در زمینه سیاست خارجی انجام می‌دهد. در این چارچوب (سیاست خارجی) این برای ما مثل طرح بیمه خدمات درمانی (بزرگترین طرح داخلی اوباما) است.