الف - جامعه دختران و پسران را به سمت آرایش سوق می‌دهد

جامعه دختران و پسران را به سمت آرایش سوق می‌دهد

اگر روزی مدل دادن به ابرو و زیر ابرو برداشتن خاص دختران، آن هم دختران متأهل بود حالا نه تنها کار به جایی رسیده که دختر بچه های پنج شش ساله زیر ابرو بر می‌دارند بلکه پسران در رقابت با دختران از آن‌ها پیشی گرفته‌اند.

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ از کل جمعیت کشور بیش از ۷۵ میلیون نفری ایران، ۳۱.۵ درصد را جوانان ۱۵-۲۹ سال تشکیل می‌دهند، از این مقدار جمعیت جوان نیز، ۵۱.۳ درصد را پسران جوان تشکیل می‌دهند. دکتر وحید شالچی اعتقاد دارد چیزی حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد از جمعیت پسران کشور، آرایش می‌کنند.

كاهش سن آرايش در ميان دختران ايراني
مهرداد حميدي معاون غذا و داروي دانشگاه علوم پزشكي استان زنجان می‌گوید: سن آرايش در پنج سال اخير از ۱۹سال به ۱۳سال كاهش يافته است. در زمينه مصرف محصولات آرايشي و بهداشتي ایران در منطقه دومين كشور محسوب مي‌شود.

حسین نورالدین حاج حسینی دبیر نخستین همایش ملی سلامت، بهداشت و زیبایی کشور نیز در هفته اخیر گفت: سن آرایش به مرز ۱۳ تا ۱۵ سالگی رسیده است، در خصوص مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی در کشور، رتبه دوم خاورمیانه و رتبه چهارم دنیا را داریم.

حاج حسینی افزود: سرانه مصرف لوازم آرایشی در بین خانم های ایرانی ۵ برابر زنان در منطقه خاورمیانه است.

دکتر وحید شالچی عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با "الف"می‌گوید: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از پسران جوان ما اکنون آرایش می‌کنند و این یک روند در حال گسترش است، در مورد دختران هم ما می‌بینیم که سن آرایش در حال پایین آمدن است و گاهی وقت‌ها این کاهش سن از جانب خود پدر و مادرهاست. مثلاً ممکن است مادری موهای دختر خردسالش را رنگ کند و هنگام رفتن به مجلسی دختر خردسالش را آرایش کند که این کار، کار غلطی است.

وی افزود: روند کاهش سن آرایش در دختران و گرایش به آرایش پسران در حال افزایش است، این موضوعات یک پیامدهایی دارد که باید به آن پیامدها نگاه کرد شاید خود قضیه به طور مستقل خیلی هم مهم نباشد اما پیامدها و نوعی از تصور از خودی که در بین جوانان به وجود می آید امکان ورود آن‌ها به یک نوع مصرف گرایی افسار گسیخته است که این‌ها مهم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید: اینکه حالا بگوییم فلان مرد هم در آن قسمت صورت خود دستی ببرد شاید موضوع مهمی نباشد و در خیلی از قبایل بدوی مردان این کارها را در مورد بدنشان انجام می‌دادند. این قیاس اشتباه است، این را با آن نباید اشتباه گرفت مسئله را باید در زمینه فرهنگی خودش نگاه کرد.

این جامعه شناس افزود: استفاده از وسایل آرایشی یک پروسه رو به تزاید که ما را در حال غرق کردن در یک جامعه مصرفی می‌کند، باید نگران این مسئله بود که اکنون در جامعه ما یک مسابقه مصرف لوازم آرایشی وجود دارد. عواقب گرایش به آرایش چه در دختران و چه پسران این است که ما را از فعالیت‌های مولد خارج و ما را به جذب شدن در بازار های مصرفی سوق می‌دهد در حالی که ممکن است توان اقتصادی یک جوان و یا توان اقتصادی ملی ما آن چنان نتواند پاسخ گو باشد. این باعث می‌شود که فشار سنگینی را به لحاظ اقتصادی وارد بکند چون این‌ها به هر صورتی سعی می‌کنند این نیازها را پاسخ بدهند که پاسخ به این نیازها هزینه‌هایی دارد.

وی گفت: عواقب این گرایش از لحاظ لحاظ فرهنگی این است که جوانان را در یک چرخه ای وارد می کنند که توجه آن‌ها را از ساختن زندگی خود و خانواده باز می‌دارد و آن‌ها را وارد یک فرایندهایی می‌کند که هویتشان را نه با تلاش و با اخلاق بهتر و نه با موفقیت بیرونی بهتر بلکه هویتشان را با مصرف هرچه بیشتر و تغییر هرچه بیشتر در شمایل می‌خواهند جست و جو بکنند.

شالچی گفت: توجه زیاد به آرایش حکایت از این می‌کند که در درون جامعه ما و حداقل در بخش‌های مهمی از جامعه، شأن و ارزش اجتماعی به این‌گونه امور داده می‌شود در این بخش از جامعه ‌شأن و ارزش اجتماعی در موفقیت‌های علمی، شغلی و ایجاد ارزش‌های افزوده نیست شأن و ارزش در این می‌شود که هرچه قدر من بتوانم تیپ بدنی‌ام را با این تیپی که در این دوره و زمانه در دنیا زیبا تلقی می‌شود هماهنگ بکنم، مسئله مهم‌تر است که این صدمه فرهنگی است که به کشور وارد می‌کند بسیار بالاست.

وی افزود: گرایش روز افزون به سمت آرایش در پسران و کاهش سن آرایش در دختران، هزینه‌هایی بالایی را به کشور نیز وارد می‌کند و برای دیگر کشورها شغل‌هایی را ایجاد می‌کند به جایی که شغل در کشور خودمان ایجاد کند چون عمده این‌ها وارداتی است شما یک دانشگاه ایرانی را با یک دانشگاه خارجی مقایسه کنید و آرایش این دو را با هم مقایسه بکنید می‌بینید که جوانان ما بیشتر از جوانان غربی آرایش می‌کنند البته به نظر من بیش از اینکه خود این علت باشد باید به چشم یک معلول به آن نگاه کرد و اینکه حاصل از این تعاملات چه شد که این وضعیت را به وجود آورد.

شالچی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما مقصر این وضعیت به وجود آمده و گرایش جوانان و حتی پسران به آرایش خانواده است یا جامعه، گفت: مجموعه ای از نهادهای اجتماعی وقتی کار خود را درست انجام ندهند عواقب سوء آن را این‌گونه می‌توانیم ببینیم حال مجموعه ای از سازمان‌های فرهنگی و اقتصادی کشور باید در این زمینه پاسخ گو باشند این وضعیت به دلیل تعامل نادرستی که بین نهادها وجود دارد ایجاد شده است.

وی گفت: به نظر من خانواده در این موضوع نقش درجه اول ندارد، یعنی خانواده گاهی مجبور شده تن به این قضیه بدهد خانواده با فشارهای مختلفی از جمله فشارهای اقتصادی روبرو است. اتفاقاً خانواده معمولاً سعی می‌کند رفتار فرزندش را تعدیل بکند اما طبعاً خانواده نمی‌تواند یک فضای مستقل از محیط بیرون جامعه ایجاد کند خانواده معمولاً آنقدر توان ندارد که مانند یک گلخانه عمل بکند و هرچه هوای بیرون نامناسب باشد در اینجا هوا مناسب و در یک درجه مشخص و معتدلی وجود داشته باشد.

این جامعه شناس در پایان گفت: جامعه ای که ارزش در آن معطوف به این گونه امور شده، دختر و پسر ایرانی تلاش می‌کند که با تطابق خود با این گونه معیارهای زیبایی که معیارهای زمان و مکان دار هم هست بتواند شأن و منزلت اجتماعی خود را بالا نشان بدهد و توجه مثبت دیگران را جلب بکند.